انجمن علمی روانپزشکان ایران، انجمن روانپزشکی کودک و نوجوان، جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران و اداره کل سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی درباره خودکشی های اخیر، بیانیه‌ای صادر کردند.
در این بیانیه آمده است: پیشگیری از خودکشی یک اولویت مهم سلامت عمومی در جهان است و مانند سایر مسائل بهداشت روانی، حاصل تعامل پیچیده عوامل زیستی- روانی و اجتماعی است و نمی توان آن را فقط حاصل یک عامل، چه زیستی، چه روانی یا اجتماعی دانست. حتی اختلالات روانی منجر به خودکشی، خود نتیجه چنین تعاملات پبچیده ای هستند.
«شواهد نشان می دهند که خودکشی رفتاری آموختنی و قابل سرایت است و به گروه سنی یا جمعیتی مشخص اختصاص ندارد. انتشار نابجای اخبار و تصاویر مرتبط با خودکشی و تمجید از افرادی که به آن اقدام کرده اند، میزان رفتارهای خودکشی و مرگ و میر ناشی از آن را افزایش می دهد.»
در بیانیه تاکید شده است: افزایش آگاهی عمومی و همکاری گروهها و اقشار اجتماعی در کنار کاربرد شیوه های مناسب رسانه ای، می تواند از همه گیر شدن این روش آسیب رسان جلوگیری کند.
متولیان حوزه سلامت روان در این بیانیه آورده‌اند: دسترسی آسان به رسانه های مجازی و کاربرد همگانی شبکه های اجتماعی به گسترش سریع این فرایند دامن می زند و به واسطه آنها افراد بی شماری در یک منطقه، شهر یا سراسر کشور همزمان با خبر، عکس یا فیلمی از موارد خودکشی روبه‌رو می شوند.
« این پدیده نه تنها افراد را در معرض پیامدهای ناشی از مواجهه با تجربه ناخوشایند قرار می دهد، بلکه احتمال تقلید و تکرار رفتار خودکشی را نیز به همراه دارد.»
در این بیانیه آمده است: خوشبختانه خودکشی قابل پیشگیری است و تشخیص افکار و نقشه‌های خودکشی توسط متخصصان سلامت روان صورت می گیرد اما پیشگیری از خودکشی وظیفه همگانی است.
تک تک افراد جامعه یا گروه‌های اجتماعی و سازمانها و تشکیلات همانند انجمن های تخصصی، سازمانهای مردم نهاد، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان بهزیستی، شهرداری، مجلس شورای اسلامی، شوراها، دادگستری، نیروهای نظامی و انتظامی، روحانیون، کارفرمایان، دانشگاهها، آموزش و پرورش و رسانه ها می توانند با همکاری، نقش موثری در پیشگیری و کنترل خودکشی داشته باشند.
بدیهی است دست اندرکاران سلامت روان نیز نقش خود را در ارائه مشاوره فنی به سایر نهادها و تشخیص و درمانهای مرتبط با خودکشی ایفا خواهند کرد.
**رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی پیش شرط، کاهش خودکشی
این بیانیه می‌افزاید: برای پیشگیری از خودکشی توجه به مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مهم است اما آنچه که فوریت دارد مراقبت از افراد در معرض خطر و محدودسازی راه های بالقوه و ایمن سازی موقعیت های خطرناک برای اقدام به خودکشی است.
نهادهای امضا کننده این بیانیه بر این باور هستند که پیشگیری از خودکشی نیازمند رویکردی جامع و همه جانبه است و ضمن لزوم توجه جدی به مسائل کلان اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، در حال حاضر راهکارهای زیر را برای پیشگیری از خودکشی پیشنهاد میکند:
۱- ثبت دقیق موارد خودکشی و ارائه آمار دقیق اقدام و مرگ ناشی از خودکشی بر اساس تغییرات زمانی آن با توجه به عوامل مختلف، به مراجع ذی‌صلاح و تخصصی در حوزه پیشگیری از خودکشی
۲- جلب مشارکت رسانه ها برای رعایت اصول حرفه ای و ایمن در گزارش اخبار و تصاویر موارد اقدام به خودکشی
۳- تلاش برای محدودسازی ابزار و راههای اقدام به خودکشی و ایمن سازی موقعیت های خطرناک برای اقدام به خودکشی
۴- ارتقای آگاهی مردم و مسئولان در زمینه پیشگیری و شناخت موارد اقدام به خودکشی با توجه به علت های زیستی، روانی و اجتماعی
۵- جدی گرفتن موارد اظهار یا مشکوک به خودکشی و ارجاع مناسب آنها برای دریافت مراقبت های سلامت روان
۶- برخورد مناسب و به دور از تحقیر و انگ با فکر یا اقدام به خودکشی و رفتارهای آسیب رسان به خود و تامین مراقبت های مناسب برای آنها
چهار نهاد امضا کننده در پایان این بیانیه آورده‌اند که وظیفه خود می دانند تا رسالت اجتماعی و حرفه ای خود را در حفظ جان هموطنان با پیشگیری از خودکشی با جدیت دنبال کنند و ضمن ارجاع به برنامه های عملیاتی پیشین برای شناخت و کاهش رفتارهای خودکشی، آمادگی خود را برای مشارکت ملی و همه جانبه و ارائه راهکارها و نظرات مشورتی، به همه افراد، گروهها و سازمانهای مرتبط در زمینه پیشگیری از خودکشی اعلام می دارند.
امید است با همکاری جمعی و مشارکت مدنی بتوان از گسترش این رفتار پرخطر جلوگیری کرد و چه بسا به اتفاق، بتوان میزان مرگ و میر ناشی از خودکشی را نسبت به گذشته کاهش داد.
