سایک نیوز به نقل از سلامت نیوز، اختلال دوقطبی یکی از اختلالات مهم روانی است که معمولا با دوره‌های حملات شیدایی و افسردگی شناخته می‌شود. تغییرات غیرطبیعی در حالات روحی می‌تواند توانایی فرد در انجام کارهای عادی و روزمره را با مشکل مواجه کند. در اختلال دو قطبی، افراد ممکن است حالت بیش از حد سرخوش یا تحریک‌پذیر داشته و یا اینکه از افسردگی رنج ببرند. این اختلال بیشتر از همه بزرگسالان جوان را هدف قرار می‌دهد اما تعداد کودکانی که مبتلا به این اختلال هستند نیز زیاد است.
ابتلا به این اختلال در بیشتر افراد از سنین زیر ۲۵ سال آغاز می‌شود. این شرایط حدود ۵.۷ میلیون نفر از بزرگسالان یا ۲٫۶ درصد از جمعیت افراد بزرگسال در ایالت متحده آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. حدود ۸۰ درصد از این افراد در گروه حاد طبقه‌بندی شده‌اند.
نشانه‌ها
دوره‌ی جنون یا شیدایی در اختلال دوقطبی شامل سرخوشی یا تحریک پذیری، پرواز ایده‌ها (افکار ناپایدار، صحبت کردن سریع، تغییر از یک موضوع به موضوع دیگر)، افزایش انرژی، کمبود نیاز به خواب و بیش فعالی است. در طول دوره‌ی شیدایی، افراد ممکن است به سادگی ناراحت شوند، به سرعت حرف بزنند، به صورت غیرمنطقی در پروژه‌های مختلف شرکت کنند، اعتقادات و عقاید غیر قابل باور و غیر واقعی داشته باشند، در فعالیت‌های پرخطر همچون قمار، سوء‌مصرف مواد مخدر شرکت کنند یا فعالیت‌های پر خطر جنسی را داشته باشند. متوسط طول اولین دوره‌ی شیدایی تقریبا سه ماه است. دوره‌ی شیدایی یا جنون را می‌توان براساس شدت به دوره‌های متفاوتی تقسیم کرد. برخلاف افسردگی معمولی، دوره‌ی افسردگی در اختلال دوقطبی اغلب حاد خواهد بود و می‌تواند در طول چند هفته رخ دهد، بدون اینکه فاکتورهای قابل‌توجهی داشته باشد. گذشته از حالت افسردگی، دوره افسردگی ممکن است به همراه مشکلات خواب، بی‌تفاوتی یا اضطراب، از دست دادن انرژی، افکار مرتبط با خودکشی باشد.
تشخیص و بررسی
معمولا یک روانپزشک می‌تواند فردی که مبتلا به اختلال دوقطبی است را شناسایی کند، اما پزشکان دیگر نیز می‌توانند این نوع اختلال را تشخیص دهند به شرطی که آموز‌ش‌های لازم را دیده باشند. اختلال دوقطبی توسط راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) به چند زیرگروه مختلف تقسیم می‌شود. بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی نوع I، معمولا حداقل از یک دوره‌ی شیدایی و یک دوره‌ی افسردگی رنج می‌برند و این تغییر حالت می‌تواند به اندازه‌ی کافی حاد باشد تا مشکلاتی در مدرسه، سرکار و روابط ایجاد کند. اختلال دوقطبی نوع II، نسبت به نوع اول زیاد حاد نیست. افرادی که از این نوع اختلال رنج می‌برند معمولا دوره‌ی نیمه شیدایی یا شیدایی خفیف را تجربه می‌کنند که نسبت به حالت شیدایی کامل خفیف‌تر است. این افراد همچنین حداقل یک دوره افسردگی بزرگ و اساسی دارند. برای این افراد، دوره‌ی افسردگی معمولا بیشتر از دوره نیمه شیدایی یا شیدایی خفیف طول می‌کشد و می‌تواند تاثیرات اندک و خفیفی بر روی برنامه‌های روزانه فرد داشته باشد. بخشی از فرآیند تشخیص معمولا براساس سابقه خانوادگی و روانی فرد خواهد بود. باید به این نکته توجه داشته باشید که افراد در دوره‌های افسردگی بیشتر از سایر دوره‌ها به دنبال کمک می‌روند. به همین خاطر پزشکان بر این باورند که ورودی و توصیف نشانه‌ها از طرف خانواده و دوستان می‌تواند تصویر دقیق تری از شرایط بیمار حاصل کند و از بروز تشخیص اشتباه بکاهد.
درمان و استفاده از دارو
در حال حاضر پزشکان اختلال دوقطبی را به عنوان یک بیماری مادام‌العمر و بدون درمان در نظر می‌گیرند. با اینحال، درمان‌های دارویی و سایر روش‌های درمانی ممکن است برای کمک به تسکین حالت‌های فرد و نشانه‌های مرتبط با آن مورد استفاده قرار گیرد. در برخی از موارد نیز این درمان‌ها برای مدیریت اختلال دوقطبی در طولانی مدت استفاده می‌شود. اختلال دوقطبی معمولا با تثبیت‌کننده‌های حالات روحی درمان می‌شود اما علاوه‌بر این موارد، شما می‌توانید از جلسات روانشناسی نیز استفاده کنید، بیمار را در جامعه درگیر کنید، نحوه مدیریت شرایط را به خانواده‌های آنها بیاموزید. تثبیت‌کننده‌های حالت روحی مانند لیتیوم و والپروات برای پیشگیری از بالا و پایین شدن شدید حالات استفاده می‌شود. عوارض جانبی محتمل در درمان لیتیوم، پایین آمدن سطح تیروئید است که می‌تواند به افزایش وزن در برخی از افراد منجر شود. سایر داروهایی که ممکن است برای درمان نشانه‌های خاص به کار رود شامل داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدتشنج و داروهای ضدروان پریشی است. داروهای ضد تشنج مانند اسید والپروئیک، داروی گاباپنتین (Neurontin)، توپیرامات و لاموتریژین (LAMICTAL) نیز به عنوان تثبیت‌کننده‌ی خلق و خوی به کار می‌رود. با اینحال مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که افزایش رفتارهای پرخطری همچون تصمیم به خودکشی در میان بیمارانی که از داروهای مرتبط با تشنج استفاده کرده بودند، افزایش می‌یابد. به همین خاطر بهتر است تغییرات رفتاری در این‌گونه بیماران بررسی شود. درمان با شوک الکتریکی یا شوک درمانی نیز برای درمان برخی از بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. این نوع درمان معمولا برای افرادی که دارای حالت روان پریشی یا جنون هستند بسیار مناسب است. همچنین شوک درمانی در بیمارانی که آشفتگی زیادی دارند و نشانه‌های خودکشی در آنها دیده می‌شود نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان با شوک الکتریکی شامل استفاده از یک محرک الکتریکی کوچک است که از طریق پوست سر اعمال می‌شود. اگرچه این درمان به طور کلی موثر است اما نگرانی‌هایی در مورد اثرات طولانی‌مدت بر حافظه نیز وجود دارد.
بهترین دارو برای من کدام است؟
شما باید در این مورد با روانپزشک خود مشورت کنید، اما چند قاعده کلی وجود دارد:
-لیتیوم، سدیم والپروت، اولانزاپین معمولا برای درمان طولانی‌مدت تجویز می‌شوند.
-کارمازپین برای مواقعی که نوسان خلق سریع‌تر و متناوب‌تری دارید پیشنهاد می‌شود.
به‌طور کلی بهترین دارو به وجود شما بستگی دارد. یک دارو ممکن است برای یک نفر مناسب باشد ولی در شخص دیگری اثر خوبی نداشته باشد. اما برای اولین تجویز اصولا دارویی تجویز می‌شود که تاثیر بیشتری در دیگران نشان داده است.
از چه موقع شروع به مصرف دارو کنیم؟
پس از گذراندن یک دوره، نمی‌توان گفت که دوره‌های بعدی چه زمانی بازمی‌گردند. ممکن است شما مایل به مصرف دارو در این مرحله نباشید مگر اینکه دوره شما بسیار شدید بوده باشد. اگر برای بار دوم مبتلا شوید به احتمال ٨٠ درصد دوره‌ها عود خواهند کرد. اغلب روانپزشکان در این حالت داروهای تثبیت کننده را پیشنهاد می‌دهند.
استفاده از رژیم غذایی مناسب
-نوشیدن مرتب نوشیدنی‌های غیر شیرین. اینکار به نگه داشتن سطح آب و نمک بدن شما کمک می‌کند.
-غذا خوردن منظم – اینکار به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند.
-کاهش مصرف کافیین در چای ، قهوه و نوشابه- این مواد با افزایش ادرار سطح لیتیوم را بالا می‌برند.
تثبیت‌کننده‌های دیگر خلقی
گرچه لیتیوم موثرترین تثبیت کننده است، اما داروهای دیگری نیز وجود دارد که یک ضد تشنج است. اما هنوز شواهد کافی وجود ندارد که سدیم والپروت به اندازه‌ی لیتیوم موثر است. این دارو نباید برای خانم‌ها در سنین باروری تجویز شود. کاربامازپین اثر کمتری داشته و کمتر برای اختلالات دو قطبی استفاده می‌شود. اما اگر برای شما مناسب است نیازی به تغییر آن نیست. تجویز‌های ضد جنون جدید (مثل اولانزاپین) نیز می‌تواند به عنوان تثبیت کننده استفاده شود.
