با اجرائی‌شدن قانون فرزندخواندگی بهزیستی در سال‌های گذشته، شرایط واگذاری فرزندان بدسرپرست یا بی‌سرپرست به خانواده‌ها نسبت به گذشته تسهیل و قرار شد با اجرائی‌شدن این قانون از یک‌سو ۵۰ درصد کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی به فرزندخواندگی سپرده شوند و ازسوی‌دیگر دختران مجرد بالای ۳۰ سال نیز بتوانند تجربه‌ای نو را آغاز کنند.
به گزارش سایک نیوز به نقل از سلامت نیوز با این‌همه برخی گزارش‌های رسمی و غیررسمی نشان می‌دهد تعداد زیاد کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست و همچنین لیست بلندبالای متقاضیان فرزندخواندگی پروسه واگذاری را به برخی از گروه‌هایی که قرار بود در اولویت باشند طولانی و طولانی‌تر کرده است.
اردیبهشت امسال بود که آرزو افشار، بازیگر ایرانی، به‌عنوان اولین زن مجرد توانست سرپرستی یک فرزند را از بهزیستی بگیرد؛ اتفاقی که زنان مجرد ایرانی که به هر دلیلی ازدواج نکرده‌اند یا به قول مرکز آمار ایران در لیست مجردان قطعی هستند را امیدوار کرد تا بتوانند وارد چرخه گرفتن فرزندان بدسرپرست و بی‌سرپرست از بهزیستی شوند.
زنان مجرد جزء اولویت‌های واگذاری فرزندخوانده‌ها
در همین‌باره روز یکشنبه مدیر کل دفتر امور کودک و نوجوان سازمان بهزیستی دوباره اولویت واگذاری فرزند به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی را اعلام کرده است.
به گفته نفریه، اولویت‌های واگذاری شامل سه گروه از متقاضیان می‌شود که زنان مجرد نیز یکی از آنها هستند. براین‌اساس افرادی که پنج سال از ازدواجشان گذشته باشد و فرزند نداشته باشند می‌توانند با ارائه مدارکی مبنی‌بر بچه‌دارنشدنشان (گواهی ناباروری) از سوی پزشکی قانونی به سازمان بهزیستی درخواستشان را عملیاتی کنند.
گروه دوم شامل دختران و زنانی می‌شود که بیش از ۳۰ سال دارند و هنوز مجرد هستند و درعین‌حال زنانی که ازدواج کرده‌اند و درحال‌حاضر تنها زندگی کنند نیز جزء اولویت‌ها محسوب می‌شوند.
به گفته مدیر کل دفتر امور کودک و نوجوان سازمان بهزیستی در مرحله سوم نیز اولویت با والدینی است که فرزند دارند اما متقاضی فرزندخواندگی دیگری هستند که البته دراین‌میان اولویت با زوجینی است که بچه‌دار نمی‌شوند و ازسوی‌دیگر پدر و مادرهایی که سنشان کمتر از ۵۰ سال است نسبت به مابقی افراد در اولویت هستند
پس از طی این مراحل، خانواده‌ها ۶ ماه زیرنظر مشاوران بوده و سپس حکم فرزندخواندگی دائم برای آنها صادر می‌شود. نفریه درباره طولانی‌شدن واگذاری فرزند هم گفته است، خانواده‌های متقاضی در ابتدا باید تشکیل پرونده دهند و مدارک خود را مبنی‌بر نداشتن اعتیاد، تمکن مالی، سلامت روح و جسم و … ارائه دهند و سپس مددکار سازمان از محل سکونت آنها تحقیق کرده و در نهایت پرونده در کمیته ویژه در سازمان بهزیستی هر استان پیگیری و بررسی می‌شود.
مدیر کل دفتر امور کودک و نوجوان سازمان بهزیستی تأکید کرده است: بعد از طی‌کردن مراحل قانونی، خانواده متقاضی فرزندخواندگی، فرزند مورد نظرشان را تحویل می‌گیرند اما ۶ ماه زیر نظر کارشناسان و مشاوران بهزیستی هستند و پس از گذراندن موفقیت‌آمیز این مدت، حکم فرزندخواندگی دائم آنها صادر می‌شود.
گفتنی است، براساس قانونی که در سال ۹۴ به تصویب رسید، علاوه‌بر کودکان بی‌سرپرست، کودکان بدسرپرست نیز می‌توانند به خانواده‌های متقاضی واگذار شوند؛ این قانون در سال ۹۲ در ۳۷ ماده و ۱۷ تبصره با عنوان حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست به تصویب مجلس و آیین‌نامه اجرائی آن نیز دو سال بعد به تصویب هیئت وزیران رسید و درحال‌حاضر ملاک واگذاری فرزند نیز همین قانون است.
اگرچه اولویت‌بندی درباره واگذاری کودکان در بهزیستی با تغییراتی همراه بوده است اما هنوز نتوانسته انتظارات طیف وسیعی از متقاضیان فرزندخواندگی حداقل در بین زنان مجرد را برآورده کند.
درواقع با اینکه مدتی است زنان مجرد بالای ۳۰ سال در اولویت‌بندی‌های سازمان بهزیستی جایگاه بهتری پیدا کرده‌اند اما بسیاری از آنها که درگیر این پروسه هستند، می‌گویند این ماجرا ابعاد پیچیده‌ای دارد که به‌راحتی قابل حل نیست. براساس بررسی مرکز آمار ایران، ٣٨ درصد مردان ایرانی و ٣٠ درصد زنان ایرانی هرگز ازدواج نکرده‌اند.
البته این درصد در مقایسه با آمار سال ١٣٧۵ و ١٣٨۵ روند کاهشی نیز داشته است؛ به‌طوری‌که براساس سرشماری سال ١٣٧۵، ۴٧ درصد مردان و ۵,۳۹ درصد زنان و در سال ١٣٨۵ نیز ۴,۴۳ درصد مردان و ۴,۳۵ درصد زنان نیز هرگز ازدواج نکرده بودند و آمارهای مربوط به سال‌های ۹۳ تا ۹۴ نشان می‌دهد میزان تجرد قطعی مردان از ۱,۵ درصد به ۱,۳درصد کاهش یافته اما این تعداد برای دختران از هشت درصد به ۱,۸ درصد افزایش یافته است که این آمار ارائه‌شده به‌طور کلی از بالارفتن سن ازدواج در میان دختران و افزایش آمار تجرد قطعی آنها حکایت دارد و تجرد قطعی می‌تواند زمینه‌ساز گرایش بسیاری از زنان به گرفتن فرزند از مراکز بهزیستی باشد؛ تجربه‌ای که می‌تواند برایشان اهمیت ویژه‌ای داشته یاشد.
اولویت با خانواده‌ها
بااین‌حال گاهی به‌دست‌آوردن این تجربه برای زنان مجرد ایرانی، به قیمت سال‌ها انتظارکشیدن تمام می‌شود. یکی از زنان مجردی که در پروسه طولانی گرفتن حکم فرزندخواندگی قرار گرفته است، می‌گوید: این فرایند نمی‌تواند به راحتی طی شود.
او با اشاره به صحبت‌های نفریه می‌گوید: سال‌هاست که زنان مجرد در اولویت واگذاری فرزندخوانده‌ها هستند اما تا وقتی لیست خانواده‌های درانتظار آن‌قدر بلندبالاست، ما در اولویت قرار نمی‌گیریم.
او که به تاز‌گی توانسته است حکم فرزندخواندگی یکی از کودکان بهزیستی را دریافت کند، درباره پروسه صدور حکم به «وقایع اتفاقیه» گفت: قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بدسرپرست و بی‌سرپرست تا حد زیادی به این روند پذیرش فرزندخواندگی کمک کرده است اما اتفاقی که افتاده این است که اولویت همچنان با خانواده‌هاست و زنان مجرد نمی‌توانند به راحتی حکم فرزندخواندگی را دریافت کنند.
او به پروسه طولانی‌مدت واگذاری فرزندخواندگی اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از خانواده‌ها و متقاضیان فرزندخواندگی هستند که مدت‌هاست به‌دلیل وجود قوانین سخت و دست‌و‌پاگیر، پشت در صدور مجوز برای گرفتن حکم فرزندخواندگی باقی مانده‌اند؛ صفی طولانی که به گفته وی گاهی سال‌ها طول می‌کشد. ازطرفی این روند برای زنان مجرد وقتی سخت می‌شود که بحث واگذاری کودکان بدسرپرست مرجح باشد.
از او در این رابطه می‌پرسم، می‌گوید: «درباره بدسرپرست‌ها صرفا می‌توانیم «امین موقت» باشیم نه چیزی بیشتر از این؛ چون به هر حال ممکن است خانواده‌اش برگردند یا اصلاح شوند و بهبود پیدا کنند و بچه را بخواهند و این چندان برای کسی که این پروسه سخت را طی کرده است، روش مطمئنی نیست؛ یعنی ترجیح زنان مجرد این است که بچه‌های بی‌سرپرست با سن پایین به آنها واگذار شود» او با اشاره به اینکه روند واگذاری ممکن است دو تا سه سال طول بکشد، می‌گوید: «درسته که زنان مجرد هم جزء اولویت‌های واگذاری فرزند قرار گرفته‌اند، اما مسئله اینجاست که صف خانواده‌های متقاضی به حدی طولانی است که مدت زیادی طول می‌کشد تا روند واگذاری انجام شود.
گاهی دو تا سه سال یک خانواده باوجود طی همه مراحل قانونی، در انتظار دریافت حکم فرزندخواندگی هستند.» او با اشاره به اینکه بهزیستی باید درباره اعلام زمان واگذاری فرزندان نیز راهکار ویژه‌ای اتخاذ کند، گفت: «به نظر من باید پروسه راحت‌تر طی بشود؛ این‌جوری حداقل آدم می‌فهمه چه مدت زمانی طول می‌کشه تا بچه رو تحویل بگیره. در بسیاری از موارد پیش اومده که مثلا طرف دو سال پیش ثبت‌نام کرده و فقط به خاطر تغییر شرایط سنی، دیگه بهش بچه نوزاد یا بچه‌های زیر سن ۶ سال نمی‌دن.
درباره زنان مجرد که کاملا قضیه فرق می‌کند و یکی از پیشنهادات یا شروط بهزیستی این است که به زنان مجرد تنها بچه‌های بالای ۶ تا ۷ سال را واگذار می‌کند.» ایراداتی که او مطرح می‌کند، تنها ناظر بر وضعیت اخذ مجوز فرزندخواندگی برای زنان مجرد نیست و به‌دلیل زیاد‌بودن تعداد بچه‌ها و تعداد متقاضیان که عمدتا خانواده‌ها هستند، مشکلات واگذاری نمی‌تواند منحصرا یکی از سه گروهی که به آن اشاره شده است را دربر بگیرد؛ اگرچه تمام این مشکلات در بین زنان مجرد بیشتر احساس می‌شود.
آنها باید از تمکن مالی و استقلال کامل و شرایط جسمی و روانی سالمی برخوردار باشند و در زمینه تعیین صلاحیت از تست‌های مختلف اعتیاد و روان‌پزشکی و… سالم بیرون آمده باشند.
