سایک نیوز به نقل از منتال هلث: دلیریوم درواقع شروع حاد و اختلالات موقتی در هوشیاری، توجه و آگاهی فرد است که اغلب منجر به یک حالت ناتوان کننده و گیجی ناگهانی می شود. علائم ممکن است بسته به نوع هذیان متفاوت باشد و در صورت عدم انجام درمان مناسب می تواند بدتر شود.

دلیریوم (که به آن حالت گیج کننده حاد (ACS) نیز می گویند) یک حالت شدید سردرگمی ذهنی و سرگردانی است که در اثر تغییر ناگهانی منجر به تغییر سطح هوشیاری، شناخت و ادراک و بی توجهی می شود. در بسیاری از موارد، هذیان باعث عدم آگاهی می شود، بنابراین افراد ممکن است درک نکنند که دچار هذیان هستند. این می تواند برای فردی که یک دوره هذیان را تجربه می کند ناراحت کننده باشد زیرا ممکن است باعث اضطراب مرتبط با گیجی و سردرگمی شود.

دلیریوم سندرمی است که از چندین علامت پیچیده تشکیل شده است. هذیان مداوم به طور معمول به اشتباه تحت عنوان زوال عقل که یک اختلال شناختی جداگانه است، تشخیص داده می شود و درمان می شود. آنها می توانند علائم مشابهی داشته باشند، اما از نظر بالینی بسیار متفاوت هستند.

بسته به نوع هذیان، فردی که دوره ای از هذیان را تجربه می کند می تواند با ویژگی های روان پریشی مانند توهم، علائم فیزیکی استرس مانند قدم زدن و تغییرات رفتاری مانند پرخاشگری ظاهر شود. برخی از موارد شدید هذیان به مراقبت های پزشکی اورژانسی نیاز دارند.

انواع هذیان

سه زیرگروه بالینی دلیریوم وجود دارد که بر اساس فعالیت روانی حرکتی و علت آن دسته بندی می شوند.

• هذیان بیش فعال

فرد مبتلا به هذیان بیش فعال انرژی بالایی را همراه با علائم روانی حرکتی مانند بیقراری، گفتار سریع، توهم و تغییرات سریع خلقی نشان می دهد.

این سندرم هذیان به راحتی قابل تشخیص است و همچنین به دلیل خطر بالای آسیب غیرعمدی و ضربه فیزیکی ثانویه، تهدیدکننده‌ترین سندرم است.

هذیان بیش فعال شایع ترین اختلال در بیماران بستری در بخش مراقبت های ویژه است.

• هذیان کم فعال

فرد مبتلا به هذیان کم‌فعال علائمی مانند خواب‌آلودگی، کندی و تکلم آهسته را نشان می‌دهد. همچنین ممکن است کاهش اشتها را تجربه کند.

تشخیص این نوع هذیان دشوارتر است زیرا شبیه افسردگی، زوال عقل یا به طور کلی انگیزه ضعیف است که ممکن است برخی از بیماران در طول اقامت طولانی مدت در بیمارستان تجربه کنند.

• هذیان مختلط

فرد تغییر بین هر دو علامت هذیان بیش فعال و کم‌فعال را نشان می‌دهد.

• هذیان ترک الکل

دلیریوم ترمنس (یا دلیریوم ترک الکل) کاملاً با انواع هذیان که در بالا ذکر شد متفاوت است. این بیماری به دلیل ترک الکل ایجاد می شود، اما پس از پایان دوره ترک برطرف می شود. با این حال، لازم است که فرد از نظر ایمنی تحت نظارت پزشکی قرار گیرد و علائم حیاتی خود را ارزیابی کند.

فردی که با این نوع هذیان مراجعه می کند، معمولاً، لرزش بدن یا لرزش دست ها و پاها، تعریق شدید، توهم، کم آبی بدن، افزایش دمای بدن و تنفس، استفراغ، بیقراری شدید را تجربه می کند.

این نوع هذیان در مردان بزرگسالی که الکل را به مقدار زیاد و به مدت طولانی مصرف می کنند و همچنین کسانی که قبلا ترک الکل را تجربه کرده اند، بیشتر دیده می شود.

علائم دلیریوم

شروع هذیان به طور ناگهانی رخ می دهد، به این معنی که تغییرات در وضعیت جسمی و روانی فرد می تواند طی چند ساعت یا چند روز ایجاد شود. شدت علائم ممکن است در طول روز در نوسان باشد و موقع عصر بدتر شود (هنگام غروب آفتاب).

در ادامه توضیحات بالینی مختصری از علائم اصلی هذیان بیش فعال و کم فعال و رفتارهای مرتبط ارائه شده است.

• ادراک تغییر یافته (بصری و شنیداری)

یک فرد مبتلا به هذیان ممکن است از محیط خود یا اقدامات کسانی را که به آنها توجه می کنند تفسیر نادرستی کند. در نتیجه ممکن است فرد پرخاشگرانه عمل کند.

توهمات پارانوئید – باورهای نادرست مستحکم، تفسیر نادرست از محیط و اطراف

توهمات – محرک‌های غیر موجود درک می‌شوند، مانند شنیدن صداهایی که وجود ندارند، دیدن چیزهایی که وجود ندارند، و احساس چیزی روی پوست که وجود ندارند.

• زوال شناختی

دلیریوم می تواند باعث شود که فرد دچار اختلالات حسی در شناخت و فرآیندهای شناختی شود.

زبان – اختلال در درک، درک نامنسجم، مشکل در بیان فرد

حافظه – محدود شدن حافظه کوتاه مدت

آشفتگی و سرگردانی – بی اعتنا به زمان، مکان و شخص، تفکر بی نظم، استدلال غیر منطقی

• اختلال هوشیاری

فرد مبتلا به هذیان می تواند به طور قابل توجهی آگاهی، توجه و پاسخگویی به محیط خود را کاهش دهد.

بی توجهی – ناتوانی در تمرکز بر یک موضوع، به راحتی حواس پرت می شود، پاسخ تاخیری، قادر به پیروی از دستورات منطقی نیست.

توجه بیش از حد – بدون اینکه در مورد آن موضوع از فرد خواسته شود، روی یک ایده یا موضوع مورد علاقه متمرکز می شود.

اختلالات خواب – معکوس کردن چرخه خواب و بیداری، اختلال در چرخه خواب و بیداری (خواب آلودگی در طول روز، بی خوابی شبانه)، خواب آلودگی بیش از حد

• اختلالات عاطفی

بیماران مبتلا به هذیان می توانند خلق و خوی شدید و حالات عاطفی غیر مشخصی را نشان دهند – به ویژه در پاسخ به هذیان یا توهم. مانند:

خشم؛ جنگجویی؛ عدم همکاری

سرخوشی؛ هوشیاری فوق العاده

دوره ناخوشی؛ بی حالی؛ بی تفاوتی؛ افسردگی

تحریک؛ اضطراب؛ بی قراری

علاوه بر این علائم، افراد مبتلا به هذیان ممکن است اختلالات فیزیکی مانند سرگیجه، از دست دادن هماهنگی، زمین خوردن و سبکی سر را نیز تجربه کنند.

تشخیص هذیان

پزشکان ارزیابی اولیه هذیان را از روی سوابق پزشکی تاریخی و ناظران آگاه (مراقبان یا اعضای خانواده) انجام خواهند داد. این روش پایه ای از شناخت و رفتارهای قبل از شروع را ایجاد می کند.

ارزیابی های بالینی برای تشخیص هذیان شامل معاینات ذهنی و فیزیکی است. روش ارزیابی سردرگمی (CAM) یک ابزار ارزیابی هذیان است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

روش ارزیابی سردرگمی دارای چهار معیار است: (1) شروع حاد و نوسان (2) بی توجهی (3) تفکر آشفته (4) سطوح تغییر یافته آگاهی. این ابزار ارزیابی دارای تغییراتی است تا هذیان را از سایر انواع اختلالات شناختی متمایز کند.

علاوه بر این، معاینات فیزیکی همراه با ابزارهای ارزیابی می تواند برای تعیین علت زمینه ای مورد استفاده قرار گیرد. که می تواند شامل بررسی فشار خون، ضربان قلب، آزمایش خون و آزمایش ادرار باشد.

علل دلیریوم

دلیریوم یک سندرم حاد است که معمولاً یک علت زمینه ای دارد. شرایطی که به طور قابل توجهی عملکرد مغز فرد را تغییر می دهد، می تواند باعث شروع این بیماری شود. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. بیماری مزمن
2. درد شدید
3. واکنش به عفونت ها
4. داروها (به عنوان مثال بنزودیازپین ها، مواد افیونی، آنتی هیستامین های H1) تداخلات دارویی؛ اثرات جانبی
5. شرایط پزشکی – حمله قلبی؛ فشار خون پایین؛ سطوح پایین اکسیژن، قند خون بالا یا قند خون پایین
6. الکل یا مواد مخدر – استفاده بیش از حد یا ترک ناگهانی
7. ایزوله سازی اجتماعی

مراقبت از خود دربرابر هذیان

افراد – همراه با مراقبین و اعضای خانواده – می توانند در بهبود وضعیت خود و پیشبرد پیشگیری از آن کمک کنند. آگاهی از عوامل خطر و حساسیت بالا می تواند مبنایی برای مدیریت پیشگیرانه خودمراقبتی هذیان باشد.

1. ایجاد و حفظ یک محیط سازمان یافته؛ از زمان‌ها مانند ساعت‌ها و تقویم‌ها آگاه باشید، زیرا به جهت‌یابی به واقعیت کمک می‌کنند.
2. برای خوب غذا خوردن و خوابیدن روال معقولی تنظیم کنید.
3. با خانواده و دوستان را به طور منظم درارتباط باشید.
4. افکار مثبت داشته باشید و روی چیزهای مثبت تمرکز کنید.
5. پیگیری های بالینی را برنامه ریزی کنید: حفظ سلامت جسمی و روانی خوب. رسیدگی به هر گونه نگرانی پزشکی