سایک نیوز به نقل از بهشتیان: اکثر افراد مفاهیم عزت نفس، اعتماد به نفس، کمرویی، خجالتی بودن و اضطراب اجتماعی را به جای هم به کار می برند.
علی رغم شباهت های این مفاهیم ، هر کدام تعریف مشخصی دارند و برای افزایش و ارتقای هر کدام روش های مختلف و متفاوتی باید استفاده شود.
روش افزایش عزت نفس با روش های حل مشکل کمرویی و اضطراب اجتماعی متفاوت است به همین دلیل تشخیص اینکه مشکل ما در کدامیک از این زمینه هاست از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
به همین دلیل تصمیم گرفتم در چند مقاله درباره هر یک از این مفاهیم و روش های ارتقای آنها صحبت کنم.
اما عزت نفس واقعا چیست؟ از کجا نشات می گیرد؟ چه تاثیری روی زندگی ما دارد؟ علایم حرمت نفس بالا و پایین چیست؟
عزت نفس چیست؟
در روانشناسی، کلمه ی عزت نفس یا همان حرمت نفس برای توصیف احساس خود ارزشمندی کلی یا ارزشی که شخص برای خودش قایل است استفاده می شود. به عبارت دیگر، حرمت نفس یعنی چقدر برای خودتان ارزش قائلید و خودتان را دوست دارید.
عزت نفس به معنی آن است چه فکری درباره خودتان می کنید. مثلا ظاهر، باور ها، احساسات و رفتار های خودتان را چطور ارزیابی می کنید.
داشتن حرمت نفس بالا یا همان احساس خود ارزشمندی یا احترام به خود ، می تواند نقش بزرگی در موفقیت ما در زندگی داشته باشد. حرمت نفس کم می تواند منجر به احساس افسردگی، ناتوانی در استفاده از توانایی ها، تصمیمات نادرست و روابط ناسالم و مخرب شود.
حرمت نفس بسیار بالا هم مثل حالتی که در افراد خودشیفته دیده می شود، می تواند برای دیگران دافعه ی زیادی داشته باشد و به روابط بین فردی ما آسیب جدی بزند.
ایده آل آن است که ما عزت نفس بالا، سالم و دیدگاه واقع بینانه ای نسبت به خودمان داشته باشیم.
چرا عزت نفس مهم است؟
عزت نفس سالم می تواند نقش بسیار مهمی در موفقیت و انگیزش شما در زندگی داشته باشد. حرمت نفس پایین می تواند مانع موفقیت شما در تحصیل یا کار شود زیرا شما باور ندارید که می توانید موفق شوید.
داشتن حرمت نفس سالم، می تواند به شما کمک کند موفقیت بیشتری کسب کنید زیرا زندگی را با دیدی مثبت و باور به اینکه می توانید به اهدافتان برسید سپری می کنید.
عزت نفس جزو نیازهای اساسی و ذاتی هر انسان
آبراهم مازلو معتقد است همه ما انسان ها ۶ نیاز اساسی داریم که آنها را در هرمی که به سلسله مراتب نیازهای مازلو معروف شده ارایه کرده است. یکی از این ۶ نیاز اساسی نیاز به عزت نفس است.
مزلو معتقد است که انسان ها هم به احساس ارزشمندی از نظر دیگران و هم ارزشمندی درونی نیاز دارند. ترکیب این دو در مجموع حرمت نفس ما را می سازد.
عواملی که روی عزت نفس تاثیر می گذارند.
همانطور که می توانید حدس بزنید عوامل متعددی روی عزت نفس تاثیر می گذارند.
ژنتیک
عوامل ژنتیکی که به شکل گیری ویژگی های کلی شخصیت ما منجر می شوند، می توانند روی حرمت نفس ما هم اثرگذار باشند.
تجربیات دوران کودکی
تجربیات دوران کودکی و بازخوردی که از اطرافیان خود می گیریم نقش مهمی در شکل گیری حرمت نفس ما دارد. نظری که والدین و سایر نزدیکان درباره ما دارند به مرور تبدیل به باور ما درباره خودمان می شود و پایه های حرمت نفس ما را شکل می دهد.
تحقیقات نشان می دهد افرادی که در کودکی دائما توسط مراقبان، خانواده و دوستان خود نقد و سرزنش شده اند، معمولا در بزرگسالی حرمت نفس پایینی دارند.
علاوه بر ژنتیک و تجربیات کودکی، سن، بیماری های شدید، معلولیت ها یا محدودیت های جسمی، وضعیت تحصیلی و شغلی هم می تواند روی حرمت نفس ما اثر گذار باشند.
نشانه های عزت نفس سالم
برخی از علایمی که به شما نشان می دهد حرمت نفس بالا و سالمی دارید عبارتند از:
- دوست داشتن خود
- توانایی نه گفتن
- داشتن دیدگاه مثبت نسبت به خود
- قابلیت دیدن نقاط قوت و ضعف خود و پذیرش آن ها
- تجربیات و اتفاقات منفی دیدگاه کلی شما را نسبت به خودتان تحت تاثیر قرار نمی دهد
- توانایی ابراز نیازهای خود در موقعیت های مختلف
نشانه های عزت نفس پایین
برخی از علایمی که به شما نشان می دهد حرمت نفس پایینی دارید عبارتند از :
- دیدگاه منفی نسبت به خود
- کمبود اعتماد به نفس در موقعیت های اجتماعی
- ناتوانی در ابراز نیاز ها
- تمرکز روی نقاط ضعف خود
- خود انتقاد گری زیاد
- احساس شرم و اضطراب زیاد
- تاثیر پذیری زیاد از بازخوردها و نظرات منفی دیگران درباره خودتان
- ترس شدید از شکست
