محققان کشور در یک پژوهش جدید نشان دادهاند که آموزش نوعی هوش به نام هوش اخلاقی میتواند در اصلاح رفتار پرخاشگرانه کودکان مؤثر باشد و به آنها کمک کند تا رفتارهای نوعدوستانه بیشتری داشته باشند.
سایک نیوز به نقل از ایسنا، کـودکان دنیـای پـر رمـز و رازی دارنـد و بـه همیـن دلیـل اسـت کـه پژوهشـگران علـوم رفتـاری بـه دنبـال ریشههای نابهنجـار مشکلات در کودکان و راههای برخـورد درسـت بـا آن هسـتند. مشکلات رفتـاری کـودکان در سـنین مدرسـه کـه گاهـی نتیجـه اجتنابناپذیر فقـر، جهـل، نابسامانیهای خانوادگـی و کاستیهای فرهنگــی اســت، بــدون شــک مانــع رشــد آنها است و بــه همیــن علــت پیشــگیری و درمــان ایــن مشکلات اهمیــت فراوانــی دارد. دوره هفـت سـال اول زندگـی، مبنـای شـخصیت کـودک را شـکل میدهد و اگـر ایـن دوران بـا مهربانـی و عطوفـت و همچنیـن همدلـی و دادن محبـت بـه کـودکان همراه شـود، سالمترین و محکمترین پایههای شـخصیت بنیـان نهاده میشود.
بر اساس نظر متخصصان، دوران پیشدبستانی، دوره مهمــی از نظر بررسـی و تشـخیص مشکلات روانپزشکی و رفتـاری کـودکان بـه شـمار میرود و تشـخیص و درمـان مناسـب ایـن مشکلات میتواند در آینـده زندگـی خانوادگـی، اجتماعـی، تحصیلـی و شـغلی کـودکان بسـیار مؤثر واقـع شـود. یکـی از شایعترین مشکلات روانپزشکی کودکان خردسـال، پرخاشـگری اسـت. پرخاشـگری و نقـش پررنـگ آن در روابـط بیـن فـردی از مـوارد مهـم و مـورد توجـه روان شناسـان و دانشـمندان تعلیـم و تربیـت است. پرخاشـگری بـه رفتـاری گفتـه میشود کـه بـا هـدف مجـروح کــردن یــا آســیب رســاندن یــک موجــود دیگــر انجــام گرفتــه باشـد. درواقع پرخاشـگری یعنـی رفتـاری کـه هـدف آن آسـیب رسـاندن بـه خـود یـا دیگـری اسـت و در ایـن تعریـف قصـد و نیـت فـرد مــورد توجــه اســت.
پژوهشگرانی از دانشگاه اردکان در رابطه با این رفتار نابهنجار، تحقیقی را انجام دادهاند که در آن تأثیر آموزش هوش اخلاقی بر رفتار نوعدوستی و کاهش پرخاشگری در کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.
در این تحقیق، ۳۰ نفر از کودکان ۴ تا ۷ سال استان یزد بهطور تصادفی انتخاب شدند و برنامه مداخلهای شامل هفت جلسه ۳۰ دقیقهای آموزش هوش اخلاقی برای گروهی از آنها اجرا شد. ابزار جمعآوری دادهها شامل پرسشنامه پرخاشگری در کودکان پیشدبستانی و پرسشنامه تواناییها و مشکلات بودند. این دادهها سپس با روشهای آماری، تجزیه و تحلیل شدند.
طبق نتایج حاصل از این پژوهش، آموزش مؤلفههای هوش اخلاقی بر کاهش پرخاشگری و بهبود نوعدوستی کودکان زیر ۷ سال مؤثر است و میتوان از آن بهخوبی برای اصلاح رفتار کودکان فوق استفاده کرد.
در این رابطه، عذرا محمدپناه اردکان، استادیار گروه روانشناسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه اردکان و دو همکار دیگرش میگویند: «بر اساس نتایج تحقیق، سه هفته پس از انجام مداخله، تفاوت معناداری بین گروهی که تحت آموزش هوش اخلاقی قرار گرفته بودند، با گروه دیگر پدید آمد. در واقع، پرخاشگری در کودکان کاهش پیدا کرده بود و رفتار نوعدوستی نیز در آنها، افزایش قابلتوجهی نشان میداد».
به گفته آنها، «بــا توجــه بــه یافتههای ایــن پژوهــش میتوان نتیجــه گرفــت کــه بــرای بهبــود پرخاشــگری و نوعدوستی کــودکان مخصوصاً در سـنین پاییـن میتوان از آموزشهای هـوش اخلاقی کمــک گرفــت. همچنیــن هــوش اخلاقی بایــد در برنامههای آموزشـی و درسـی مـدارس ایـران گنجانـده شـود و یـا برنامههای اختصاصـی بـا عنـوان آمـوزش هـوش اخلاقی بـرای مـدارس یـا پیشدبستانیها اجبـاری شـود».
طبق نظرات این محققان، همچنین دست اندرکاران نظـام آمـوزش و پـرورش، هنـگام اسـتخدام معلمـان مـدارس میتوانند داشـتن هـوش اخلاقی را به عنوان یکـی از معیارهـای ارزیابـی تواناییهای افـراد در نظـر بگیرند. بهعلاوه از آنجا که خانـه، اولیـن محـل بـرای یادگیری کـودکان این سـن است، والدیــن نیز میتوانند از ایــن آموزشها بهـره برنـد و بـرای انتقـال آن بـه فرزندانشـان تـلاش کننـد.
این نتایج که میتوانند تأثیرات مهمی بر کاهش پرخاشـگری و بهبود نوعدوستی و مهربانی کودکان نسبت به هم داشته باشند، در «مجله پرستاری کودکان» متعلق به انجمن علمی پرستاری ایران منتشر شدهاند.