کابوس‌ها همواره باعث مشکلات خواب فراوانی می‌شوند. از جمله از این اختلالات می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:
- بیدار کردن فرد از خواب
- ایجاد واکنش‌های عطفی-عصبی مانند بی‌خوابی
- مشکلات چرخه خواب
- پریشانی یا خستگی در طول روز
موارد زیر می‌توانند باعث کابوس‌ها در موارد ابتدایی شوند:
- تب
- رژیم غذایی نادرست
- مشکلات سلامتی دیگر
چرخه R.E.M یا حرکت سریع چشم (Rapid Eye Movement)
به طور معمول، مردم بیش از دو ساعت در شب خواب می‌بینند و معمولاً کابوس در ساعات بعدی خواب REM یا خواب سریع حرکات چشم اتفاق می‌افتد. فردی که خواب می‌بیند، اغلب با دیدن تصاویر ناخوشایند یا موقعیت‌هایی که نیاز به واکنش‌ها هیجانی دارد از خواب می‌پرد.
آیا کابوس‌ها ما را برای اتفاقات آینده آماده می‌سازند؟
بعضی از محققان رویاهای منفی یا کابوس را تمرین تهدید می‌نامند، جایی که تهدیدهای احتمالی را که در زندگی واقعی با آن‌ها ممکن است روبرو شویم را تکرار می‌کنیم.
محققان دیگر می‌گویند که مردم در حال وقوع حوادث ناراحت کننده روز هستند. بیشتر کابوس‌های متنوع باغ مربوط به استرس است.
کابوس‌ها از کودکی تا بزرگسالی
با این حال، اگر کابوس‌ها مکررا تکرار شوند، فرد ممکن است دچار اختلال کابوس (که قبلاً اختلال اضطراب رویایی بود) باشد. کابوس‌ها در بین دختران بیشتر از پسران هستند، که وقایع زندگی آن‌ها قبل از ۱۰ سالگی شروع می‌شود.
کودکان و نوجوانان تمایل به تجربه بیشتر کابوس دارند و فرکانس آن در بزرگسالان کمتر است. در حدود نیمی از جمعیت بالغ به نسبت، کابوس‌ها را تجربه می‌کنند.
چرخه بدن طی مراحل مختلف خواب، از خواب سبک گرفته تا خواب عمیق REM اتفاق می‌افتد. خواب REM از طریق سیگنال‌های pons، که در پایه مغز قرار دارد اتفاق می‌افتد. این در واقع، جایی است که سیگنال‌های مربوط به خواب REM منشا می‌گیرد و سیگنال‌های نخاع خاموش می‌شوند.
به همین دلیل بدن هنگام خواب عمیق حرکت نمی‌کند. اما اگر pons این سیگنال‌ها را خاموش نکنند، فرد ممکن است رویای خود را از نظر جسمی اجرا کند. این مشکل معروف به اختلال رفتار خواب REM است.
به عنوان مثال اگر فرد در کابوس در حال دویدن باشد، ممکن است به معنای واقعی کلمه شروع به دویدن کند.
علائم و نشانه‌های کابوس‌ها
علائم و نشانه‌های کابوس‌ها، همانطور که توسط DSM-5 طبقه‌بندی شده است:
تکرار رؤیاهای طولانی، کاملاً بی‌روح و به یاد ماندنی که معمولاً تلاش‌هایی را برای جلوگیری از تهدید برای بقا، امنیت یا یکپارچگی جسمی انجام می‌دهند و عموماً در نیمه دوم قسمت اصلی خواب اتفاق می‌افتد.
در هنگام بیدار شدن از رویاهای بدشکلی، فرد به سرعت متمایل و هوشیار می‌شود.
اختلال خواب باعث پریشانی یا اختلال بالینی قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، شغلی و یا سایر مناطق مهم عملکرد می‌شود.
علائم کابوس به اثرات فیزیولوژیکی یک موضع فرعی (به عنوان مثال، یک داروی سوء استفاده، یک دارو) مربوط نمی‌شود.
همزیستی اختلالات روانی و پزشکی، شکایت غالب رویاهای بی‌روح را به طور کافی توضیح نمی‌دهد.
کابوس‌های شبانه در کودکان و نوجوانان بیشتر اتفاق می‌افتد، این کابوس‌ها کمتر در بزرگسالان اتفاق می‌افتد.
نیمی از بزرگسالان، کابوس‌های شبانه را تجربه می‌کنند و در بین خانم‌ها بیشتر از آقایان اتفاق می‌افتاد. این دوره‌های نادر نیازی به درمان ندارد.
کابوس‌ها ممکن است با وقایع آسیب زا یا نامطلوب، خواب نامنظم، کمبود خواب و تأخیر جت (Jet Lag) افزایش یابد. حدود ۱ درصد از بزرگسالانی که کابوس‌های مکرر را تجربه می‌کنند، ممکن است از خواب جلوگیری کنند و باید به دنبال کمک باشند. این افراد ممکن است عملکرد کامل در محل کار، مدرسه یا زندگی خانگی داشته باشند.
علل رخ دادن کابوس ها
علت کابوس‌ها، همانطور که توسط DSM-5 فهرست بندی شده است:
- اضطراب و استرس از دلایل عمده کابوس‌ها است
- تروما یا حوادث ناراحت کننده مانند مرگ یک دوست عزیز می‌تواند کابوس‌ها را به همراه آورد
- دلایل دیگر شامل برنامه نوسان خواب، کمبود خواب، تاخیر جت (Jet Lag)، بیماری و تب است
- عوارض جانبی یک دارو
- استفاده از داروی خاص یا ترک دارو مانند قرص خواب
- مصرف الکل یا ترک آن
- تنفس در هنگام خواب مانند آپنه خواب
- اختلالات خواب مانند نارکولپسی یا اختلال ترور در خواب
- قبل از خواب غذای زیاد خوردن
در اینجا سوالات مربوط به تاریخچه پزشکی وجود دارد که ممکن است شامل سوالات شما نیز شوند:
- آیا الگوی زمانی‌ای برای کابوس ها وجود دارد؟
- آیا کابوس ها مکرر هستند؟
- آیا آن‌ها در نیمه اول یا دوم شب رخ می‌دهند؟
- آیا ناگهان کاملاً از خواب بیدار می‌شوید؟
- آیا بعد از کابوس احساس ترس و اضطراب شدید می‌کنید؟
- تصاویر، نقشه را به یاد دارید؟
- اخیراً بیمار شده‌اید؟
- تب داشتید؟
- آیا شما یک واقعه استرس‌زا را تجربه کرده‌اید؟
- در صورت وجود، مصرف الکل شما چیست؟
- آیا داروهایی مصرف می‌کنید؟
- آیا از داروهای خیابانی استفاده می‌کنید؟ اگر چنین است، از چه چیزی استفاده می‌کنید؟
- آیا مکمل‌های طبیعی مصرف می‌کنید یا داروهای جایگزین دارویی استفاده می‌کنید؟
- آیا علائم دیگری رنج می‌برید؟
معاینه فیزیکی ممکن است شامل ارزیابی‌های عصبی و روانشناختی، آزمایش خون، یک EEG و همچنین تست‌هایی برای عملکرد کبد و تیروئید باشد.
در صورت رد همه علل احتمالی فوق، ممکن است ارزیابی توسط متخصص خواب انجام شود. متخصص ممکن است نیاز به ارائه یک پلی‌مونوگرافی داشته باشد، آزمایشی که برای تشخیص اختلالات خواب استفاده می‌شود.
در اینجا چند نکته برای بازیابی خواب وجود دارد:
- در زمان‌های مشخص بخوابید
- هر شب به طور همزمان خوابیدن می‌تواند کمک کند
- از خوابیدن در داخل خودداری کنید
- کافئین و الکل را محدود کرده یا ترک کنید
- سیگار نکشید
- قبل از خواب استراحت کنید
- روزانه ورزش کنید
- با نور آفتاب بیدار شوید
- هنگام خواب و بیداری و بیدار شدن دراز بکشید
- در دمای خنک‌تری بخوابید
- در صورت ادامه مشکل، با ارائه دهنده خدمات درمانی خود تماس بگیرید. اختلالات خواب را می‌توان با کمک صحیح درمان کرد.
منبع: خبرگزاری سلامت
