گوهر یسنا انزانی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه نوجوانی مرحله گذار است و از آنجا که نوجوان از محدوده سنی کودکی به بزرگسالی می‌رود با تغییرات زیاد جسمی، اخلاقی، شناختی و هویتی مواجه می‌شود، اظهار کرد: احساسات در نوجوانی متغیر است و بسیاری از اوقات ممکن است نوجوان در خود فرو رود. گاهی قرار گرفتن در جمع و صحبت کردن احساس خوبی به نوجوان نمی‌دهد. تصور می‌کند مهارت‌های ارتباطی خوبی ندارد و اعتماد به نفسش پایین می‌آید. حتی تغییرات جسمانی دوره نوجوانی باعث می‌شود نوجوان احساس خوبی نسبت به بدن خود نداشته باشد.

وی با بیان اینکه کم رویی، خجالت و میل به استقلال در گذار از محدوده سنی نوجوانی رخ می‌دهد، افزود: اصولا والدین از مراحل رشدی دوران نوجوانی اطلاعات زیادی ندارند و از این رو اغلب نوجوان را وادار می‌کنند تا در جمع هایی قرار گیرد که خیلی علاقه‌ای به آنها ندارد. حال آنکه ناآگاهی والدین در این دوره می‌تواند آسیب‌های زیادی را به نوجوان وارد کند.

به گفته این روانشناس، در این دوران بعضا نوجوان خیلی میلی به مهمانی و سفر ندارد و اگر مسافرت می‌رود ترجیح می‌دهد در اتاق باشد، بیرون نیاید و اگر به میهمانی برود نیز ترجیح می‌دهد با تعداد کمی از افراد حاضر در میهمانی در ارتباط باشد.

بنا بر توضیحات انزانی، حتی گاهی اوقات زمانی که به منزل میهمان می‌آید نیز نوجوان ترجیح می‌دهد به اتاق خود که فضای فردی و خصوصی او محسوب می‌شود پناه ببرد و از اتاق خارج نشود تا بتواند نا امنی خود را بپوشاند و سعی دارد چالش‌هایی که با آن مواجه است را بررسی و حل کند.

پناه به سرویس بهداشتی؛ تنها راه فرار!

وی با ذکر مثالی ادامه داد: در بین برخی مراجعان خود نوجوانانی را دیده‌ام که درون گرا بودند و وقتی میهمانی می‌رفتند چون هیچ راه فراری  از آن میهمانی نداشتند به سرویس بهداشتی پناه می‌بردند و حتی دچار استرس هایی می‌شدند که تکرر ادرار می‌گرفتند. از این رو توصیه می‌کنیم والدین با افزایش آگاهی، مطالعه کتاب و مشورت با روانشناس نوجوان آگاهی خود را نسبت به ویژگی‌های این دوره سنی افزایش دهند تا مشخص شود این رفتارها به دلیل تغییرات احساسی، هویتی و خلق و خویی در برهه نوجوانی رخ می‌دهد یا اختلالی وجود دارد و باید درمان شود.

این روانشناس در عین حال تاکید کرد که با رفتارهای اشتباه والدین و واکنش‌های نادرست شرایط یاد شده در دوران نوجوانی شدت می‌گیرد و این را هم گفت که عدم حمایت والدین از نوجوان و مقایسه‌های غیر منصفانه فرزند با هم‌سالان می‌تواند آسیب‌های خیلی شدیدی را به نوجوان بزند.

انزانی معتقد است که والدین باید به این نکته نیز توجه داشته باشد که فارغ از اینکه نوجوان در دوران گذار از این برهه سنی قرار دارد و به دلیل متغییر بودن احساسات این رفتارها را از خود نشان می‌دهد از سوی دیگر هر نوجوان تیپ و ویژگی شخصیتی خاص خود را دارد، برخی نوجوانان درون گرا تر هستند و ترجیح می دهند تنها باشند که از فعالیت‌هایی که به تنهایی انجام می‌دهند لذت ببرند اما افراد برعکس نوجوان دارای تیپ شخصیتی برون گرا بیشتر به ارتباط گرفتن با دوستان، رفتن سفر به همراه دوستان، بازیهای گروهی و حرف زدن با دیگران میل نشان می‌دهد.

نوجوانی که در میهمانی هم مدام سر در تلفن همراه دارد.

این روانشناس با بیان اینکه امکان دارد فرد در دوران نوجوانی ترس از صحبت کردن پیدا کند، احساس کند مهارت هایش ضعیف است، رفتار جراتمند نداشته باشد تا بدون پرخاشگری حقوق خود را بیان کند و یا رفتار منفعلانه از خود نشان دهد، درباره ویژگی‌های دوره نوجوانی بیشتر توضیح داد: گاهی نوجوان با والدین به میهمانی می‌رود اما دائما سرش در گوشی است. این رفتار می‌تواند از آن جهت باشد که نوجوان سعی دارد اینگونه از خود محافظت کند.

انزانی با اشاره به اینکه در این دوران با رشد نوجوان و تلاش برای یافتن استقلال و هویت مواجه هستیم، تصریح کرد: نکته مهم آن است که اگر والدین در دوران کودکی ارتباط خوبی با  بچه‌ها داشته باشند، ممکن است در دوران نوجوانی فرزند نیز بتوانند درباره مسائل یاد شده با بچه‌ها مذاکره کنند اما از آنجا که معمولا والدین در دوران کودکی برخورد درستی  با فرزند ندارند؛ با توجه به تغییرات زیادی که در نوجوان حاصل می‌شود نیز نمی‌توانند در دوران نوجوانی ارتباط صحیحی با فرزند برقرار کنند.

وی با بیان اینکه نباید فراموش کرد بهترین چیز برای نوجوان این است که درون منزل فضای امنی را داشته باشد، خاطر نشان کرد: برای ایجاد این فضای امن باید ضمن اینکه والدین اهداف خودشان را دنبال می‌کنند و به یکدیگر عشق می‌دهند؛ به نوجوان نیز عشق دهند و اینگونه به او بفهمانند که در کنار او هستند. در این شرایط است که نوجوان می‌تواند هویت درست خود را پیدا کند. به ویژه اگر والدین بتوانند استعداد اصیل نوجوان را  کشف کنند و او را در مسیری که استعداد دارد قرار دهند، این دوره با آرامش بیشتری برای والدین و نوجوان سپری می‌شود.

انزانی در پایان سخنان خود خطاب به والدین توصیه کرد: والدین باید آگاه باشند و از مقایسه نوجوان با دیگر نوجوانان بپرهیزند. به نوجوان کمک کنند تا دوستان خوبی پیدا کند. تفکر نقادانه را به نوجوان یاد دهند تا اطلاعات و افکار را به چالش کشد. باید به نوجوان کمک کرد تا ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسد. همچنین والدین می‌توانند ارزیابی سالیانه انجام دهند تا اگر نوجوان علائمی نظیر افسردگی، خشم و یا سایر اختلالات داشت بتوان با کمک درمانگران این اختلالات را بر طرف کرد.