سایک نیوز به نقل از مقالات معتبر: اختلال خود زشت پنداری (Body dysmorphic disorder) یک وضعیت سلامت روانی است که در آن فرد نمی‌تواند از فکر کردن به یک یا چند نقص در بدن یا در ظاهر خود دست بکشد – نقصی که جزئی به نظر می‌رسد یا توسط دیگران قابل مشاهده نیست. اما ممکن است آنقدر احساس خجالت، شرم و اضطراب داشته باشد که از بسیاری موقعیت های اجتماعی اجتناب کند.
افرادی که دچار اختلال خود زشت پنداری هستند، به شدت بر ظاهر و تصویر بدن خود تمرکز می کنند، به طور مکرر خود را در آینه چک می کنند، آرایش می کنند یا به دنبال اطمینان می گردند، گاهی اوقات برای ساعت های زیادی در روز. نقص درک شده و رفتارهای تکراری باعث ناراحتی قابل توجه در آنها می شود و بر توانایی این افراد برای عملکرد طبیعی در زندگی روزمره تأثیر می گذارد.
آنها ممکن است به دنبال روش‌های زیبایی بی‌شماری بگردند تا عیوب درک شده خود را «رفع» کنند. پس از آن، ممکن است احساس رضایت موقت یا کاهش پریشانی داشته باشند، اما اغلب اضطراب برمی‌گردد و ممکن است جستجوی راه‌های دیگر برای رفع نقص درک شده خود را از سر بگیرند.
درمان اختلال خود زشت پنداری ممکن است شامل درمان شناختی رفتاری و دارو باشد.
علائم
علائم و نشانه های اختلال خود زشت پنداری عبارتند از:
- به شدت مشغول بودن با یک نقص ظاهری که برای دیگران قابل مشاهده نیست یا جزئی به نظر می رسد.
- اعتقاد قوی به اینکه فرد نقصی در ظاهر خود دارد که او را زشت یا بد شکل می کند.
- باور به اینکه دیگران به شکلی منفی به ظاهر انها توجه ویژه ای می کند یا آنها را مسخره می کنند.
- درگیر شدن با رفتارهایی که هدف آنها رفع یا پنهان کردن نقص درک شده است و مقاومت در برابر آن یا کنترل آن دشوار است، مانند چک کردن مکرر آینه، آرایش افراطی و…
- تلاش برای پنهان کردن عیوب درک شده با استایل، آرایش یا لباس
- به طور مداوم ظاهر خود را با دیگران مقایسه می کنند.
- به طور مکرر به دنبال اطمینان در مورد ظاهر خود از دیگران هستند.
- داشتن تمایلات کمال گرا
- به دنبال روش های زیبایی بودن و رضایت اندک داشتن از انجام آنها
- اجتناب از موقعیت های اجتماعی
مشغول شدن به ظاهر، فکر بیش از حد و رفتارهای تکراری می تواند ناخواسته باشد، کنترل آن دشوار است و به قدری زمان بر است که می تواند باعث ناراحتی یا مشکلات عمده در زندگی اجتماعی، کار، مدرسه یا سایر زمینه های عملکردی شود.
ممکن است بیش از حد روی یک یا چند قسمت از بدن خود تمرکز کنند. ویژگی بدنی که روی آن تمرکز می کنند ممکن است در طول زمان تغییر کند. متداول ترین ویژگی هایی که مردم تمایل دارند به آن توجه کنند عبارتند از:
- صورت، مانند بینی، چهره، چین و چروک، آکنه و سایر لک ها
- مو، مانند ظاهر، نازک شدن و طاسی
- ظاهر پوست و رگ
- اندازه پستان
- اندازه و حجم ماهیچه
- دستگاه تناسلی
- مشغله فکری در مورد اینکه بدن شما خیلی کوچک است یا به اندازه کافی عضلانی نیست (دیسمورفی عضلانی) تقریباً در مردان اتفاق می افتد.
بینش در مورد اختلال خود زشت پنداری متفاوت است. ممکن است تشخیص دهند که باورهای آنها در مورد عیب های درک شده بیش از حد است یا درست نیست، یا فکر کنند که احتمالاً درست است و یا کاملاً متقاعد شده باشند که آنها درست هستند. هر چه بیشتر به باورهای خود متقاعد شوند، ممکن است در زندگی خود پریشانی و اختلال بیشتری را تجربه کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شرم و خجالت در مورد ظاهر خود ممکن است فرد را از جستجوی درمان برای اختلال بدشکلی بدن باز دارد. اما اگر علائم یا علائمی دارید، به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود یا یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید.
اختلال خود زشت پنداری معمولاً به خودی خود بهبود نمی یابد. اگر درمان نشود، ممکن است در طول زمان بدتر شود و منجر به اضطراب، هزینه‌های پزشکی گسترده، افسردگی شدید و حتی افکار و رفتار خودکشی شود.
اگر افکار خودکشی دارید…
افکار و رفتار خودکشی در اختلال خود زشت پنداری رایج است. اگر فکر می کنید ممکن است به خود آسیب برسانید یا اقدام به خودکشی کنید، فورا کمک بگیرید:
با متخصص سلامت روان خود تماس بگیرید.
از ارائه دهنده مراقبت های اولیه کمک بگیرید.
با یک دوست صمیمی ارتباط برقرار کنید.
با یک رهبر معنوی یا شخص دیگری در جامعه مذهبی خود تماس بگیرید.
علل
مشخص نیست که چه چیزی باعث اختلال خود زشت پنداری می شود. مانند بسیاری دیگر از شرایط سلامت روان، اختلال خود زشت پنداری ممکن است ناشی از ترکیبی از مسائل باشد، مانند سابقه خانوادگی این اختلال، ارزیابی‌ها یا تجربیات منفی در مورد تصویر بدن یا خود، عملکرد غیر طبیعی مغز و یا سطوح غیرطبیعی ماده شیمیایی مغز به نام سروتونین.
عوامل خطر
اختلال خود زشت پنداری معمولاً در سال های اولیه نوجوانی شروع می شود و هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می دهد.
به نظر می رسد عوامل خاصی خطر ایجاد یا ایجاد اختلال بدشکلی بدن را افزایش می دهند، از جمله:
- داشتن خویشاوندان خونی مبتلا به اختلال خود زشت پنداری یا اختلال وسواس فکری
- تجارب منفی زندگی، مانند مسخره شدن، غفلت یا سوء استفاده در دوران کودکی
- برخی از ویژگی های شخصیتی مانند کمال گرایی
- فشار اجتماعی یا انتظارات زیبایی
- داشتن یک اختلال روانی دیگر، مانند اضطراب یا افسردگی
عوارض
مسائلی که ممکن است ناشی از اختلال خود زشت پنداری یا همراه با آن باشد، به عنوان مثال عبارتند از:
- عزت نفس پایین
- ایزوله سازی اجتماعی
- افسردگی شدید یا سایر اختلالات خلقی
- افکار یا رفتار خودکشی
- اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی)
- اختلال وسواس فکری عملی
- اختلالات اشتها
- سوء مصرف مواد
- مشکلات سلامتی ناشی از رفتارهایی مانند پیکرتراشی
- درد فیزیکی یا خطر تغییر شکل نامناسب به دلیل مداخلات جراحی مکرر
پیشگیری
هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از اختلال خود زشت پنداری وجود ندارد. با این حال، از آنجایی که اختلال بدشکلی بدن اغلب در سال های اولیه نوجوانی شروع می شود، شناسایی زودهنگام اختلال و شروع درمان ممکن است مفید باشد.
