گفتگو زیر بخش دوم مصاحبه اختصاصی خبرنگار سایک نیوز با دکتر حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در خصوص اقدامات و برنامه های سازمان نظام روانشناسی می باشد.
– آقای دکتر، یکی از مهمترین دغدغه‌های همکاران روانشناس و مشاور خصوصا در سال‌های اخیر، وجود نهادهای مختلف در زمینه صدور مجوز خدمات روانشناسی و مشاوره بوده‌است که شما نیز در جلسه معارفه خود به لزوم مقابله با این ناهماهنگی‌ها اشاره فرمودید، در این چندماه چه اقداماتی در این خصوص از سوی سازمان صورت گرفته است؟
در گذشته به دلیل اختلافات درون سازمانی، این مشکل برای ما وجود داشت که نهادها و ارگان‌های دیگر با نادیده گرفتن سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، به صورت آتش به اختیار پروانه روانشناسی و مشاوره صادر می‌کردند. ما در این مدت تلاش کردیم که با تمام نهادها و ارگان‌ها مانند وزارت‌های علوم، بهداشت، کار و امور اجتماعی و فرهنگ و ارشاد، سازمان بهزیستی و صداوسیما جلسات متعددی برگزار کنیم و تفاهم‌نامه‌هایی نیز امضا شد. در حال حاضر تمام ارکان کشور، مرجعیت سازمان نظام را در صدور پروانه و نظارت بر آن پذیرفته‌اند. در بند 1 ماده 3 قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران، صدور پروانه برای هرگونه فعالیت روانشناسی و مشاوره برعهده این سازمان است. یعنی هرکس بخواهد فعالیت روانشناسی در کشور انجام بدهد می‌بایست از سازمان نظام مجوز بگیرد که خوشبختانه اکنون برخلاف گذشته، همه این مسئله را پذیرفته‌اند و این موضوع در این مدت کوتاه انجام گرفت. برای مثال سازمان بهزیستی پذیرفت که تنها سازمان نظام به متقاضیان مجوز دهد و یا صداوسیما الحمدالله پذیرفت که صلاحیت افرادی که در برنامه‌های این سازمان شرکت می‌کنند، از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تایید شود. باید بگویم همکاری دو جانبه‌ای میان سازمان نظام و ارگان‌های مختلف شکل گرفته است. موقعیت کنونی سازمان بسیار عالی بوده و شرایطی است که همه مرجعیت آن را پذیرفته‌اند. و این یعنی حال خوب روانشناسی و مشاوره در کشور.
– بگذارید کمی غیرمحافظه‌کارانه بپرسم، آیا نهادهای دیگر واقعا همکاری لازم را در خصوص ارائه مجوزها داشته‌اند؟
دو هفته پیش، جناب آقای قبادی دانا رئیس محترم بهزیستی کل کشور در جلسه شورای مرکزی سازمان نظام شرکت کردند. در آن جلسه ایشان فرمودند که برای هر نوع فعالیت روانشناسی و مشاوره، تنها مرجعی که در کشور می‌تواند مجوز صادر نماید، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور است. اما در خصوص مجوز مراکز خدمات روانشناسی و کلینیک‌ها و با توجه به اختیاراتی که در ماده 57 قانون برنامه ششم به سازمان بهزیستی داده شده‌است، قرار براین شد که کارگروهی متشکل از سه نفر از طرف سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و سه نفر از طرف بهزیستی ظرف مدت یک یا دو ماه تشکیل شود تا انشالله اختلافات موجود، حل شود. البته با توجه به اعلامی که جناب قبادی دانا کردند، همکاری و همراهی خوبی میان سازمان نظام و بهزیستی به وجود آمده که ما نیز از این همکاری بسیار استقبال کرده‌ایم. همه ظرفیت ما در راستای اهداف و برنامه‌های اجتماعی در اختیار سازمان بهزیستی است و باید بگویم این همکاری و همراهی از سوی ما با این سازمان وجود خواهد داشت و هیچ مشکلی هم وجود ندارد. از سویی دیگر ارتباط تنگانگی میان ما و وزارت ورزش و جوانان ایجاد شده‌است که تمامی مجوزهای‌شان را ما صادر می‌کنیم، بنابراین همکاری دو جانبه‌ای میان ما و این وزارت‌خانه نیز ایجاد شده‌است.
– آقای دکتر، در جلسه معارفه‌تان به اهمیت ارتقاء سواد سلامت روان جامعه اشاره کردید، با توجه به اقبال جامعه از فعالیت افراد به عنوان روانشناس در پلت‌فرم‌های مختلف و اشتیاقی که به آگاهی در خصوص مسائل روانشناختی نشان می‌دهند، آیا سازمان برنامه‌ای در این راستا دارد؟
بنده دو شعار کاری را در مراسم معارفه اعلام کردم، یکی افزایش سواد سلامت روان شهروندان ایرانی و دیگری گفتگوی روانشناسان با مردم. در خصوص سواد سلامت روان شهروندان باید بگویم که همان فرهنگ‌سازی در مورد روانشناسی و مشاوره است. در حال حاضر دو باور در این حوزه وجود دارد؛ اول اینکه افراد تصور می‌کنند تنها در هنگام مواجهه با یک بیماری خاص، می‌بایست به روانشناس مراجعه کرد، دوم وجود این اعتقاد که اگر فردی به روانشناس مراجعه کند حتما مشکلی وجود دارد و به عبارت دیگر یک برچسب و انگ به ایشان خواهد خورد. ما معتقدیم که این دو باور باید از فرهنگ روانشناسی و مشاوره جامعه گرفته شود. دانستن این مسئله مهم است که 90 درصد روانشناسی و مشاوره بحث پیشگیری است. به عبارتی فرد می‌بایست زمانی که با یک چالش روبه‌رو می‌شود، به روانشناس و مشاور مراجعه کند، یعنی این سواد و آگاهی برای افراد به وجود بیاید که اولا چگونه سبک زندگی سالمی را پیش بگیرند، دوما در هنگام رویارویی با چالش چه کار کنند. این جنس از آگاهی که ما به آن سواد سلامت روان می‌گوییم، نیازمند آموزش‌هایی است. این آموزش‌ها در وهله نخست از طریق رسانه‌هایی مانند صداوسیما، خبرگزاری‌ها، تریبون‌هایی مانند مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد، نماز جمعه می‌توانند ارائه شوند. همچنین این نوع آگاهی به ما در زمینه پیشگیری کمک زیادی خواهد کرد و از مزمن شدن مشکلاتی که می‌توانند تبدیل به اختلالات روانی شوند جلوگیری خواهد کرد. در نتیجه در صرف زمان، انرژی و هزینه‌های گزاف درمانی پیشگیری خواهد شد. در مورد گفتگوی روانشناسان با مردم نیز اعتقاد ما این‌است که روانشناس می‌بایست برعکس پزشک باشد. پزشک در مطب خود می‌نشیند، بیمار را ویزیت می‌کند، نسخه‌ای می‌دهد و اینجا ارتباط او و بیمار تمام می‌شود اما روانشناس باید از مطب بیرون بیاید و به داخل اجتماع برود، با مردم در مورد تخصص خود و مسائل آنها صحبت کند و از همه مهمتر باید به مردم آموزش بدهد. تلاش ما این‌است که فرهنگ‌سازی لازم را انجام دهیم تا روانشناسان و مشاوران به درون مردم رفته و با آنها صحبت نمایند.
– چندی پیش در خبرها از تشکیل “فراکسیون سلامت روان” در مجلس شورای اسلامی سخن به میان آمد، در مورد این فراکسیون و رسالت‌های آن بفرمایید :
در چند ماه گذشته با مجلس شورای اسلامی مراوداتی داشتیم و بنده پیشنهاد تاسیس کمیسیون سلامت روان را به اعضای محترم کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ارائه کردم. از آنجایی که این پیشنهاد نیاز به یک طرح و بررسی دقیق تر داشت، ما پروپوزال آن را تهیه کرده و در اختیار کمیسیون اجتماعی مجلس قرار دادیم. در سفر آقای رئیس جمهور به تبریز که نمایندگان محترم استان در مجلس هم حضور داشتند، شرکت نمودیم. سرانجام با پیگیری‌های انجام گرفته، در گردهمایی روانشناسان و مشاوران آذربایجان شرقی اعلام شد که این فراکسیون تشکیل خواهد شد و کارهای مقدماتی آن نیز انجام شده است. آقای جلیلی که ایشان نیز پیگیر تشکیل این کمیسیون بودند سخنرانی در این گردهمایی ایراد کرده و تاکید داشتند که هدف اول ما از تشکیل این فراکسیون حمایت از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، هدف دوم مقابله با آسیب‌های اجتماعی و روانی و در نهایت هدف سوم پیگیری بحث سلامت روان به عنوان یک مسئله کشوری است. این موضوع اتفاق بسیار بزرگ و مهمی برای جامعه روانشناسی و مشاوره کشور است و آن را به همکاران روانشناس و مشاور خود تبریک می‌گویم.
– در صحبت‌هایتان از استان‌ها بسیار یاد کردید، از دیگر فعالیت‌هایی که در این مدت برای شعبات استانی سازمان انجام شده‌است بفرمایید :
با برگزاری سمینار یک روزه رؤسای استان‌ها، استان‌ها امیدوارتر شده‌اند و بیشتر فعالیت می‌کنند. بنده نیز به خیلی از استان‌ها سفر کردم و اقداماتی انجام گرفت، برای مثال توانستیم برای خراسان رضوی یک ساختمان گرفته و مرجعیت آنها را در استان تثبیت نماییم. این اتفاق برای تبریز، شیراز و اصفهان نیز به زودی خواهد افتاد. در واقع همه استان‌ها در نوبت هستند. باید بگویم که این موفقیت کمی در این مدت 5 ماه برای جامعه روانشناسی و مشاوره نیست.
– به طورکلی عملکرد سازمان نظام روانشناسی و مشاوره را در این مدت چطور ارزیابی می‌کنید؟
پیش از هرچیز باید بگویم که خوشبختانه در این مدت یک رویکرد مثبت نسبت به سازمان، توسط مسئولین ایجاد شده‌است و همین مسئله موجب شده‌است که سازمان از یک نقطه منفی به یک نقطه نزدیک به 100 برسد. چند روز پیش در مراسمی که به مناسبت هفته ملی ازدواج با حضور مسئولین و وزرا در تالار خواجه نصیر طوسی صداوسیما برگزار گردید، آنچه مشهود و مهم به نظر می‌رسید پذیرفته شدن مرجعیت سازمان از سوی همه افراد بود و یا بگذارید کمی خودمانی‌تر بگویم، امروز سمیناری در برج میلاد برگزار شد و در آن همه اذعان داشتند که حال روانشناسی و مشاوره در ایران خوب شده است. بنده افتخار می‌کنم که در این مدت کوتاه با برنامه‌هایی که داشتیم توانستیم حال روانشناسی و مشاوره کشور را خوب کنیم. این موفقیت به دست آمده حاصل یاری و همکاری همه اعضا، همکاران و موسسات بوده‌است. برای مثال موسسه آموزش عالی «مُدت» که در زمینه برگزاری کارگاه های آموزشی تخصصی روانشناسی و مشاوره، برگزاری دوره های تربیت مربی ازدواج و همچنین اطلاع رسانی کارهای خیلی خوبی انجام دادند، خیلی عزیزان دیگر. خوشبختانه جایگاه سازمان ارتقا پیدا کرده است، اعضا امیدوار شده‌اند، انجمن‌ها و هیئت‌های علمی همه از وضعیت پیش آمده خوشحال هستند و کسی گمان نمی‌کرد که در مدت 5 ماه، بنده با کمک همکاران بتوانیم سازمان را از نقطه‌ای که در حال فروپاشی بود به جایگاهی برسانیم که از مدعیان درجه اول سلامت کشور باشد که این جای تبریک به اعضا و همکاران دارد. انشاالله قول‌هایی که داده‌ایم را یکی پس از دیگری جامه عمل خواهیم پوشاند همانطور که در این 5 ماه با قدرت و قوت جلو رفتیم در آینده نیز همینطور خواهد شد.
– آقای دکتر از توضیحات جامع و کامل شما سپاسگزارم، آیا این امکان برای رسانه‌ها وجود خواهد داشت که هرچند وقت یکبار مثل امروز در گفتگویی مستقیم، گزارشی از اقدامات سازمان نظام روانشناسی و مشاوره از شخص شما بگیرند؟
بله حتما و ما استقبال خواهیم کرد. در همین راستا اجازه بدهید از کلیه عزیزانی که در حوزه روانشناسی و مشاوره فعالیت می‌کنند، تشکر کنم. خصوصا فعالان رسانه‌ای و روز خبرنگار را نیز تبریک می‌گویم. همانطور که استحظار دارید بیش از یک سوم محتوایی که در خبرگزاری‌ها منتشر می‌شوند به مسائل رفتاری، خانوادگی و روانشناختی ارتباط دارد که این نشان می‌دهد جمعیت کثیری از خبرنگاران، در این حوزه فعالیت می‌کنند، تلاش ما این‌است که در هفته خبرنگار جلسه‌ای با اصحاب رسانه تدارک ببینیم و از فعالان این حوزه تقدیر نماییم تا این پیام را برسانیم که سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، تلاش‌ها و فعالیت‌های ارزشمند اصحاب رسانه را می‌بیند.
– و صحبت پایانی؟
متاسفانه عده‌ای هستند که با دیدن حال خوب روانشناسی و مشاوره، حال‌شان بد می‌شود. بنده آنقدر به سازمان نظام و به طور کلی جامعه روانشناسی و مشاوره کشورم متعهد هستم که نمی‌توانم برای آنها کاری بکنم. حتی اگر متوجه شوم که دوست نزدیک خودم هم حالش بد شده است، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره را انتخاب خواهم کرد. برای افرادی که کارشکنی می‌کنند یا منافعی در تضعیف سازمان دارند متاسفم و مطمئن باشند هرگونه کارشکنی و لطمه به روانشناسی از سوی اعضا بی جواب نخواهد ماند. اکنون دیگر دکتر حاتمی جلوی مناعدان نیست بلکه اعضا طرف آنها هستند و پاسخ آنها را خواهند داد چرا که اعلام رضایت اعضا از خدمات و وضعیت کنونی سازمان، نشان دهنده اقدامات موثری است که در این مدت کوتاه انجام شده‌است و انشاالله ادامه خواهد داشت. در نهایت این افتخار ماست که اعضا از ما راضی هستند. انشاالله این وضعیت را با کمک یکدیگر حفظ خواهیم کرد.
