افزایش سواد رسانه ای نوجوانان در استفاده از فضای مجازی

افزایش سواد رسانه ای نوجوانان در استفاده از فضای مجازی

به گزارش سایک نیوز به نقل از همشهری، متاسفانه در فضای مجازی امکان انجام اعمال خلاف و مجرمانه بیشتر است. به چند دلیل، ازجمله اینکه این فضا به آدم‌ها امکان پنهان نگه‌داشتن هویت واقعی را می‌دهد و دیگر اینکه به‌خاطر امکان ارتباطات گسترده و متنوع که در زندگی حقیقی کمتر اتفاق می‌افتد، کودکان و نوجوانان به‌دلیل تجربه کم و خوش‌باوری و گاه به‌دلیل نیازها و غرایز طبیعی‌شان و حتی از باب کنجکاوی ممکن است در دام انواع فریب‌های اینترنتی بیفتند.
اگر بخواهیم این فریب‌ها را دسته‌بندی کنیم، باید به فریب‌های عاطفی، اقتصادی و اطلاعاتی اشاره کنیم. والدین باید مهارت‌ها و اطلاعات کافی را برای رویارویی با خطرات و آسیب‌ها در اختیار فرزندانشان قرار دهند، مهارت‌هایی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

فریب عاطفی

 

بلوغ عاطفی
پشت هر ارتباط عاطفی‌ای که مجازی اتفاق می‌افتد، ممکن است که اهدافی شوم پنهان شده باشد. ازجمله سوءاستفاده جنسی، تخلیه اطلاعاتی، باج‌گیری و…
نوجوان باید بداند که تمام آدم‌هایی را که در شبکه‌های مجازی می‌بیند پیش از آنکه به طور درست بشناسدشان، به حلقه دوستان صمیمی و نزدیک خود راه ندهد. بچه‌ها خیلی زود فریب روابط دوستانه و صمیمانه و حتی عاشقانه را می‌خورند و زودتر از آنچه فکرش را بکنیم ممکن است در دامی گرفتار شوند که عواقب بدی به‌دنبال خواهد داشت. پس، قبل از آنکه یک تلفن هوشمند و یک خط اینترنت پرسرعت در اختیار فرزندتان قرار دهید، از بلوغ عاطفی او اطمینان حاصل کنید. اگر فرزندتان زیادی خوش‌باور است، در شرایط مناسب روحی به‌سر نمی‌برد، افسردگی دارد، بلوغش با بحرانی سخت همراه بوده، دوستان واقعی‌اش را نمی‌شناسید و عاشق پنهان‌کاری است، باید هوشمندانه‌تر برخورد کنید.

داستان‌های واقعی
خوش‌باوری و خوش‌خیالی حاصل بی‌تجربگی و ناآگاهی ‌است. البته منظور خوش‌خیالی کودکانه است که فرد را در دام تله‌های متفاوت می اندازد. بنابراین نخستین قدم، دادن اطلاعات به نوجوان است، اطلاعاتی واقعی و درست. اگر نوجوان‌ خیال می‌کند این داستان‌ها را از خودتان ساخته‌اید تا او را بترسانید و اعتمادش به شما کم است، از مراجع دیگر کمک بگیرید، از فیلم، سریال، کتاب، مجله، یک فرد قابل اطمینان و دوست داشتنی برای نوجوان، مشاور و هر راهی که نوجوان متوجه انواع فریب‌ها و دام‌های احتمالی بشود. تا وقتی که او واقعیت را نداند، ممکن است باور کند و هیچ احتمال دیگری ندهد.

کنترل ساعات مصرف
گفت‌وگوهای طولانی در شبکه‌های مجازی و اینترنت، باعث دلبستگی و وابستگی روحی افراد، مخصوصا نوجوانان می‌شود. قبل از اینکه نوجوان به این مسئله گرفتار شود، از این ماجرا پیشگیری کنید. قرار نیست او در تمام ساعات روز، اینترنت پرسرعت در اختیار داشته باشد. برای کنترل ساعات مصرف اینترنت توسط فرزندانتان برنامه داشته باشید، مخصوصا شب‌ها استفاده از اینترنت را محدود کنید. نوجوان‌ را با یک تلفن هوشمند تا صبح در اتاقش و بدون نظارت، تنها نگذارید. البته این بدان معنا نیست که او را با سرکشی‌های مداوم کلافه کنید بلکه برای استفاده شبانه از اینترنت در خانه قانون وضع کنید و رعایت این قانون را برای همه ضروری بدانید.
اولین دیدار
اگر رابطه صمیمانه‌ای با فرزندتان داشته باشید، او به‌احتمال خیلی زیاد از روابط و دوستی‌های مجازی‌اش با شما صحبت خواهد کرد و این بسیار خوب است چون شما می‌توانید از چند و چون روابط آگاه شده و درصورت احساس خطر او را مطلع کنید. بسیار محتمل است که او از شما بخواهد اجازه دهید با دوستان اینترنتی‌اش قرار گذاشته و با هم به مهمانی و پارک بروند. خوش‌خیالانه او را با آدم‌هایی که حتی یک‌بار هم آنها را ندیده‌اید تنها نگذارید بلکه اول از مورد اطمینان بودن طرف مقابل مطلع شده و خودش و خانواده‌اش را بشناسید.

فریب اطلاعاتی

فریب‌های اطلاعاتی امعمولا به‌منظور اخاذی اتفاق می‌افتند، یعنی ممکن است با به‌دست آوردن انواع اطلاعات شخصی و خصوصی و خانوادگی از نوجوان، به تهدید و اخاذی از او بپردازند. تصور کنید که پس از ایجاد یک رابطه دوستانه، عاشقانه و صمیمانه، فرد مقابل از نوجوان بخواهد که عکس‌های خانوادگی‌اش را برای او ارسال کند. همین عکس‌ها می‌توانند مسائل بی‌شماری برای نوجوان ایجاد کنند. نوجوان باید بداند که هیچ‌گونه اطلاعات شخصی در اختیار افراد غریبه و مجازی قرار ندهد. علاوه بر این از انواع ترفندهای اینترنتی و اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای حفظ اطلاعات روی گوشی، سر درآورد تا بتواند اطلاعاتش را حفظ کند. این روزها اغلب شبکه‌های اجتماعی، نیمی از اطلاعات فردی را قبل از ثبت‌نام از شما می‌خواهند، اعم از شماره تلفن و آدرس ایمیل و… و برخی از آنها حتی مکانی که در آن به‌سر می‌برید را به اشتراک می‌گذارند.
مهارت استفاده از انواع اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های مجازی، چیزی است که والدین برای آموزش به نوجوان باید خودشان آن را به خوبی فرابگیرند. اگر خودتان امکانش را ندارید، از یک فرد مورد اطمینان و متخصص بخواهید که نحوه استفاده از نرم‌افزارها و حفظ اطلاعات شخصی و خانوادگی را به فرزندتان آموزش دهد.

فریب اقتصادی

تبلیغات مجازی
تبلیغات تجاری از هر سو شبکه‌های مجازی، سایت‌ها و وبلاگ‌ها  را احاطه کرده است. هرچیزی که فکرش را بکنید برای فروش پیدا می‌شود، از شیرمرغ تا جان آدمیزاد. همگی هم ادعای اصل و کیفیت‌دار بودن می‌کنند. اما در واقع آنچه به شما تحویل می‌دهند الزاما آن چیزی نیست که عکس‌ آن را دیده‌اید. در مورد شگردهای تبلیغات مجازی با نوجوان خود صحبت کنید. اول اینکه پشت‌پرده تبلیغات را برای او بگویید که بیشتر آنها سرشار از اغراق و بزرگنمایی‌اند و اینکه از نرم‌افزارهای گرافیکی تا چه اندازه برای فریب مخاطب استفاده می‌شود، مثلا اگر داروهای لاغری و شامپوهای ریزش مو واقعیت داشتند و آنطور که ادعا می‌کنند با یک نسخه مشکلات را برطرف می‌کردند، الان هیچ فرد چاق یا کچلی در دنیا وجود نداشت. بنابراین با استدلال‌های واقعی و منطقی او را از این مسئله آگاه کنید.
مهارت خرید اینترنتی
خریدهای اینترنتی این روزها بازارشان بسیار گرم است. شما باید مهارت و دانش خرید اینترنتی را به فرزندتان آموزش دهید، اول اینکه از سایت‌هایی خرید کند که دارای مجوزهای لازم هستند، نه فروشگاه‌هایی که هیچ پیشینه‌ای نداشته و مجوزی ندارند. دوم اینکه درباره جنس مورد نظرشان تحقیق کنند. حتی‌الامکان از فروشگاه‌هایی خرید کنند که امکان تعویض، بازگشت و ضمانت اصالت کالا را دارند.
رمز دوم 
فروشگاه‌هایی که قبل از شروع فرایند خرید از مخاطب شماره کارت و رمزدوم را می‌خواهند، قطعا ریگی توی کفش‌شان است. به نوجوان‌تان بیاموزید که اطلاعات کارت بانکی خود را در اختیار هیچ‌کسی قرار ندهد.
خرید واقعی
به فرزندتان بیاموزید که خرید اینترنتی هرچقدر هم جذاب و بی‌دردسر و هیجان‌انگیز باشد اما برای خرید برخی کالاها مناسب نیست و بهتر است آنها را با سر زدن به فروشگاه و اطمینان حاصل کردن از جنس و کیفیت و اصالت آن بخرد. ضمن اینکه سعی کنید تا جای ممکن هنگام خریدهای اینترنتی در کنار فرزندتان باشید.

 منبع: سلامتی