“من می دونم عدد ۴ زرده اما دوستم میگه قرمزه، تازه از نظر اون ۴ یه شخصیت مادرانه داره اما از نظر من ۴ شخصیت نداره ! همونطور که اعداد برای من رنگ دارن، ماه ها و روزها هم رنگ مخصوص به خودشون رو دارن!”

این ها را یک فرد مبتلا به “سینستزیا” می گوید. سینستزیا یک وضعیت ادراکی است که در آن تحریک یک حس موجب راه اندازی و برانگیختگی غیر ارادی و اتوماتیک حسی دیگر می شود.
تا مدتها این پدیده‌ به عنوان موضوعی غیرواقعی تعبیر می شد، اما تحقیقات سال‌های اخیر دانشمندان، واقعی بودن آن را آشکار کرده است.
سینستزیا ممکن است میان ترکیبی از حس ها و یا حتی مسیرهای شناختی رخ دهد.
افراد مبتلا به سینستزیا ممکن است صداها را “ببینند”، کلمات را بچشند یا رایحه ها را با پوست خود لمس کنند. آنها حتی ممکن است مفاهیم انتزاعی مانند زمان را در اطراف خود ببینند!
در مثالی که از شخص مبتلا به سینستزیا پیش تر آورده شد به داشتن “شخصیت مادرانه عدد ۴” اشاره شد. این موضوع بیانگر نوعی از سینستیزیا با نام “شخصیت بخشی کلامی” می باشد. علاوه بر آن ۳ مدل دیگر سینستیزیا وجود دارد که شامل :

۱- سینستیزیای ماه-رنگ
۲- سینستیزیای روزهای هفته-رنگ
۳- سینستیزیای کلمه (عدد)-رنگ

سنستزیا پدیده ای کاملاً غیر ارادی است، شخص نیازی ندارد به طور آگاهانه از حس دومش استفاده کند .این تجربه به تنهایی و در پاسخ به یک محرک حاصل می شود. در نتیجه فرد نمی تواند آن را کنترل کند. همچنین سینستزیا بسیار پایدار است و در سنین کم شکل گرفته و با گذر زمان تغییر نمی کند.
از سویی دیگر به گفته دانشمندان این توانایی ژنتیکی است و نمی توان آن را نوعی اختلال نامید. چون این توانایی فرد را از انجام کارهای خود بازنمی دارد. دانشمندان معتقدند که حواس این افراد با هم ادغام شده و با تحریک یکی از حواس پنجگانه آنها، حس دیگر هم تحریک می شود.
میزان شیوع این اختلال در حدود ۴ درصد می باشد.همچنین این پدیده در بین زنان شایع تر از مردان است، در نتیجه احتمال داده می شود این وضعیت مربوط به کروموزوم X باشد.

نکته جالب در مورد افراد دارای سینستزیا این است که تصور می کنند وضعیت آن ها کاملا طبیعی و معمول است .البته اولین باری که به تفاوتشان با بقیه پی می برند، هم خودشان دچار ترس و اضطراب می شوند و هم تعجب اطرافیان را بر می انگیزند.
دلایل ابتلا به سینستزیا همچنان نامشخص و مبهم است. با اینحال یک علت احتمالی که در مورد بروز این حالت مطرح می‌شود وجود ارتباط متقاطع میان برخی نواحی ادراک حسی در مغز این گونه افراد است که قاعدتاً باید مانند مغز افراد عادی به صورت مجزا فعالیت کنند.

یکی از مواردی که ممکن است با سینستزیا اشتباه گرفته شود مفهوم “توهم” است، در حالی که توهم ادارک حسی غلط از یک محرک غیر موجود می باشد و سینستزیا ادراک های چندگانه حسی از یک محرک موجود.

انواع سینستزیا:

۱- سینستزیای اکتسابی: که در اثر آسیب مغزی به وجود می آید و ممکن است در افراد اسکیزوفرن و اتیستیک مشاهده شود.
۲- سینستزیای ناشی از مصرف مواد و دارو: که در افرادی که LSD و یا مسکالین مصرف نموده اند به وجود می آید.
۳- سینستزیای ذاتی یا تحولی: که از کودکی در فرد بوده و ممکن است تا پس از بلوغ و پایان عمر نیز ادامه داشته باشد.

گردآوری و ترجمه: تیم تخصصی سایک نیوز
منابع: mnn.com
Synesthesia.com
synesthesia.blogsky.com