جناب آقای غلامحسین محسنی اژه‌ای
رئیس محترم قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام.
اخیراً حکم یکی از هنرمندان کشور با اتهام «بی‌حجابی در انظار عمومی» در رسانه‌های فراگیر به شکلی گسترده منتشر شده و رسماً مورد تکذیب قرار نگرفته است. در متن حکم آن‌طور که تصویر آن در رسانه‌ها منتشر شده چنین آمده است: «با مراجعه به مراکز رسمی روانشناسی و مشاوره نسبت به درمان بیماری شخصیت ضداجتماعی (نیاز به دیده شدن از طریق عدم رعایت مقررات عمومی و رفتارهای نابهنجار و ضداجتماعی) به صورت هر دو هفته یک بار اقدام و گواهی سلامت خود را در پایان دوره درمان ارائه نماید».
در مورد دیگری نیز بر اساس خبر مندرج در رسانه‌های رسمی، محکومیت هنرمند مشهور کشور در ارتباط با اتهام مستند به نوع پوشش چنین بوده است: «هر هفته یک بار با مراجعه به مراکز رسمی مشاوره و روانشناسی نسبت به درمان (بیماری روحی و شخصیت ضدخانواده) اقدام و در پایان دوره درمان گواهی سلامت خود را ارائه نماید».
با توجه به ارتباط موضوع با رشته‌های روان‌پزشکی و روانشناسی موارد زیر به استحضار می‌رسد:
۱- آنچه در متن حکم به عنوان استدلال تشخیص یک بیماری به نام شخصیت ضداجتماعی بیان شده، متناسب، منطقی و قانع‌کننده نیست. هم‌چنین عنوان تشخیصی «بیماری روحی و شخصیت ضدخانواده» عنوانی غیرعلمی و غریب و به‌کارگیری آن برای اهل فن ناباورانه است.
۲- تشخیص اختلالات روانی در صلاحیت روان‌پزشک است نه قاضی؛ همانگونه که تشخیص سایر بیماری‌ها در صلاحیت پزشکان است نه قضات.
۳- ارجاع افراد به مراکز روانشناسی و مشاوره جهت اعمال تغییر در سبک زندگی و انتخاب‌های فردی آنها متعارض با اصل خودمختاری به عنوان یکی از اصول اخلاقی این حرفه است.
۴- از برچسب‌زدن به رفتارهای افراد با عناوین تشخیصی روان‌پزشکی باید پرهیز نمود. چنین برخوردی هم از جهت گسترش و برجسته‌سازی «انگ بیماری‌های روانی» در ذهنیت افراد جامعه نتیجه‌ای ناخوشایند خواهد داشت و هم به تشدید خودداری مردم نیازمند درمان از پیگیری درمان ضروری خود دامن خواهد زد و بر موانع اجتماعی دسترسی به خدمات سلامت روان خواهد افزود.
۵- سوءاستفاده از روان‌پزشکی/ روانشناسی تاریخی طولانی و تأسف‌بار دارد. برچسب زدن بر برده‌های نافرمان با تشخیص روان‌پزشکی در ایالات متحده آمریکا و حبس طویل‌المدت مخالفان کمونیسم در بیمارستان‌های روانی شوروی تنها دو نمونه از موارد سوءاستفاده از روان‌پزشکی/ روانشناسی در تاریخ بشر است. به‌کارگیری تشخیص روان‌پزشکی برای تنبیه افراد، صورتی از چنین سوء‌استفاده‌ای است و پیامدهای جبران‌ناپذیری چه از جنبه نقض کرامت انسان‌های هدف تحقیر، چه از زاویه آسیب‌دیدن جایگاه اجتماعی افراد کثیر مبتلا به مشکلات سلامت روان در جامعه، چه از نظر دشوارتر شدن ارائه خدمات سلامت روان به نیازمندان، و چه از بابت خدشه‌دار شدن وجهه روان‌پزشکی و روانشناسی کشور در جهان به دنبال دارد.
انجمن‌های علمی زیر از جناب‌عالی تقاضا دارند برای اصلاح تبعات فردی و عمومی چنین احکامی دستور مقتضی صادر فرمایید. امید است با پیگیری و تلاش شما حساسیت در قبال سوءاستفاده از روان‌پزشکی/ روانشناسی در بدنه قوه محترم قضاییه نهادینه و برکات آن نصیب جامعه و کشور شود. این انجمن‌ها مانند همیشه آماده‌اند در مسیر رشد و تعالی همه نظامات مرتبط با سلامت روان عمومی و از جمله حقوق مردم در ارتباط با بیماری‌های روان‌پزشکی، وظیفه مشورتی و کارشناسی خود را ایفا نمایند.
دکتر مجید صادقی
رئیس انجمن علمی روان‌پزشکان ایران
دکتر احمدعلی نوربالا
رئیس انجمن علمی پزشکی روان‌تنی ایران
دکتر بهروز دولتشاهی
رئیس انجمن علمی روان‌درمانی ایران
دکتر حمید پورشریفی
رئیس انجمن روانشناسی ایران
