اسفند ماه سال گذشته بود که دکتر محمد حاتمی با حکم رئیس جمهور، به ریاست سازمان نظام روانشناسی و مشاوره منصوب شدند. سازمانی که ماهها درگیر مشکلات و مسائل بوده در آستانهی فروپاشی قرار داشت. سوال و نگرانی اکثر اعضای سازمان در آن روزها این بود که ریاست جدید چطور چالشها و مسائل حال حاضر سازمان را مدیریت خواهد کرد و چه آیندهای در انتظار جامعه روانشناسی و مشاوره کشور خواهد بود؟ در مراسم معارفهی ریاست جدید که اسفند ماه در دانشگاه تهران برگزار گردید، دکتر محمد حاتمی نوید ظهور فصل نوینی در تاریخ روانشناسی و مشاوره کشور را دادند و از سه موضوع به عنوان الویت برنامههای خود نام بردند. اول مرجعیت سازمان در صدور مجوز، دوم نظارت و بازرسی بر ارائه خدمات و در نهایت توانمندسازی حرفهای فارغالتحصیلان.
گفتگو زیر مصاحبه اختصاصی خبرنگار سایک نیوز با دکتر حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در خصوص اقدامات و برنامه های سازمان نظام روانشناسی می باشد.
– آقای دکتر با توجه به اتفاقاتی که این روزها در فضای مجازی شاهد آن هستیم، اجازه دهید سوالات خود را با بحث نظارت و بازرسی آغاز کنم. سازمان در این 5 ماه در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟
بعد از برگزاری جلسه معارفه، برنامه های سازمان در چند بُعد ّآغاز گردید. بُعد درونی که مربوط به مسائل داخلی سازمان بوده و بُعد بیرونی شامل ارتباطات سازمان نظام با نهادها و سازمانهای دیگر، حول محور اهداف سازمان که ارتقاء حقوق مراجعین و حقوق روانشناسان است.
یکی از چالش های بزرگ سازمان بحث نظارت و بازررسی بود، برای مثال در فضای مجازی، افراد خود را به عنوان روانشناس به جامعه معرفی کرده بودند در حالیکه مجوزی نداشتند و متاسفانه خدماتی را نیز به مردم ارائه میکردند. نداشتن تخصص لازم در این افراد، باعث ایجاد آسیبهای اجتماعی- روانی بسیاری میشد. از سویی دیگر افرادی نیز به اسم روانشناس و متخصص، سوءاستفادههای مالی و عاطفی از مردم میکردند و همه اینها باعث به وجود آمدن هرج و مرج در ارائه خدمات روانشناختی در کشور شده بود. به همین دلیل ما الویت اول را ساماندهی این بخش قرار داده و معاونت انتظامی و رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای را با مسئولیت آقای مصباح راهاندازی کردیم. اولین اقدام معاونت انتظامی، راهاندازی بخش نظارت بر فضاهای مجازی بود که بیش از 600 پرونده از افراد غیرروانشناسی که در فضای مجازی خود را با عناوین جعلی روانشناس معرفی کرده بودند، تشکیل شد، در ادامه به این افراد تذکر داده شد یا صفحات آنها بسته شد و انشاالله این کنترل بر فضاهای مجازی ادامه خواهد داشت.
علاوه بر این، شبکه بازررسی و کنترل در سطح استانها طراحی ودرحال راهاندازی است که در آینده نزدیک بیش از 700 نفر در این شبکه به صورت محسوس و غیر محسوس، در راستای کنترل و بازررسی مسائل روانشناسی در جامعه، همکاری خواهند کرد. برای مثال با وجود اعلام نرخ تعرفهها از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، تخلفاتی در این زمینه صورت میگرفت و ویزیتهایی بعضا 300 تا یک ملیون تومانی از مردم گرفته میشد که یکی از کارهای این شبکه، بازرسی و کنترل به منظور جلوگیری از این دست تخلفات بوده و این نظارت ادامه خواهد داشت. لازم به ذکر است که شبکه کنترل و بازرسی به زودی در تمامی استانها فعال خواهد شد و هدف ما ایناست که بتوانیم کل کشور را از لحاظ نظارت و بازرسی تحت پوشش قرار دهیم. در کنار این شبکه، شبکه نظارت حرفهای به زودی راهاندازی خواهد شد که متشکل از اساتید دانشگاهی با ردهی دانشیار به بالا خواهد بود. مسئولیت این شبکه، نظارت حرفهای بر فعالیت روانشناسان و مشاوران است، برای مثال اگر فردی برای افسردگی به روانشناس مراجعه کند باید بررسی شود که آیا این روانشناس از لحاظ تخصصی خدمات مناسبی به مراجع خود ارائه خواهد داد یا خیر.
در نهایت باید بگویم راهاندازی شبکه نظارت و بازرسی اقدام بسیار مهم و موثری است که در این مدت کوتاه 5 ماهه توسط سازمان انجام گرفت و آثار آن نیز مشخص شده است. برای مثال درخواست عضویت در سازمان و همچنین تقاضا برای دریافت پروانه اشتغال، نسبت به گذشته افزایش یافته است. از سوی دیگر، بسیاری از افرادی که پیشتر به صورت غیرمجاز فعالیت میکردند، از اینکار دست کشیدهاند که همه اینها نشان میدهد سازمان در پنج ماه گذشته تا چه میزان در کار خود جدی و موثر عمل کردهاست.
– در ادامه بحث نظارت، افراد چطور میتوانند تخلفاتی که به آنها اشاره فرمودید را به سازمان گزارش دهند؟
بگذارید تاکید کنم مردم باید به افرادی مراجعه کنند که پروانه اشتغال از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور داشته باشند. با اینحال تلفن بازرسی ما برروی سایت سازمان قرار دارد و افراد از این طریق می توانند تخلفات را گزارش دهند و هرگونه گزارشی قطعا از سوی ما پیگیری خواهد شد و برخورد لازم صورت خواهد گرفت.
– بحث درخواست برای صدور پروانه شد، آقا دکتر در خصوص مسئله مصاحبهها و نوبتدهی که اعضا میبایست زمان زیادی در انتظار بمانند آیا تدابیری اندیشیده شدهاست؟
در بحث نوبتدهی کمیسیونها، تلاشهای بسیاری انجام شدهاست، برای مثال تعداد اعضای کمیسیونها و تعداد جلسات افزایش یافت و یا برنامهریزیهایی برای راهاندازی کمیسیون تلفیق استانها و انجام مصاحبهها در خود استانها انجام گرفت که یک اقدام مهم به حساب میآید از آن جهت که برای اولین بار در طول این 15 سال که از تاسیس سازمان نظام میگذرد، اختیارات به خود استانها داده خواهد شد. لازم به ذکر است که در حال حاضر این کمیسیون در 4 استان راهاندازی شدهاست و مقدمات لازم نیز فراهم شدهاست اما از آنجایی که تعداد متقاضیان خصوصا از زمانی که بنده مسئول شدهام به همان دلایلی که پیشتر اشاره کردم، بیشتر شده است همچنان کار کمی کند است اما تمهیداتی اندیشیده شدهاست که تا پایان سال زمان نوبتدهی را کاهش دهیم و بهتر از گذشته عمل نماییم. هدف ما ایناست که کمیسیونها را تخصصی تر کرده و مصاحبهها را نیز استانداردتر کنیم تا از برخوردهای بعضا سلیقهای جلوگیری شود. در نهایت و از همه مهمتر اینکه طرحی در بخش آموزش طراحی شدهاست که یک آزمون جامع تخصصی سالانه از تمام متقاضیان گرفته شود و دیگر نیازی به این همه مصاحبه نباشد.
– در خصوص توانمندسازی فارغالتحصیلان چطور؟ چه کارهای در این مدت انجام شده است و آیا برنامه خاصی دارید؟
در این خصوص نکته مهمی که در این مدت به آن توجه شد، آزمون علمی حرفهای بود که برگزاری آن حدود دو سال متوقف شده بود و ما 28 تیر ماه مجددا این آزمون را برگزار کردیم. 950 نفر در این آزمون شرکت کردند و باید بگویم با نظم بسیار بالایی برگزار شد. از سویی دیگر بحث سازماندهی کارگاهها را داریم که هدف ما ایناست که وضعیت را نسبت به گذشته تغییر دهیم. بدین معنا که تمام کارگاههایی که در کشور برگزار میشوند زیر پوشش سازمان نظام قرار گیرند و سازمان بر آنها نظارت داشته باشد. در همین راستا اختیاراتی به استانها داده خواهد شد. در عین حال کارگاهها به دو بخش تخصصی و آموزشی تقسیم خواهند شد. از همه مهمتر بحث بازآموزی است. باور ما ایناست که روانشناسان و مشاورانی که فارغالتحصیل میشوند و نهایتا پروانه دریافت میکنند، نباید رها شوند و باید برای آنها دورههایی طراحی نماییم تا اطلاعاتشان را به روز کنند که البته در گذشته همچین موضوعی مطرح نبود. به همین منظور، فردی که قصد تمدید پروانه خود را دارد، حتما میبایست امتیازاتی را از طریق تعداد مراجعینی که دیده، کنگرههایی که شرکت کرده، کارگاههایی که برگزار کرده و کارورزیهایی که داشتهاست، به دست آورد.
– در خصوص برنامههای درون سازمانی آیا اقدامات دیگری در مدت این 5 ماه انجام شده است؟
بله در بحث اداری، ساختمانهای سازمان نظام روانشناسی و مشاوره را از نظر ساختاری افزایش دادیم. پیش از این یک ساختمان وجود داشت که در حال حاضر به 3 ساختمان تبدیل شدهاست و میتوان گفت هم توسعه فیزیکی و هم کیفی صورت گرفتهاست. همچنین معاونتهای مختلفی که در چارت تشکیلاتی سازمان تصویب شده بودند، راهاندازی شدند. از سویی دیگر شوراهای مشورتی در این 5 ماه تاسیس شدهاند. در خصوص رسانه و اطلاع رسانی، قرار است سایت سازمان تغییراتی داشته باشد و انشاالله در آینده رونمایی خواهد شد. همچنین اولین بولتن سازمان نیز روز گذشته منتشر گردید که تمام اخبار سازمان را پوشش خواهد داد و فایل آن برای مطالعه بر روی سایت سازمان قرار دارد. در عین حال قصد داریم ارتباط تنگاتنگ و نزدیکتری با رسانهها ایجاد نماییم و هدف از این ارتباط دو مسئله خواهد بود؛ اول معرفی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره به جامعه و در وهله بعدی برجستهسازی اهمیت سلامت روان در جامعه به منظور فرهنگسازی هرچه بیشتر برای مراجعه مردم به روانشناس و مشاور.
پاسخ رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، در خصوص صدور پروانه مشاوره و اقدامات انجام شده برای ارتقاء سواد سلامت روان جامعه و خبرهایی از تشکیل “فراکسیون سلامت روان” در مجلس شورای اسلامی را در بخش دوم مصاحبه خواهید خواند.