انتخاب رنگ یکی از شخصی‌ترین و پراهمیت‌ترین انتخاب‌های افراد است، چرا که تاثیر مستقیمی بر جسم و روان فرد می‌گذارد، هر رنگ می‌تواند تاثیر متفاوتی داشته باشد که ممکن است ناخواسته و بدون اطلاع از تاثیراتی که بر جای می‌گذارند از آن‌ها استفاده شود.

تاثیرات و کاربردهای رنگ‌ها یکی از مباحث مهمی است که لازم است هر فرد اطلاعاتی در این زمینه داشته باشد از این رو خبرنگار ایرنا در شهرکرد در این زمینه با سهام سجیراتی یکی از کارشناسان ارشد نقاشی، مولف و مدرس هنر به گفتگو پرداخت.

انتخاب رنگ، یکی از تصمیمات شخصی افراد به شمار می‌رود، امروزه استفاده از رنگ‌ها زیاد و زندگی‌ها سرشار از رنگ شده است.

رنگ‌ها علاوه بر جنبۀ هنری، دارای یک جنبۀ عمومی نیز هستند که به صورت نامحسوس در زندگی افراد وجود دارد و تمام لوازم و وسایل شخصی افراد را شامل می‌شود، انتخاب رنگ‌ها گاهی اختیاری و گاهی به صورت ذاتی و با توجه به جنبۀ روانشناختی آن‌ها انتخاب می‌شوند.

به عقیده برخی از محققان، رنگ‌های سرد منجر به تنظیم فشار خون، کاهش اشتها، آرامش و درنهایت افسردگی و رنگ های گرم منجر به افزایش اشتها، فشار خون، شور و هیجان می‌شود.

ضرورت وجود رنگ در زندگی تا جایی اهمیت دارد که حتی برخی از افراد خواب رنگی و برخی دیگر خواب‌های سیاه و سفید می‌بینند، دلیل علمی آن به وجود سلول‌های مخروطی و استوانه‌ای چشم مربوط می‌شود. سلول‌های مخروطی وظیفۀ تشخیص رنگ را برعهده دارند، بنابراین افرادی که سلول‌های مخروطی قوی‌تری دارند خواب‌های رنگی می‌بینند و سلول‌های استوانه‌ای که وظیفۀ تشخیص در نور کم را برعهده دارند، منجر به دیدن خواب‌های سیاه و سفید افراد می‌شود.

بیماری هموفیلی یا کور رنگی که در مردان رایج‌تر است نیز در اثر اختلالات سلول‌های مخروطی ایجاد می‌شود، کلود مونه نقاش امپرسیونیست اواخر قرن ۱۹ میلادی در پاریس که ۲۶ تابلو از کلیسای روئن برای به تصویر کشیدن تغییر رنگ را در طول روز کشید، به دلیل به کار بردن دقت بالا در نقاشی های خود، در اواخر عمر به کوررنگی مبتلا شد و در نهایت به مکانی برای استراحت دادن چشمانش رفت تا توانست بهبود پیدا کند.

در دانشگاه رشته‌ای به عنوان هنر درمانی وجود دارد که از طریق رنگ‌ها به مداوای بیماران می‌پردازند.

در همین زمینه بیمارستانی در پاریس برای بیمارانی که دارای اختلالات روانی هستند وجود دارد. در این بیمارستان ۲ بخش وجود دارد که یک بخش به بیماران افسرده و آرام و دیگری به بیماران پرخاشگر و عصبی اختصاص دارد. بخش بزرگی از درمان در این بیمارستان به کمک رنگ‌ها انجام می‌شود. به طور مثال در بخشی که متعلق به بیماران پرخاشگر است، از رنگ‌های سرد به ویژه آبی برای دیوار،پرده، وسایل شخصی، ظروف، لباس، لنز پرستاران و حتی قرص استفاده شد تا انعکاس دهندۀ آرامش به بیماران باشد. از طرف دیگر در بخش بیماران افسرده و آرام از رنگ‌های قرمز برای افزایش انرژی، شادابی، شور و هیجان در افراد استفاده می‌شود.

به طور کلی لازم است والدین اطلاعات کافی در خصوص رنگ‌ها و تاثیرات رنگ‌ پیدا کنند و از رنگ‌ها در زمان و مکان درست استفاده کنند.

به طور مثال آبی رنگ معنوی، منطق، آرامش و خواب است که کاهش اشتها و فشار خون را به دنبال دارد. این رنگ با ترکیب شدن با رنگ سیاه، حس مسئولیت‌پذیری را افزایش می‌دهد از این رو در فرم‌های مدرسه و اداری بیشتر از رنگ سرمه‌ای استفاده می‌شود.

این رنگ برای افرادی که فشارخون بالا، بی‌خوابی و بیش فعالی دارند، جنبۀ درمانی دارد، همچنین استفادۀ بیش از حد از رنگ آبی ممکن است منجر به افسردگی کودک شود.

قرمز نیز رنگ منطق، اقتدار، شور، شوق و هیجان است و به افراد خجالتی و دارای اعتماد بنفس و فشارخون پایین توصیه می‌شود چرا که با افزایش آدرنالین خون، شور، هیجان و اعتماد بنفس را افزایش می‌دهد.

با ترکیب دو رنگ آبی و قرمز، رنگ بنفش که رنگی خنثی و رنگ احترام و دانایی است، به دست می‌آید، این رنگ در کاهش بیماری‌های عصبی، قلبی و عروقی، میگرن و ترک اعتیار مؤثر است.

وجود رنگ بنفش در اطراف کودک، منجر به پرورش ذهن و افزایش خلاقیت و مهارت‌های او می‌شود. به طور معمول کودکانی که خودپسند و جسور هستند این رنگ را انتخاب می‌کنند.

بنابراین والدین با تغییر رنگ محیط زندگی و وسایلی که فرزند با آن‌ها مواجه است، می‌توانند در ایجاد آرامش ذهنی و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها نقش موثری ایفا کند.

با یک جستجوی ساده در اینترنت و مطالعه می‌توان اطلاعات جامع و مفیدی در خصوص رنگ‌ها و کاربرد آن‌ها به دست آورد و از آن‌ها در جهت تربیت بهتر فرزندان بهره گرفت، بسیاری از مشکلات کودکان با به کارگیری رنگ‌ها قابل درمان است و نیازی به مراجعه به پزشک نیست.

لازم است در استفاده از رنگ‌های صورتی و آبی برای دختران و پسران زیاده روی نشود چرا که این دو رنگ خواب‌آور هستند و منجر به افسردگی فرد می‌شود.

به طور کلی، انتخاب رنگ به سلیقۀ افراد بستگی دارد و نمی‌توان کسی را مجبور به انتخاب و استفاده از رنگی کرد، اما توصیه می‌شود برای افراد خسته، افسرده و بی‌نشاط از رنگ‌های گرم و برای افراد پرخاشگر، عصبی و هیجانی از رنگ‌های سرد استفاده کرد.

با توجه به کاهش ارتباطات، اختصاص بیشتر وقت جوانان به فضای مجازی و تلفن همراه، کاهش طبیعت‌گردی و مشاهده زیبایی‌های طبیعت، پیچیده بودن جوانان و مشکلات زیاد موجود در جامعه و پیش‌روی جوانان، میزان افسردگی جوانان افزایش یافته است از این‌رو انتخاب رنگ‌های متنوع به جوانان توصیه می‌شود.

چرا که استفاده از رنگ‌ها بر ذهنیت افراد تأثیر مستقیم خواهد گذاشت، بیشترین وقت جوانان در دبیرستان، دانشگاه و محیط کار سپری می‌شود، بنابراین تغییر شکل و رنگ فرم مدارس دبیرستان و استفادۀ بیشتر از پارچه‌های چهارخانه، طرح‌دار و با رنگ‌های روشن، به جای لباس‌های ساده و با رنگ‌های تیره می‌تواند موثر باشد.

در این خصوص می‌توان از طراحان لباس برای تهیه طرح و رنگ خاص و زیبا برای فرم مدارس و محل کار استفاده کرد.

در کنار این موارد، لازم است خانواده‌ها نیز اطلاعات خود را در خصوص رنگ‌ها، اثرات و کاربردهای رنگ‌ها ارتقا دهند و متناسب با شخصیت فرزندان خود برای آن‌ها از رنگ‌های سرد و گرم استفاده کنند.

ترکیب رنگ‌های سرد و گرم از اواخر قرن ۱۹ و توسط گروه امپرسیونیسم همچون کلود مونه شروع شد، تمام آنچه در خصوص رنگ‌ها وجود دارد، مدیون تلاش‌های این گروه است و تنها افرادی بودند که رنگ‌ها را به صورت علمی به کار می‌گرفتند.

این افراد نور سفید را از منشور عبور دادند و پس از خروج ۱۲ رنگ از منشور، آن را در چرخۀ رنگ تقسیم کردند، تمامی رنگ‌ها به جز رنگ سیاه و سفید از این منشور عبور یافت، در واقع سیاه و سفید رنگ نیستند، اما به دلیل اینکه هیچ اصطلاح دیگری برای آن‌ها تعریف نشده است، به آن‌ها رنگ گفته می‌شود.

در این چرخۀ رنگ، رنگ‌های سرد شامل: سبز، آبی، سبزآبی، بنفش و آبی بنفش و رنگ‌های گرم شامل: زرد، زردنارنجی ،نارنجی، قرمز نارجی، قرمز، قرمز بنفش، سبزر زرد است.

به طور کلی ترکیب رنگ‌ها به قصد، هدف، محیط و سلیقۀ فردی مربوط می‌شود. اگر فردی به دنبال ایجاد درخشش و شوک در ذهن بیننده است، می‌تواند از رنگ‌های متضاد در کنار هم استفاده کند و در غیر این صورت لازم است از رنگ‌های هارمونی استفاده کند.