درمان فراشناختی (MCT) “درمان از طریق گفتگو” است که برای معالجه بیماری های روانی به کار می رود. درمان فراشناختی توسط آدریان ولز بر اساس مدل پردازش اطلاعات ایجاد شد. این تئوری بر پایه بسیاری از مطالعات و پژوهش های علمی انجام شده شکل گرفته است.
اولین هدف MCT این است که به آنچه که مراجع در مورد افکار خود باور دارد و اینکه ذهن آنها چگونه کار می کند، دست پیدا کند (که به آن باورهای فراشناختی گویند). هدف بعدی این است که به مراجع نشان دهیم که چگونه این باورها به پاسخ هایی غیرمفید به این افکار منجر شده که (سایک نیوز) سبب طولانی شدن و یا بدتر شدن علائم آن می شود و در نهایت به پاسخ دادن به این افکار به گونه ای که سبب کاهش علائم شود، منتهی می شود. در درمان کلینیکی، MCT بیشتر برای درمان اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب فراگیر (GAD) اضطراب سلامت، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) و اختلال اضطراب پس از حادثه (PTSD) و همچنین افسردگی به کار می رود.
واژه Metacognition که از دو کلمه یونانی ساخته شده به توانایی انسان در جهت آگاهی و کنترل افکار و فرآیندهای ذهنی درونی اشاره دارد. سال های زیادی است (سایک نیوز) که پژوهشگران به مطالعه فراشناخت به عنوان بخشی از روانشناسی رشد و روانشناسی عصب نگر می پردازند. به عنوان مثال هایی در این زمینه می توان به افرادی اشاره کرد که متوجه افکاری که در ذهن شان وجود دارند هستند و آنها را می شناسند، می دانند که توجه آنها به چه مسئله ای مترکز شده و اعتقادات خود را نسبت به آن افکار می دانند ( که می تواند درست یا نادرست باشد).
مدل فراشناختی اختلال روانی
در مدل فراشناختی، علائم به دلیل مجموعه ای از فرایندهای روانشناختی که به آن سندرم توجه شناختی (Cognitive Attentional Synrome = CAS) می گویند، ایجاد می شوند. CAS شامل سه فرایند اصلی است که هر کدام از آنها از تفکر گسترده در پاسخ دهی به افکار منفی تشکیل می شوند. این سه فرایند اصلی عبارتند از:
- دلواپسی/نشخوار فکری
- نظارت بر تهدید ها
- رفتارهای کنار آمدن پس از شکست
هر سه این فرایند ها توسط باورهای فراشناخت مراجع کنترل می شوند که شامل این باور است که این فرایندها برای رسیدگی به مشکلات به آنها کمک می کنند (اگرچه تمامی این فرایند ها سرانجام سبب ایجاد اضطراب ناخواسته در فرد می شود).
مداخلات درمانی
MCT درمانی است که محدود به زمان است، جلسات آن بین ۸ تا ۱۲ جلسه به طول می انجامد. درمانگر از طریق گفتگو با مراجع سعی (سایک نیوز) در شناخت باورها، تجربیات و قواعد فراشناخت او دارد. پس از آن، درمانگر مدل درمانی را برای مراجع توضیح داده و برای او مشخص می کند که چگونه این علائم به وجود آمده و ادامه دار شده اند. زین پس، درمان با مقدمه ای بر تکنیک های متناسب با مشکلات بیمار با هدف تغییر رویه ارتباط برقرار کردن مراجع با افکار و در نهایت کنترل تفکر گسترده، ادامه پیدا می کند. تجربیات برای به چالش کشیدن باورهای فراشناخت است (شما به این باور دارید که اگر بیش از حد نگران شوید، دیوانه می شوید. پس بهتر است تا جایی که ممکن است در طی ۵ دقیقه نگران شوید تا ببینیم آیا این اتفاق می افتد یا نه!). همچنین تکنیک های دیگری مانند آموزش توجه و ذهن آگاهی گسلیده نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
تیم تخصصی سایک نیوز
https://en.wikipedia.org/wiki/Metacognitive_therapy
http://gse.buffalo.edu/fas/shuell/cep564/metacog.htm
http://www.edutopia.org/blog/metacognition-gift-that-keeps-giving-donna-wilson-marcus-conyers