چُرت زدن در طول روز میتواند اختلالات شناختی ناشی از کمبود خواب شبانه را برطرف کند، ولی تحقیقات در زمینهی اثر چُرت روزانه به طور کل تا کنون محدود بوده است. در مطالعهی جدیدی که محققین دانشگاه پیتسبورگ آمریکا انجام دادهاند، اثر خواب ۳۰ تا ۶۰ دقیقهای طول روز بر روی کمبود خواب شبانه مورد بررسی قرار گرفته است.
مرحلهای از خواب که در آن فرکانس امواج مغزی پایین و دامنهی آنها بزرگ باشد را میتوان عمیقترین مرحله از خواب دانست. در این مرحله بدن انسان در آرامترین وضعیت ممکن قرار دارد و ماهیچهها کاملاً شُل هستند و ضربان قلب و تعداد تنفس در کمترین تعداد خود قرار دارند.
زمانی که یک فرد برای مدت زمان خاصی نخوابیده باشد، نیاز به خوابیدن تجمیع میشود. در واقع بدن به خواب عمیق نیاز پیدا میکند. اگر فرد وارد خواب شبانه شود، در واقع وارد خواب با امواج پایین میشود و فرصت کافی برای باقی ماندن در این وضعیت را دارد.
در این مطالعهی جدید دانشمندان، ۲۷۵ شرکت کنندهی جوان را تحت نظر گرفتهاند. این افراد آزمونهای شناختی را در وضعیتهای مختلف انجام دادهاند. این شرکت کنندگان به سه دسته تقسیم شدهاند. گروه اول برای خواب به خانه فرستاده شدهاند. گروه دوم شب را در آزمایشگاه محققین ماندند و تنها فرصت چرت ۳۰ تا ۶۰ دقیقهای داشتند. گروه سوم نیز در حالی که کمبود خواب داشتهاند، فرصت خواب در آزمایشگاه را نیز نداشتهاند.
روز بعد از هر سه گروه مجدداً آزمونهای شناختی گرفته شده است. نتایج این آزمونها نشان داده است که گروهی که در آزمایشگاه ماندند و فرصت چرت ۳۰ تا ۶۰ دقیقهای داشتند، هنوز اثرات کمبود خواب را در آزمونهای خود نشان میدهند، ولی کسانی که برای خواب به خانه رفتهاند عملکرد بهتری در آزمونها داشتهاند.
بررسیهای محققین نشان داده است که هر ۱۰ دقیقه خواب عمیق اضافی میتوان میزان اشتباهات افراد در آزمونهای شناختی را حدود ۴ درصد کم کند. هر چند شاید ۴ درصد مقداری کم به نظر برسد، ولی برای برخی از شغلها مانند جراحان، افسرهای پلیس و رانندههای ماشین سنگین همین ۴ درصد میتواند نجات دهندهی زندگی باشد.
به طور کل هر چند خواب عمیق طولانیتر، باعث کاهش خطاها در آزمونهای شناختی میشود، ولی باز هم این افراد به نسبت افرادی که کمبود خواب نداشتهاند عملکرد ضعیفتری داشتهاند. دانشمندان امیدوارند که با درک این یافتهها، افراد جامعه به اهمیت و اولویت خواب پی ببرند. هر چند چرت ساعتی نیز اثرات مثبت دارد، ولی باز هم جای خواب کامل را نمیگیرد.
نتایج این یافتهها در مجلهی Sleep منتشر شده است.
منبع: مجله علمی ایلیاد