کودکی سه ساله دارم که حتی اگر تنبیه هم شود بار دیگر لجبازی می کند، چه برخوردی باید با او داشته باشم؟ آیا لجبازی در این سن طبیعی است؟ دلایل لجبازی کودکان چیست؟
اوج لجبازی کودک در سه سالگی بروز پیدا می کند که دوره منفی کاری است. کودکان سه یا چهار ساله در واقع در حال گذر از یک سیر رشد طبیعی هستند که مادران اغلب از لجبازی های آنها شکایت می کنند.
بخش مهمی از شخصیت به نام «من» که بخش مهمی از شخصیت هر فردی است، در دوره سه یا چهار سالگی بروز می کند. اگر به کلمات و جملات و صحبت های کودکان سه یا چهار ساله دقت کنید، آنها از کلمه من یا خودم استفاده می کنند. به عنوان مثال مادر می خواهد لباس کودک را عوض کند، او می گوید خودم؛ یا می خواهد کفش او را ببندد، می گوید خودم؛ یا می خواهد به او غذا بدهد، می گوید خودم. در واقع حرف «م» که بعد از خود می آید (خودم) خیلی اهمیت دارد. او به لحاظ روانشناختی می خواهد بگوید که خودم می توانم این کار را انجام بدهم و می خواهم «خودم تصمیم بگیرم و این کار را خودم انجام بدهم. بعضی اوقات مادران کم حوصله و کسانی که از شکیبایی کافی برخوردار نیستند ممکن است فرزندانشان را به دلیل همین لجبازی ها در این سنین تنبیه کنند که این امر نوعی تثبیت را در این مرحله سه یا چهار سالگی بر جای خواهد گذاشت.
کودکان در این سنین از کارهایی که ریخت و پاش دارند نیز لذت می برند مثلا از بازی کردن با چیزهایی که ظاهر کثیفی دارند. اصطلاحا گفته می شود، کودک سه ساله از کثافت کاری لذت می برد. مثلا موقع غذا خوردن مانند یک بزرگسال غذا نمی خورد و آن را روی لباسش یا به روی زمین می ریزد یا به اطراف دهان و صورتش می مالد یا موقع بازی با خمیر یا آب رنگ خیلی کثافت کاری می کند و از این کار لذت هم می برد.
نکته دیگری که در روانشناسی و رشد روانی کودکان سه یا چهار ساله اهمیت دارد این است که کودکان سه الی چهار ساله از نگهداری ادرار و مدفوع شان لذت می برند و به موقع به دستشویی نمی روند و مادران از این بابت بسیار ناراحت می شوند. در برخی از فرهنگ ها مادران نسبت به این کار بسیار حساس هستند و حتی کودکان خود را تنبیه می کنند. تنبیه کودکان سه یا چهار ساله به دلیل کنترل نکردن ادرار و مدفوع ممکن است پایه گذار وضعیتی باشد که در بزرگسالی فرد را به وسواس مبتلا بکند. این دوره کودکی به لحاظ روانشناسی اهمیت زیادی دارد. یک کودک سه یا چهار ساله نمی تواند نظافت خود را آن طور که مادر می خواهد رعایت بکند و دوست دارد که خیلی چیزها را خودش تـجربه کند که این کار ممکن است برای دیگران چندان خوشایند نباشد مثلا مادر از فرزندش می خواهد لیوانی را که روی میز قرار دارد قدری به عقب ببرد تا از روی میز به زمین نیفتد اما در کمال تعجب مشاهد می کند که فرزندش لیوان را به طرف لبه میز می آورد و این کار را در حالی انجام می دهد که به چشم های مادرش نگاه می کند.
شاید مادر تصور کند که فرزندش با او لجبازی می کند اما این کار لجبازی نیست، کودک می خواهد ببیند که اگر لیوان از لبه میز بیفتد چه اتفاقی خواهد افتاد و چگونه خواهد شد و اصلا دوست دارد که رقص لیوان را در فضا و افتادن آن را ببیند بنابراین کودک سه ساله قصد لجبازی یا آزردن ما را ندارد بلکه در واقع او راهی به جز مشاهده و تجربه کردن و کشف محیط پیرامون خود از این طریق ندارد.
