به گزارش سایک نیوز به نقل از روزنامه شهروند، انجمن‌های علمی دانشجویی مشاوره ١۵ دانشگاه به غلامعلی حداد عادل، رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی نامه نوشته و خواستار زنده کردن کارشناسی مشاوره شدند.
لازم به ذکر است شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، دی‌ماه سال گذشته، دوره کارشناسی رشته مشاوره را حذف و در رشته روانشناسی ادغام کرد. تصمیمی که با واکنش سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و رئیس انجمن مشاوره ایران همراه شد.
این در حالیست که با گذشت بیش از ١١ ماه، هیچ پاسخی به اعتراضات داده نشد و درنهایت منجر به انتشار نامه انجمن علمی دانشجویی مشاوره ١۵ دانشگاه شد. در بخشی از این نامه آمده است:
«کارشناسی رشته مشاوره، بدون مشورت با متخصصان و اهل فن و بدون ارایه ادله مستدل حذف شد، این درحالی است که ما براساس ملزومات رشته مشاوره و درس‌های آن از همان آغاز تحصیل در مدارس، مهد کودک‌ها، مراکز فرهنگی و … با مردم در ارتباط هستیم و با مشکلات روزمره آنها آشناییم، چرا که جامعه هدف ما مشاوران، همه مردم هستند نه کسانی که دچار اختلال یا نشانه‌های خاص هستند.»
در ادامه دانشجویان در این نامه، خود را افسران جنگ نرم معرفی کرده و نوشته‌اند: «ما در جهت روشن شدن و احقاق حق مردم در بهره‌مندی از رشته مشاوره با حمایت از تلاش‌های انجمن مشاوره ایران، مدیران گروه‌ها و اساتید رشته مشاوره در این زمینه متمنی برآورده شدن انتظارات، پذیرش دانشجو کارشناسی رشته مشاوره در سال ۹۶، تصویب کارگروه تخصصی مشاوره با رویکرد ترفیع و ارتقا و استفاده از مشاوران متخصص و متعهد در کارگروه تخصصی مشاوره، از رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی هستیم.»
این نامه هم به امضای انجمن علمی دانشجویی مشاوره دانشگاه‌های، الزهرا(س)، شهید چمران اهواز، اصفهان، بیرجند، خوارزمی، شهید بهشتی، دانشگاه تهران، رازی کرمانشاه، شهرکرد، علامه طباطبائی، دانشگاه فردوسی مشهد، گیلان، محقق اردبیلی، کردستان و هرمزگان رسیده است.
پانزدهم دی‌ماه سال گذشته بود که خبر رسید رشته مشاوره از کنکور سال ٩۵ حذف شده است. این خبر را رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول اعلام کرده بود، با این توضیح که این رشته در مقطع کارشناسی حذف شده و تنها دانشگاه فرهنگیان می‌تواند این رشته را ارایه کند تا برای آموزش و پرورش کارشناس مشاوره و راهنمایی تربیت کند. علی فتحی آشتیانی، همان موقع گفته بود که این مصوبه، تصمیم کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی بود که براساس آن، دوره کارشناسی مشاوره مانند سایر گرایش‌های روانشناسی مثل کارشناسی روانشناسی بالینی، کارشناسی روانشناسی صنعتی سازمانی، کارشناسی روانشناسی عمومی و … در هم ادغام شده و همه دانشجویان ملزم هستند یک برنامه و آن هم کارشناسی روانشناسی بدون گرایش را در مقطع کارشناسی بگذرانند.
توضیح او این بود: «رشته مشاوره با توجه به این‌که همپوشانی زیادی با روانشناسی دارد و همان کارهایی را انجام می‌دهد که روانشناسان انجام می‌دهند، بر همین اساس، کارگروه تصمیم گرفت همه دانشجویان در مقطع کارشناسی، دوره روانشناسی بدون گرایش را طی کنند. بعد از آن هم دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، در چهار رشته مشاوره خانواده، شغلی، مدرسه و توانبخشی که درحال حاضر وجود دارد، ادامه تحصیل دهند.»
او همان‌موقع این توضیح را داده بود که رشته مشاوره، به این دلیل حذف شد که در هیچ جای دنیا، مقطع کارشناسی مشاوره وجود ندارد و تنها در برخی مکان‌ها مانند کلیساها و تنها برای کسانی که قصد دارند مشاوره ارایه بدهند، یک دوره کارشناسی مشاوره برگزار می‌شود.
۶ روز از اعلام این خبر نمی‌گذشت که رئیس انجمن علمی مشاوره ایران نسبت به این تصمیم کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی واکنش نشان داد و اطلاعیه‌ای صادر کرد. معصومه اسماعیلی در بخشی از این اطلاعیه اعلام کرد: «مشاوره، یک گرایش از روانشناسی نیست که قابل ادغام باشد. مشاوره یک رشته تحصیلی است که در مقطع ارشد و دکترا به چند گرایش تبدیل می‌شود. درحال حاضر با تجمیع غیرمنطقی صورت گرفته، یک رشته حذف شده است نه ادغام، زیرا در درس‌های پایه ۲۴ واحد درسی و در درس‌های اختصاصی ۳۰ واحد درسی از رشته مشاوره حذف شده که این کاملا غیرمنطقی است.» او از شورای تحول علوم انسانی این را هم خواست تا به‌طور جدی جریان جذب دانشجو و اساتید در رشته مشاوره و روانشناسی را ارزیابی کند.
این اطلاعیه منتشر شد، اما اعضای کارگروه روانشناسی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، کمترین واکنشی به آن نشان ندادند. این درحالی بود که تبعات این تصمیم، به تدریج خودش را نشان می‌داد تا جایی که خردادماه امسال، یعنی پس از گذشت نزدیک به پنج ماه از تصویب حذف رشته مشاوره، مشکلات اجرایی ناشی از این تصمیم به صراحت از سوی رئیس کارگروه روانشناسی شورای تحول علوم انسانی اعلام شد: «با توجه به ایجاد مشکلات در برخی از دانشگاه‌ها، قرار شد تا گروهی برای بررسی بیشتر و توجه به نظرات مدیران کارگروه‌های مشاوره دانشگاه‌ها تشکیل و برخی از مشکلات اجرایی رفع شود.» فتحی آشتیانی این توضیحات را اوایل خردادماه داد و در عین حال این اطمینان خاطر را به متقاضیان این رشته داد: «رشته مشاوره، در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا حذف نمی‌شود.» براساس اعلام او، دوره کارشناسی رشته‌های روانشناسی بالینی، روانشناسی عمومی، روانشناسی کودکان استثنایی، روانشناسی صنعتی سازمانی، روانشناسی اصلاح و تربیت و مشاوره همه با هم ادغام و یک رشته روانشناسی ایجاد شد. اما بنا به دلایلی به برخی از دانشگاه‌ها بعد از تصویب رشته کارشناسی روانشناسی نیز این مجوز داده شد که بتوانند تنها یک دوره دیگر دانشجوی کارشناسی مشاوره پذیرش کنند.
اواخر تیرماه امسال اما زوایای دیگری از این تصمیم برملا شد. زمانی‌که غلامعلی حداد عادل به‌عنوان رئیس شورای تحول علوم انسانی از اختلاف اساتید مشاوره و روانشناسی بر سر حذف مقطع کارشناسی رشته مشاوره خبر داد: «زمانی‌که وزارت علوم پیشنهاد حذف این رشته را داد شورا از اختلاف اساتید روانشناسی و اساتید مشاوره اطلاعی نداشت.» او حتی به بازخوردهای منفی ابلاغ مصوبه شورا هم اشاره کرد: «شورا سعی در حل این اختلافات دارد.»
١١ ماه از انتشار آن اطلاعیه گذشت، اما هیچ پاسخی از سوی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، داده نشد. همین هم شد تا دوم آذرماه، رئیس انجمن مشاوره این‌بار خطاب به مقامات کشوری نامه بنویسد و خواستار بازگشت رشته مشاوره به دانشگاه‌ها شود. او در این نامه مقام معظم رهبری، رئیس جمهوری و رئیس شورای تحول علوم انسانی را خطاب قرار داد و از آنها خواست تا برای بازگشت این رشته دخالت کنند. او این سوال را مطرح کرد که چرا با وجود مشکلات فراوان در کشور، رشته مشاوره حذف شده است و چرا پیش از این تصمیم، در ارتباط با آن، مشورتی صورت نگرفته است؟ او در آن نامه خواسته بود تا پذیرش دانشجوی مشاوره در سال ٩۶ صورت گیرد و پرتال سازمان سنجش برای رشته مشاوره باز شود و تشکیل کارگروه رشته مشاوره تصویب شود.
مصوبه شورای تحول علوم انسانی
وجاهت علمی ندارد
عباسعلی الهیاری، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران، مخالف اصلی این مصوبه است. او تأکید می‌کند که این مصوبه وجاهت قانونی و علمی ندارد و برای تصویب آن با کمیسیون‌های تخصصی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، مشورتی نشده است. الهیاری می‌گوید: «معمولا علوم و رشته‌های مختلف، زمانی که از هم مستقل می‌شوند، هویتشان هم به صورت مستقل حفظ می‌شود، این درحالی است که متأسفانه درکشور ما رشته مشاوره و روانشناسی به‌عنوان یک رشته دیده می‌شود که نگاه نادرستی است.»
به گفته او، حذف مقطع کارشناسی رشته مشاوره، ناشی از یکی دانستن رشته روانشناسی و مشاوره است: «درکشور ما زمانی که رشته‌ها از هم مستقل شده‌اند، رشد خوبی کرده‌اند، مثل رشته‌های روانپزشکی، روانشناسی و… اما حالا با حذف رشته مشاوره، به هویت این رشته لطمه وارد می‌شود.»
الهیاری می‌گوید که شورای تحول علوم انسانی، استدلال علمی اشتباهی برای حذف این رشته دارد: «این تصمیم، به استخدام فارغ‌التحصیلان رشته مشاوره، ضربه می‌زند، درقانون گزینش وزارت آموزش‌وپرورش آمده که برای بخش مشاوره، از فارغ‌التحصیلان کارشناسی مشاوره استفاده کنند، زمانی که این افراد نباشند، آنها هم لیسانسه‌های رشته‌های فیزیک و شیمی را به کار می‌گیرند.»
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران به موضوع دیگری اشاره می‌کند. او می‌گوید که کشور در دهه چهارم انقلاب قرار دارد و بحران روحی و اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی درجامعه وجود دارد، درحالی که با حذف این رشته، مواجهه ما با آسیب‌ها، نادرست خواهد بود: «ما اکنون به مشاوره‌های تحصیلی و شغلی زیادی نیاز داریم، درحال حاضر موسسه‌های کنکور مافیایی ایجاد کرده و از خانواده‌ها پول‌های هنگفتی می‌گیرند، این درحالیست که لیسانسه‌های شیمی و فیزیک، به افراد مشاوره می‌دهند نه کسانی که فارغ‌التحصیل تخصصی این رشته هستند.»
الهیاری از مشورت نکردن با این سازمان برای تصویب حذف مقطع کارشناسی مشاوره، انتقاد می‌کند: «درهمه جای دنیا، قبل از هر تصمیمی، موضوع آسیب‌شناسی می‌شود و نقاط ضعف و قوت آن بررسی می‌شود، اما متأسفانه این تصمیمات در اتاق‌های دربسته و بدون انجام تحقیق گرفته می‌شود، همه اینها درحالی است که هدف سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، تقویت رشته مشاوره است و بهتر بود که شورای تحول علوم انسانی با این سازمان و کمیسیون‌های تخصصی آن، مشورت کند.» به گفته الهیاری، این طرح، قبل از تصویب به سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ارجاع داده نشد: «ما اعلام می‌کنیم که حذف این رشته، سندیت علمی ندارد و فاقد اعتبار و وجاهت قانونی است.» او ادامه می‌دهد: «حذف این رشته پیش از این در دولت گذشته، مطرح شد اما چون به تأیید صحن شورایعالی انقلاب فرهنگی نرسیده بود، آن موقع به دلیل ایراد حقوقی که گرفته شد، حذف این رشته تصویب نشد.»
با توجه به شرایط اجتماعی، وجود رشته مشاوره ضروری است
میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی است، او می‌گوید که تاکنون در کمیسیون آموزش شورای تحقیقات مجلس، در ارتباط با حذف این رشته، موضوع و گزارشی ارایه نشده است، این تصمیم شورای تحول و ارتقای علوم انسانی بود و بدون مشورت با کمیسیون چنین تصمیمی را گرفت. با این همه او می‌گوید: «وجود این رشته، با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی که درکشور وجود دارد، ضرورت دارد و جای آن درمدارس و دانشگاه‌ها خالی است.»
به اعتقاد سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، وجود چنین رشته‌های دانشگاهی، باعث می‌شود تا افراد غیرمتخصص مجوزی برای ارایه مشاوره‌های بی‌ربط نداشته باشند: «کسانی که بیشتر از ٣٠سال دراین حوزه فعالیت کرده‌اند، بر ضرورت وجود این رشته با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی که درجامعه وجود دارد تأکید می‌کنند».
او درباره اعتراض انجمن‌های علمی دانشجویی مشاوره که تأکید می‌کنند، برای حذف این رشته در مقطع کارشناسی، با متخصصان مشورت نشده است، می‌گوید: «قطعا شورای تحول و ارتقای علوم انسانی برای گرفتن چنین تصمیمی، با گروه‌های مرتبط مشورت می‌کند، اما متأسفانه درکشور ما کارهای موازی زیادی انجام می‌شود، شاید با گروه مورد نظر آن انجمن‌های علمی دانشجویی مشورتی نشده باشد اما روال براین است تا با افراد مرتبط در این رشته، مشورت انجام شود».
رشته مددکاری اجتماعی اصلاح می‌شود
حالا درکنار همه این واکنش‌ها به حذف‌شدن یک رشته، رئیس کارگروه علوم اجتماعی روز گذشته از اصلاح‌شدن رشته مددکاری اجتماعی خبر داد. غلامرضا جمشیدی‌ها به مهر گفت: «قرار است مقطع کارشناسی رشته مددکاری اجتماعی با مشارکت تمام دانشگاه‌های مربوطه، اصلاح شود و برنامه نهایی آن برای تصویب به شورای تحول علوم انسانی ارایه شود.» او به آخرین وضع بازنگری رشته‌های حوزه علوم اجتماعی اشاره کرد: «براساس مصوبه کارگروه علوم اجتماعی شورای تحول و ارتقای علوم انسانی مقرر شد، در دوره کارشناسی چهار رشته مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، مددکاری اجتماعی و برنامه‌ریزی اجتماعی، تعاون ذیل عنوان علوم اجتماعی ارایه شود.» به گفته او، دانشگاه علامه طباطبایی مسئولیت برنامه مددکاری اجتماعی را پذیرفت و بعد از تهیه، آن را به وزارت علوم ارسال کرد و سپس وزارت علوم همان را به شورای تحول ارایه داد و شورا آن را به کارگروه علوم اجتماعی فرستاد. او افزود: «برنامه دیگر نیز به گروه مردم‌شناسی دانشگاه تهران سپرده شده است، مقدمات آن انجام شده و برنامه تعاون و برنامه‌ریزی اجتماعی نیز به صورت مشترک توسط دانشگاه‌های تهران و علامه طباطبایی تدوین می‌شود. بعد از تدوین و تصویب برنامه‌های مذکور بازنگری برنامه‌های مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا آغاز می‌شود.»
