نشانه های مصرف مواد مخدر-۳

در ادامه مقاله نشانه های مصرف مواد مخدر-۲ به معرفی برخی دیگر از مواد مخدر جدید می پردازیم:

فن سیکلیدین (Phencyclidine= PCP)

فن سیکلیدین به عنوان یک داروی بیهوشی کشف و طبقه بندی شد اما بدلیل عوارض جانبی زیاد امروزه دیگر به عنوان داروی بیهوشی در انسان مصرف نمی شود. یک ترکیب وابسته به آن به نام کتامین که K مخصوص (Special K) هم نامیده می شود هنوز به عنوان داروی بیهوشی در انسان کاربرد دارد.

فن سیکلیدین به نام های دیگری مانند گرد فرشته، کریستال، صلح، supergrass نیز نامیده می شود. آثار PCP شبیه آثار مواد توهم زا مانند LSD است.

PCP و ترکیبات وابسته به آن به صورت پودر متبلور، خمیر، مایع یا کاغذ آغشته به دارو عرضه می شود و معمولاً به سیگارهای حاوی حشیش اضافه شده و مصرف می شود. آثار ۵ دقیقه پس از مصرف ظاهر شده و در مدت ۳۰ دقیقه به حداکثر می رسد.

آثار مصرف

احساس سرخوشی، احساس خوشایند غوطه وری، تغییر در تصویر ذهنی بدن، دگرگونی در درک زمان و مکان. آثار کوتاه مدت ۳ تا ۶ ساعت طول می کشد و گاهی جای خود را به حالت افسردگی می دهد که ضمن آن بیمار تحریک پذیر، تا حدودی پارانوئید و گاهی دچار رفتارهای تهاجمی نامعقول، تمایل خودکشی و دیگرکشی می شود.

عوارض جانبی

اضطراب، افسردگی، نیستاگموس، افزایش فشارخون، هیپرترمی، تاکیکاردی، تشدید رفلکس های وتری عمقی، دیزآرتری، رابدومیولیز، تشنج، اغماء و مرگ. برخی از کسانی که مدت ها PCP مصرف کرده اند کریستالیزه می شوند ، یعنی به سندرمی شامل کندی تفکر، کاهش رفلکس ها، نقصان حافظه، عدم کنترل تکانه، افسردگی، بی حالی و اختلال تمرکز دچار می شوند.

افزایش فشارخون، تاکیکاردی و نیستاگموس نشانه های شایع مصرف فن سیکلیدین هستند که در مراکز فوریت مشاهده می گردند.

وابستگی

تحمل به عوارض و وابستگی روانی روی می دهد ولی وابستگی فیزیکی معمول نیست و علائم ترک شدید نیست.

درمان و توصیه های لازم
  • بیمار مسموم را در محیطی که تحریک کننده نیست ایزوله کنید (اتاق آرام و تاریک).
  • آرام بخشی کلامی موثر نیست، سعی نکنید با بیمار مسموم با PCP به گونه ای که با یک بیمار مضطرب به منظور آرام سازی وارد صحبت می شوید رفتارکنید.
  • اسیدی کردن ادرار (استفاده از اسید اسکوربیک= ویتامین C)، دفع دارو را تسهیل می کند.
  • اگر تحریک حاد وجود داشته باشد از بنزودیازپین ها استفاده کنید؛ مثلاً ۱-۲ میلی گرم لورازپام هر ساعت.
  • اگر بیماری تهییجی و سایکوتیک است می توان از یک داروی ضدسایکوز قوی استفاده نمود؛ مثلاً ۵ میلی گرم هالوپریدول و تکرار آن هر ساعت تا آرام شدن بیمار.
  • مهار فیزیکی خطرناک است. (ممکن است موجب رابدومیولیز شود)
  • از آنجا که اغماء و مرگ نادر نیست، ارجاع به بیمارستان توصیه می گردد.

مواد استنشاقی (inhalants)

مواد استنشاقی شامل چسب ها، حلال ها، بنزین، مایع سوخت فندک، تینرهای نقاشی، اتر، لاک غلط گیر، رنگ های اسپری و … هستند، برای استعمال این مواد معمولاً ابتدا دستمال یا پارچه ای را به آن آغشته نموده، مقابل دهان یا بینی گرفته و استنشاق می نمایند. ویژگی های مواد استنشاقی عبارتند از : هزینه پایین، انواع متنوع، استفاده آسان، تأثیر سریع و کوتاه مدت و فقدان عوارض حاد چشمگیر. مصرف مواد استنشاقی معمولاً توسط نوجوانان صورت می گیرد و در بسیاری از مواقع پیش درآمد مصرف سایر موادند. اکثر افراد احتمالاً مواد استنشاقی را برای مدت کوتاهی مورد استفاده قرار داده و الگوی مصرف درازمدت پیدا نمی کنند. بثورات پوستی اطراف دهان و بینی، بوی غیر معمول تنفس، بقایای ماده مصرفی روی صورت و لباس ها، تحریک گلو و بینی از نشانه های مصرف هستند.

آثار مصرف

آثار مشابه مصرف الکل هستند ولی معمولاً سریع ظاهر شده و طی چند دقیقه برطرف می شود و عبارتند از تغییرات رفتاری یا روانی (سرخوشی و احساس خوشایند غوطه وری، خطاهای حسی و توهم شنوایی و بینائی، اختلال قضاوت، رفتارهای پرخاشگرانه و تکانه ای).

عوارض جانبی

مواد استنشاقی باعث وابستگی روانی می شوند. مصرف طولانی مدت منجر به صدمه به مغز، کاهش ضریب هوشی، صرع لوب تمپورال، صدمات کبدی و کلیوی، التهاب و خونریزی گوارشی، آسیب عضلانی پایدار و عوارض فلبی و ریوی، استئوپوروز، اغما و مرگ ناشی از مصرف زیاد م یشود.

توصیه ها و درمان های لازم
  • راجع به خطرات استنشاق اطلاعات دقیق را در اختیار مراجع قرار دهید.
  • به سوءمصرف کنندگان اطمینان دهید که آثار ناخوشایند خماری طی ۲۴ ساعت برطرف
    خواهد شد.
  • نیازی به درمان دارویی نیست.

استروئیدهای آنابولیک

استروئیدهای آنابولیک مشتقات صناعی (سنتتیک) تستوسترون می باشند که به صورت کپسول، قرص و آمپول و به رنگ های متفاوت موجودند و به صورت خوراکی، زیرجلدی و داخل عضلانی مصرف می شوند. استفاده غیرقانونی از آنها به منظور افزایش عملکرد فیزیکی و افزایش توده عضلانی به خصوص در ورزشکاران رشته های دو و میدانی، وزنه برداران و بدنسازان صورت می گیرد. به این منظور گاهی میزان مصرف به ۲۰ برابر دوز روزانه درمانی می رسد.

آثار مصرف

مصرف استروئیدهای آنابولیک ابتدا سرخوشی و بیش فعالی ایجاد می کند اما پس از دوره نسبتاً کوتاهی موجب خشم فزاینده، تحریک پذیری، رفتار خصمانه بدبینی، اضطراب، جسمانی کردن (somatization) و افسردگی می گردد. موضوع نگران کننده دیگر ارتباط بین سوءمصرف استروئیدها و خشونت است به نحوی که در برخی موارد مصرف کنندگان بدون آنکه سابقه ای از خشونت یا رفتار ضد اجتماعی داشته باشند مرتکب قتل و سایر جرایم خشن شده اند.

عوارض جانبی

در مردان و زنان: افزایش فشار خون، بیماری های قلبی، صدمات ریوی، کبدی و کلیوی، هپاتبت، سرطان.

در مردان: آکنه، طاسی زودرس، زرد شدن پوست و چشم، ژینکوماستی، کاهش اندازه بیضه و پروستات.

در زنان: بزرگی کلیتوریس، مشکلات قاعدگی، آلوپسی، کلفتی صدا، کوچک شدن پستان.

توصیه ها و درمان های لازم
  • یادآوری کنید که مصرف استروئیدها بدون نظارت پزشکی خطرناک است.
  • مصرف را یکباره قطع نمائید. نیازی به کاهش تدریجی نیست.
  • به مصرف کنندگان اطمینان دهید که با قطع دارو اکثر عوارض برطرف می شود.
  • یادآوری کنید که استفاده از سرنگ مشترک باعث انتقال ایدز ، هپاتیت و … خواهد شد.

ناس (Pan)

ناس یا نسوار (pan) ترکیبی است از برگ خشک شده گیاهی به نام تملول (betel nut) (tamlul) که حاوی نوعی فنل (phenol) است که احتمالاً خواص محرک (stimulant) دارد؛ و دانه فوفل (areca nut) که حاوی ماده ای به نام arecoline است که محرک پاراسمپاتیک بوده و منجر به انقباض مردمک ها و افزایش ترشح اشک و بزاق می شود؛ و نیز آهک که به حل شدن این مواد گیاهی در بزاق کمک می کند.

تقریباً ۱۰ درصد مردم جهان عادت به مصرف ناس دارند. بیشتر آنان در جنوب آسیا (هند و پاکستان ) و جنوب شرقی آسیا زندگی می کنند. ناس همچنین در برخی نواحی جنوب ایران به ویژه بلوچستان مصرف می شود.

مصرف کنندگان معمولاً آن را در دهان بین لب و دندان قرار می دهند و پس از آن که خیس شد به مدت چندین دقیقه و گاهی تا ساعت ها در دهان نگاه داشته و می مکند. ناس رنگ آب دهان را قرمز می کند. از آنجا که ناس ترشح بزاق را افزایش می دهد، مصرف کننده به کرات مجبور است آب دهان خود را بیرون اندازد.

دیدن منظره ناخوشایند لکه های قرمز رنگ روی سطح پیاده روها و خیابان ها در مناطقی که مصرف این ماده رواج دارد امری عادی است.

آثار مصرف، عوارض جانبی، وابستگی

به نظر می رسد مصرف ناس اثر سرخوشی آور خفیفی داشته باشد. اغلب منابع ناس را اعتیادآور می دانند. مصرف کنندگان معمولاً ولع برای مصرف دارند. البته در صورت عدم مصرف علائم جسمی ترک دیده نمی شود. به نظر FDA امریکا ناس می تواند منجر به سرطان دهان شود.

سوءمصرف همزمان بیش از یک ماده

گرچه اغلب سوءمصرف کنندگان یک داروی خاص را ترجیح می دهند اما سوءمصرف همزمان بیش از یک ماده الگوی شایعی در مصرف کنندگان است. در مطالعه ای که در افرادی که به دلیل سوءمصرف مواد بستری شده بودند صورت گرفت استفاده همزمان از چند ماده شایعتر از مصرف هر ماده به تنهایی بود. سوءمصرف همزمان چند ماده در جوانان شایعتر است و در ۷۲ % موارد، ماده اولیه یا ثانویه الکل می باشد مواد دیگری که بیشتر مورد سوءمصرف همزمان قرار می گیرند حشیش، تریاک و هروئین هستند. ماده دوم معمولا برای افزایش نشئگی یا کاهش عوارض جانبی ماده اول مصرف می گردد. مصرف همزمان چند ماده خطر مسمومیت و عوارض جانبی بیش از یک ماده را دارد.

درمان و توصیه های لازم
  • سم زدایی این بیماران مشکل تر است و بهتر است که برای سم زدایی بیماران را بستری نمود.
  • سم زدایی سرپائی اغلب بی فایده و خطرناک است .
  • اصول درمان های غیر داروئی مشابه سایر مواد می باشد.