دکتر مجید محمود علیلو، رئیس سازمان نظام روانشناسی آذربایجان شرقی  اظهار کرد: “شخصیت مرزی” یک اختلال شایع دوران نوجوانی است که به صورت بی ثباتی و ناپایداری عاطفی، اختلال در خودانگاره یا مفهوم فردی، اختلال در مواجهه با هیجانات و روابط بین فردی خود را نشان می‌دهد.

نشانه‌های شایع افراد مبتلا به شخصیت مرزی

وی با بیان این‌که افراد مبتلا به این اختلال، حساسیت شدیدی نسبت به طرد شدن دارند، تشریح کرد: اغلب مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی را زنان تشکیل می‌دهند، در این راستا یک زن به مردی که به تازگی با آن آشنا شده، خیلی زود وابسته‌ می‌شود، اما به محض این‌که احساس کند آن مرد نسبت به ادامه رابطه بی میل شده و قصد ترک رابطه را دارد، دست به هر کاری می‌زند تا مانع طرد شود.

وی افزود: یک شخصیت مرزی تحمل درد طرد شدن را ندارد و حاضر است تا برای جلوگیری از قطع رابطه دست به هر کاری حتی سوءاستفاده‌های مالی، جنسی و عاطفی، بزند.

محمود علیلو با بیان این‌که افراد دارای شخصیت مرزی‌، افراد به شدت مضطربی هستند، ادامه داد: گاهی اوقات میزان استرس در این افراد بسیار بالا می‌رود که حتی منجر به بروز علائم جنون یا سایکوز می‌شود، البته این حالت موقتی و برای چند ساعت تا چند روز ادامه می‌یابد که معمولا در طی این مدت، افکار پارانوییدی نیز در بیمار ایجاد می‌شود و به همه چیز و همه کس سوءظن دارند.

وی متذکر شد: افراط و تفریط و تجربه حالات اوج عاطفه از ویژگی‌های بسیار مهم این افراد است به طوری که یک فرد دارای اختلال شخصیت مرزی‌، یا از کسی به شدت متنفر می‌شود چون آدم بسیار بدی است و یا عاشق او می‌شود زیرا آدم بسیار خوبی است، به عبارتی آن فرد، گزینه‌ای بین عشق و نفرت را ندارد.

وی گفت: این افراد همیشه بین عشق و نفرت در حال نوسان هستند، عواطف متعادلی را تجربه نمی‌کنند و چون تحت تاثیر حالات اوج عاطفه هستند ممکن است دست به اقدامات خطرناکی نیز بزنند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز افزود: در این حالت، اگر از کسی متنفر شوند، تمامی کاسه و کوزه‌ها را می‌شکنند و واکنش‌های افراطی انجام می‌دهند و زمانیکه عاشق هستند، هرکاری برای عشقشان می‌کنند.

وی ادامه داد: گاهی این افراد در دوره‌هایی از زندگی در افکار پوچ گرایانه غرق می‌شوند و هیچ چیز دیگر برایشان مهم نیست، در این زمان معمولا خود را رها می‌کنند و هر کاری را بدون فکر به عواقب آن انجام می‌دهند مثلا ممکن است در آن دوره با سرعت سرسام آوری رانندگی کنند و منجر به جراحت و حتی مرگ خود یا دیگران شوند.

وی با تاکید بر این‌که افراد مبتلا به شخصیت مرزی‌، معمولا اقدام به مصرف مواد مخدر می‌کنند، اظهار کرد: این افراد گاهی برای کنترل هیجانات خود، راهکار مناسب روانی و برون رفت از این حالت را بلد نیستند و به سمت مصرف مواد گرایش می‌یابند؛ در این راستا فرد به دلیل عدم تفکر و بیخیالی نسبت به کاری که انجام می‌دهد، در مصرف مواد مخدر زیاده روی کرده و دچار اوردوز نیز می‌شود.

محمود علیلو ادامه داد: این افراد حتی ممکن است وارد رابطه‌های جنسی بی مهابا شوند که نتیجه و عواقب بسیار بدی به دنبال خواهد داشت زیرا در آن لحظه مهم نیست که چه می‌شود و عواقب کارشان اهمیتی ندارد.

وی گفت: خودزنی، علامت شاخص در این افراد است. به طوری‌که می‌توان آثار خودزنی در بازو، گردن و سینه این افراد مشاهده کرد؛ برخی حتی تن خود را با سیگار می‌سوزانند و علاقه خاصی به خالکوبی‌های افراطی دارند.

علت بروز اختلال شخصیت مرزی 

وی در خصوص علت بروز اختلال شخصیت مرزی در افراد تشریح کرد: این اختلال، یک پایه ارثی زیستی به نام “بدتنظیمی هیجانی” دارد که باعث می‌شود فرد در مقابل موقعیت‌های هیجانی جزئی‌، پاسخ شدید بدهد و یک عامل محیطی به نام “بی اعتبارساز” دارد.

وی افزود: عامل بی اعتبارساز در واقع به والدین و سایر انسان‌های مهم زندگی فرد اطلاق می‌شود، پدر و مادر بی اعتبارساز، تمامی اصالت، هیجان‌ها، انتخاب‌ها، افکار و یا حتی حس‌های جنسی فرزند خود را زیر سوال می‌برد.

رئیس سازمان نظام روانشناسی آذربایجان شرقی ادامه داد: این والدین در واقع مادر و پدری هستند که به کودک خود درک درستی از حس گرسنگی و تشنگی را یاد نمی‌دهند و زمانی که کودک در پی محبت به مادر است، مادر بی اعتبارساز و بد، به جای پذیرفتن فرزند، می‌گوید که حتما کلکی در کار است و کودک با چرب زبانی در پی رسیدن به هدفش است.

وی گفت: والدین در این حالت، به نیازهای هیجانی فرزندان خود توجه ندارند، ممکن است دائم با فرزند خود قهر کنند و در هر موقعیتی کلمه «برو به اتاق خودت» را استفاده کنند، مراقب سلامت جسمی کودک خود نیستند و کودک را در موقعیتی قرار می‌دهند که فقط خودش به تنهایی مشکلاتش را حل کند.

وی ادامه داد: “بدتنظیمی هیجانی” به همراه عامل محیطی “بی اعتبارساز ” فرد را در مسیر اختلال شخصیت مرزی قرار می‌دهد.

درمان اختلال شخصیت مرزی

محمود علیلو در خصوص نحوه درمان اختلال شخصیت مرزی تشریح کرد: در این راستا، بیمار حتما باید تحت دارودرمانی قرار بگیرد زیرا بدتنظیمی هیجانی‌، ریشه در نابسامانی فعالیت مغزی دارد، درمان اصلی اما به شکل روان درمانی و به صورت رفتاردرمانی است که به طور ویژه برای اختلالات مرزی تدوین شده و درمان اثربخشی است.

وی متذکر شد: کار با بیماران مرزی بسیار سخت است، چون گاهی علاقه بالایی برای درمان نشان می‌دهند اما سپس به صورت ناگهانی کل انگیزه درمانی را از دست می‌دهند و درمان را متوقف می‌کنند.

وی افزود: این افراد پس از ناامیدی از درمان، خود را به دست قضا و قدر می‌سپارند تا هرچه آید خوش آید، در واقع به شکلی بی توجهی را می‌پذیرد و کل درمان تا آن زمان را از بین می‌برند.