کلاستروفوبیا (Claustrophobia) اختلالی اضطرابی است که فرد مبتلا به آن از اینکه جایی برای فرار نداشته باشد یا در مکانی بسته قرار بگیرد، هراس دارد. این ترس غالباً به حملات وحشتزدگی (Panic Attack) منتهی شده و با محرک ها یا موقعیت هایی مشخص مانند آسانسوری شلوغ، اتاقی کوچک بدون پنجره، یا قرارگیری در هواپیما ایجاد می شود. برخی از بیماران با این ترس با پوشیدن لباس هایی که گردن آنها را می پوشاند نیز دچار مشکل می شوند.
کلاستروفوبیا چیست؟
کلمه کلاستروفوبیا از دو واژه کلاستروم (لاتین، به معنای مکانی بسته) و فوبوس (یونانی، به معنای ترس) تشکیل شده است. افراد مبتلا به کلاستروفوبیا زندگی با این اختلال را دشوار دانسته چرا که همواره باید از مکان های کوچک یا موقعیت هایی که سبب عود حملات وحشتزدگی آنها می شود، دوری گزینند. آنها از مکان های مشخص مانند مترو/قطار شهری دوری گزیده و به جای استفاده از آسانسور ، پله را ترجیح می دهند، مهم نیست که چند طبقه را باید از پله ها بالا/پایین بروند.
بر اساس کتاب چاپ شده، وایلی با عنوان: ترس ها، کتابچه ای در مورد تئوری ها، پژوهش ها و درمان، بین ۱۵% تا ۳۷% مردم در تمام دنیا به این اختلال مبتلا هستند. حتی با توجه به این مسئله،درصد کمی از این افراد از درمان مناسب برای کاهش ترس خود برخوردار می شوند.
علائم و نشانه های کلاستروفوبیا
نشانه ها چیزهایی هستند که بیمار احساس یا عنوان می کند، در صورتی که علائم آن نشانه هایی هستند که سایر افراد که شامل پزشک هم می شود آنها را تشخیص می دهند. سردرد می تواند نشانه باشد در حالی که سوزش یا خارش می تواند علامت باشد.
بر اساس مرکز پزشکی نیویورک، کلاستروفوبیا در دوران کودکی یا نوجوانی فرد رشد و پیشرفت می کند.
کلاستروفوبیا اختلالی اضطرابی است. فرد مبتلا به تنگنا هراسی از قرار گیری در فضاهای محدود شده و یا حتی فکر به این گونه فضا ها نشانه های اضطراب را از خود نشان می دهد. فرد مبتلا می ترسد مبادا نتواند نفس بکشد، اکسیژن کافی دریافت نکند و در کنار آنها از محدود شدن نیز مضطرب می شود.
زمانی که اضطراب شخص به سطح مشخصی برسد، ممکن است علائم زیر را از خود بروز دهد:
- عرق کردن
- ضربان قلب سریع
- فشار خون بالا
- سرگیجه
- دهان خشک
- داغ شدن
- لرزیدن
- دل پیچه
- احساس سردی
- حملات وحشتزدگی
- احساس سبکی سر
- حالت تهوع
- غش کردن
- سردرد
- بی حسی/کرختی
- ترس از آسیب یا بیماری واقعی
- شک بودن
- تنگی قفسه سینه یا درد در این قسمت
- نیاز فوری به دستشویی رفتن
- سردرگمی یا گیجی
مکان هایی که می تواند در فرد مبتلا به تنگنا هراسی ایجاد اضطراب کند:
- آسانسور
- اتاق پرو
- تونل ها
- زیرزمین/انبار
- کوپه های مترو
- اتاق های کوچک
- اتاق های هتل که پنجره های ان باز نشود
- درهان چرخان
- هواپیما
- توالت های عمومی
- اتاق های قفل شده
- ماشین ها- به ویژه آنها که قفل مرکزی دارند
- قطارها
- مکان های شلوغ
- کارواش های اتوماتیک
- برخی از دستگاه های پزشکی، مانند دستگاه ام آر آی
چون کلاستروفوبیا به عنوان ترس از محصور بودن تعریف می شود، محدود شدن به یک مکان می تواند در این گونه افراد ایجاد اضطراب کند. به همین علت این افراد تا جایی که بتوانند از قرار گیری دراین مکان ها اجتناب می کنند.
چرا کلاستروفوبیا ایجاد می شود؟
به طور معمول کلاستروفوبیا اختلالی است که به علت تجربه ای ناخوشایند در کودکی یا گذشته فرد به وجود می آید که سبب می شود آنها نسبت به مکان های کوچک حس وحشتزدگی یا در خطر بودن داشته باشند. برخی از این تجربیات عبارتند از:
- افتادن در استخر آب و ناتوانی در شناکردن
- قرارگیری در مجامع شلوغ و جدایی از والدین/گروه خود
- افتادن در چاله و گم شدن/ گیر کردن
به دلیل اینکه این اتفاق ممکن است تجربه ناخوشایندی برای فرد داشته باشد، توانایی آنها در کنار آمدن با موقعیت های مشابه را محدود می کند. مغز فضاها/مکان های محصور شده را با احساس خطر مرتبط کرده و بدن نیز به همان ترتیب به این موقعیت پاسخ می دهد.
این علت به نام شرطی سازی کلاسیک شناخته شده و می تواند رفتاری باشد که از والدین یا دوستان به ارث برده می شود. به عنوان مثال، اگر کودکی والدینی داشته باشد که مبتلا به کلاستروفوبیا باشند، با مشاهده ترس های آنها، رفتارهای و ترسیدن از این موقعیت ها را یاد می گیرد.
سایر دلایل به وجود آمدن این نوع اختلال می تواند آمیگدال کوچکتر یا ژنتیک باشد.
تیم تخصصی سایک نیوز
http://www.medicalnewstoday.com/articles/37062.php?page=2
https://en.wikipedia.org/wiki/Claustrophobia
http://www.nhs.uk/conditions/claustrophobia/Pages/Introduction.aspx
http://www.merriam-webster.com/dictionary/claustrophobia
