سوءاستفاده و خشونت خانگی همیشه هم نماد بیرونی ندارد بلکه در موارد روانی، اغلب به شکل پنهانی صورت می‌گیرد.
آن دسته از خشونت‌های خانگی که به جای آثار جسمی عمدتا آثار روانی دارند و اغلب تاثیرات منفی جبران‌ناپذیری بر زندگی فرد برجای می‌گذارند با عنوان «سوءاستفاده روانی» یا عاطفی شناخته می‌شوند.
سوءاستفاده روانی زمانی رخ می‌دهد که فردی سعی بر متقاعد کردن فرد دیگری از طریق باورهای درست یا نادرست خود دارد. این نوع سوءاستفاده اغلب در زندگیِ فرد قربانی تغییرات شدیدی برجای می‌گذارد و در حالی که اغلب خود فرد از این بهره‌کشی عاطفی بی‌خبر است مجبور می‌شود نیازها و خواسته‌های فرد سوءاستفاده‌گر را برآورده سازد.
سوءاستفاده روانی بر اعتماد به نفس فرد اثرات منفی می‌گذارد و در واقع قربانی این سوءرفتار اغلب احساس بی‌پناهی و حتی ناامیدی می‌کند.
علاوه بر این فردی که دیگران را مورد سوءاستفاده روانی قرار می‌دهد به طور ماهرانه‌ای قربانی خود را متقاعد می‌سازد که اگر زندگی خوبی ندارد و با حسی از ناامیدی و وابستگی احاطه شده به دلیل اشتباهات و خطاهای خودش است و بدین ترتیب فرد قربانی، خود را مسئول اتفاقات بدی می‌داند که برایش رخ می‌دهند. این روابط بعضا در میان زوج‌هایی که یکی از آنها روحیه سلطه‌جویی دارد مشاهده می‌شود.
سوءاستفاده روانی اغلب به شکل رفتارهای زیر نمود پیدا می‌کند:
– تحقیر و شرمنده ساختن
– رفتارهای توهین‌آمیز و بی‌توجهی‌های مداوم
– انتقادهای سرسختانه
– خودداری از برقراری ارتباط
– نادیده گرفتن طرف مقابل
– سرزنش و با صدای بلند صحبت کردن
– حسادت‌های نامعقول
– دمدمی مزاج بودن‌های شدید
– تمسخر و نیشخند
– گفتن جملاتی مانند: «من تو را دوست دارم اما …» یا «اگر این کار را انجام ندهی، من هم …!»
– تسلط و تلاش برای سلطه کامل بر طرف مقابل
– محبت نکردن
– همواره مقصر دانستن طرف مقابل
– جدا کردن طرف مقابل از خانواده و دوستان
– در اختیار گرفتن دارایی‌های فرد مقابل برای کنترل بیشتر بر او
– تهدید به خودکشی در صورتی تصمیمی قربانی برای ترک سوءاستفاده‌گر
مهمترین نکته‌ای که باید در مواجهه با چنین سوءرفتارهایی به خاطر داشته باشید این است که در شکل‌گیری چنین رابطه‌ای شما به هیچ‌وجه مقصر نیستید بلکه این گونه افراد سلطه‌گر مهارت این را دارند که به شما القا کنند که شما همیشه مقصر هستید و دلیل آزارهای آنها به شما روا می‌دارند اشتباهات خودتان است. در واقع این افراد به خوبی می‌دانند که هر فردی نقاط ضعفی دارد و از این نقاط ضعف علیه شما استفاده می‌کنند.
باید بدانید که رفتار این افراد در عین حال که بیمارگونه است می‌تواند بسیار گیج‌کننده باشد. آنها امکان دارد در مکان‌های عمومی و در کنار دیگران برخوردهای بهتری داشته باشند اما در روابط خصوصی‌تر بسیار متفاوت و آزاردهنده هستند. بنابراین اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید برای جلوگیری از آزارهای روانی بیشتر و از بین رفتن اعتماد به نفس خود می‌توانید برای رهایی از این زندان عاطفی که برایتان ایجاد شده از یک روانشناس کمک بگیرید.
منبع: Psycentral.com
