حادثه دلخراش ساختمان پلاسکو علاوه بر تمام ماجراهای غم انگیزش یادآور یک موضوع مهم است، فقر آموزش های شهروندی در جامعه. برای مثال کجا و در کدام واحد درسی خوانده ایم که در هنگام مواجهه با حوادثی از این دست به عنوان بیننده چه کارهایی باید و نباید انجام دهیم؟ یا فرضاً از کدام منبع، سواد رسانه ای و نحوه برخورد صحیح با اخبار دلخراش این روزها به ما آموزش داده شده است؟ تنها ما مانده ایم و حجم وسیعی از آنچه نمی دانیم و هیجاناتی که معلوم نیست چطور باید کنترل شوند.
بر این اساس سایک نیوز به عنوان یک رسانه فعال در حوزه روانشناسی و مشاوره بر آن شده است که به مرور، با مطالبی در زمینه فرهنگ و آموزش شهروندی قدمی هرچند کوچک در این زمینه بردارد.
در این نوشتار به آمار قابل تامل مزاحمت های تلفنی سامانه ۱۲۵ اشاره خواهیم کرد.
یک ماه پیش بود که ایسنا خبری در این خصوص منتشر کرد ، حسین نذیری مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری آمل از بیش از ۲۰ هزار تماس تلفنی با سامانه ۱۲۵ در سه ماهه پاییز خبر داد و گفت: کمتر از سه درصد تماس های صورت گرفته منجر به اعزام نیرو جهت عملیات های امدادی و اطفایی و مشاوره تلفنی شده و سایر تماس ها با سامانه ۱۲۵، تماس های غیر مرتبط و مزاحمت تلفنی بوده است.
وی در ادامه می گوید: پرسنل واحد فرماندهی به صورت ۲۴ ساعته پاسخگوی تمام تماس ها هستند که در صورت بروز حادثه وظیفه هماهنگی و هدایت تیم های عملیاتی را برعهده دارند که نیاز به تمرکز بالا داشته اما، تماس های غیر مرتبط و مزاحمت تلفنی، انرژی زیادی را از آنها می گیرد. همچنین از آنجایی که در حوادث، ثانیه ها بسیار تاثیر گذار هستند، یک تماس غیر مرتبط و مزاحمت تلفنی می تواند جان و مال یک شهروند را به خطر بیندازد.
کمی پیش از آن و در تاریخ ۲۳ آبان ماه، روابط عمومی شهرداری سمنان از قول آتش پاد سوم سعید اسمعیل پور مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری سمنان خبر از امار کمتر از ۱۰ درصدی تماس های منجر به عملیات در این سازمان می دهد و تاکید می کند بیش از ۹۰ درصد تماس های صورت گرفته با آتش نشانی مزاحمت تلفنی بوده است.
ایرنا در تاریخ ۲۵ مهرماه، خبری از آتش نشانی رشت می دهد. امیرگلرخ مسئول حقوقی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری رشت به آمار ۷۰ درصدی مزاحمت های تلفنی در تماس های روزانه با ۱۲۵ آتش نشانی رشت اشاره کرده و می گوید: واحد حقوقی این سازمان با جدیت با این موضوع برخورد خواهد کرد.
۱۱ مهر ۹۵ ایسنا از آمار ۹۰ درصدی مزاحمت های تلفنی آتش نشانی می گوید و از قول حسن جعفری مدیر‌عامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد می نویسد: متاسفانه ۹۰ درصد از تماس‌های تلفنی با ۱۲۵ مزاحمت تلفنی است اما با راه‌اندازی سیستم‌های کنترلی چنانچه شخصی در ماه بیش از ۱۰ بار با این سامانه تماس گرفته باشد شماره وی شناسایی و پیامک اخطار ارسال می‌شود و در صورت تکرار مجدد با هماهنگی صورت گرفته با شرکت مخابرات تلفن وی به مدت یک ماه قطع و در صورت تکرار مجدد تلفن وی به مدت ۳ ماه قطع می‌شود اما در نهایت در صورتی که با اعمال این موارد باز هم شاهد مزاحمت تلفنی از سوی این افراد باشیم برخورد قضایی از طریق مراجع قضایی انجام خواهد شد.
به تهران باز می گردیم. تهرانی که این روزها در سوگ آتش نشان های فداکاری است که بدون هیچ منتی خود را به دل آتش زدند. خبرگزاری ایرنا در ۲۱ خرداد ماه سال ۹۳ و در مصاحبه ای با عزیز کارگری مدیرستاد فرماندهی سامانه ۱۲۵ آتش نشانی تهران به آمار ۵۰ درصدی مزاحمت ها اشاره و از قول کارگری می نویسد: میانگین تماس های روزانه شهروندان با سامانه ۱۲۵ تهران را ۴ هزار تماس است که بیش از ۵۰درصد این تماس ها مزاحمت تلفنی است . وی در در ادامه از شهروندان تقاضا می کند از تماس های غیرضروری با سامانه ۱۲۵ آتش نشانی به شدت خودداری نمایند تا نیروهای آتش نشانی بتوانند امدادرسانی مناسب را برای حادثه دیدگان انجام دهند.
به آرشیو خبری سال های پیش از این سری می زنیم. خوش زاد در سال ۹۱، حاجی بیگی در سال ۸۹ و ….. همه و همه در هر گزارش و مصاحبه ای به آمار بالای مزاحمت ها اشاره کرده و از مردم تقاضا کرده اند این موضوع را جدی بگیرند.
روزنامه اعتماد سال ۹۲ و در تحلیل این موضوع می نویسد: پژوهشی که در سال ۹۰-۸۹ در پژوهشکده علوم رفتاری انجام شده و نتایج آن به رسانه های جمعی اعلام گردید، نشان داد: «حدود ۹۵ درصد از مزاحمان مراکز خدماتی، امدادی، آتش نشانی، اورژانس، اطلاعات تلفن و… کودکان زیر سن ۱۲ سال بوده اند که تنها هدف شان از این اقدام فقط بازی و سرگرمی بوده است. بیشتر مزاحمان حرفه یی تلفن، ضعف تربیت داشته و از نگاه آسیب شناسی، در جایگاه افراد هنجارشکن قرار دارند» در ادامه این پژوهش آمده است که: مزاحم های تلفنی در کشور ما به طبقه اجتماعی خاصی تعلق ندارند، سن بیشتر آنها زیر ۳۰ سال است و حدود ۹۵ درصد از مزاحمان مراکز خدماتی، امدادی، آتش نشانی، اورژانس، اطلاعات تلفن و… . مزاحمان تلفنی در تمام طبقه های اجتماعی وجود دارند و نمی توان بطور خاص به قشر خاصی اشاره کرد و گفت این افراد از اقشار کم درآمد هستند یا متوسط یا توانمند. تنهایی، انزوا، ضعف در برقراری ارتباط حضوری با دیگران، ناتوانی در گفت وگو با افراد خانواده، عقده های روحی و روانی و نداشتن هم صحبت مناسب هم از جمله دلایل مزاحمت های تلفنی بوده است. ۹۵ درصد از مزاحمان تلفنی از مشکلات رفتاری و روانی رنج می برند و کاستی های فرهنگی باعث بروز این رفتارهای بیمارگونه شده است.
یک جرم شناس در ادامه این مطلب می نویسد: رفتار انسان نتیجه اثرات نظام تربیتی گذشته و شرایط فعلی وی از بعد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. بعضی رفتارها مانند علایق و سلایق و برخی بیماری ها مثل وسواس، معمولا ریشه در ضمیر ناخودآگاه دارد و برخی دیگر نتیجه سیستم آموزشی، خانوادگی و اجتماعی است. اندکی توجه به شرایط فعلی، به ویژه در بخش هایی مانند ترافیک و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی که حضور مردم باید در چارچوب قوانین تجلی پیدا کند و همچنین در روابط تجاری و خانوادگی که لزوم مشارکت طرفین و ضرورت رعایت نظام و ضوابط برای به هدف رساندن روابط مطرح است متاسفانه با پدیده نظم گریزی مواجهیم.
پدیده نظم گریزی از نظر آسیب شناسی ثمره چند پارامتر متفاوت اما متحد است. یکی از مهم ترین مشکلات جامعه ما مسائل اقتصادی است که تعادل رفتاری افراد را بر هم می زند و تفاوتی نمی کند که مساله اقتصادی ناشی از فقر باشد یا ثروت. فقر ناشی از عدم تعادل شرایط اجتماعی و اقتصادی و ثروت اندوخته ناشی از روابط ناسالم، هر دو مخربند.
البته باید یک دلیل را هم در میان افرادی جست وجو کرد که به علت امیال سرکوفته و مشکلات شخصی و روحی و روانی دست به اقداماتی مانند تخریب اموال عمومی، مزاحمت تلفنی و غیره می زنند که البته این اقدامات در تعارض با حقوق شهروندی و منافع دیگران است.
تجربه نشان داده که مجازات، این معضل فرهنگی را حل نمی کند. البته اقدامات پیشگیرانه وضعی مانند رصد کردن مزاحمان تلفنی به ویژه با توجه به امکاناتی که از طریق استعلام یا ثبت شماره تلفن مزاحم شونده ایجاد شده، سطح مزاحمت ها را تقلیل داده اما از آن سو، مردم امروز به جای مزاحمت برای نوامیس دیگران به نوع جدیدی از مزاحمت برای نهادهای مددکاری و امدادی یا خدمات عمومی روی آورده اند که به ضرس قاطع، بخشی از این برای شیطنت و تفریح جوانان بوده و بخشی هم باید به عنوان اعتراض به ساختارهای اجتماعی و بخشی دیگر، نتیجه همان مشکلات روحی و روانی محسوب شود که قطعا می توان با استفاده از فناوری و تعقیب قضایی تا حد زیادی این موضوع را کنترل کرد.
سخن آخر اینکه هر کدام از ما به عنوان شهروند، مسئولیت هایی داریم. با اندکی مطالعه و پرس و جو می توان جایگاه بهتر و سازنده تری از مفهوم شهروندی برای خود ترسیم نمود تا از آسیب های فرهنگی – اجتماعی پیش رو جلوگیری شود.
گردآوری: تیم تخصصی سایک نیوز
بیشتر بخوانید:
