این روزها همه بنوعی درگیر نگرانی های کرونا هستیم و با جدیت جزئیات این ماجرا را پی می گیریم اما اندکی درنگ برحال کودکان هم باید داشت و در این شرایط بدون گفتن اخبار به کودکان، از آنها بخواهیم ترس خود را نقاشی کنند تا درگیر استرس مزمن این روزها نشوند.
سال ۹۸ را هر کدام از ما چنانچه مروری گذرا بر آن داشته باشیم با آرشیو غنی از اخبار و حوادث و رویدادهای شوکه کننده و نگران کننده ای مواجه می شویم، جریان هایی که گاه فاصله آنها آنچنان اندک بوده که تردیدی در پی در پی بوده وقایع ناگوار باقی نمی گذارد.
حوادث تکان دهنده دست کم در یک سال اخیر، ناگزیر از یکی به دیگری ما را هدایت کرده است و انچنان درگیر می کرد که خواسته یا ناخواسته قبلی را فراموش می کردیم اما بنا بر گفته متخصصان روانشناسی و روانپزشکی این به معنای عبور تبعات و اثرات رویدادهای منفی پیرامون نیست و چه بسا اثرات طولانی مدت آنها بر روح و روان مان باقی بماند.
و البته در این بین کودکان اثرات مخرب تری بر آنها گذاشته می شود زیرا آنها در سکوت و در کنار خانواده و یا والدین به دقت در ریز و درشت اتفاقات و اخبار منفی قرار می گیرند اما آن قدرت و درک گفت و گو و تحلیل ماجراها را ندارند تا اندکی از استرس های آنها کاسته شود بلکه آنها با حجمی از استرس انباشت شده در درون شان به سر می برند که کوتاه مدت و دراز مدت می تواند بر سلامت جسم و روان آنها اثرگذار باشد.
بنابر گفته متخصصان علوم رفتاری، بسیاری از خانوادهها بدون توجه به حضور کودکان اخبار اضطراب آوری همچون درگیری ها، جنگ ها، سیل، زلزله و آلودگی هوا را مشاهده و تفسیر می کنند بدون اینکه آگاهی در مورد ضرورت حفظ سلامت روانی کودکان در زمان بحران های اجتماعی و طبیعی داشته باشند.
کودکان در سنین کم قادر به تجزیه و تحلیل اخبار نیستند و حتی ممکن است با حجمی از سوال ها از والدین، عملا والدین آنها را دعوت به سکوت می کنند و با گفتن اینکه نگران نباش کودک به حال خود رها می شود اما آن استرس مداوم به مرور منجر به اضطراب می شود و رفتار کودک را متاثر می کند.
اما در مورد کرونا که گویی در روزهای پایانی سال قدرت خود را در مقایسه با سایر حوادث هولناک سال جاری می خواهد به رخ جهانیان بکشد انچنان همه را درگیر خود کرده است که این روزها شاهد جملاتی از این دست که استرس کرونا کشنده تر از خود کرونا شده مواجه هستیم و در رسانه ها نیز به جد جزییات را پیگیری می کنیم و در آنچنان هاله ای از نگرانی به سر می بریم که ممکن است از حال کودکان غافل شویم و اگر غافل هم نباشیم با نگرانی بیش از حد خود توان برخورد مناسبی از خود نشان ندهیم.
روانشناسان و متخصصان علوم رفتاری کودکان بر این باورند که قصه گویی، نقاشی کشیدن و نشان دادن احساسات خود در مورد عاملی که منجر به استرس و اضطراب در کودکان شده است می تواند راهکار مناسبی برای رهایی آنها از این نگرانی ها باشد.
در همین خصوص آزاده ترک روانشناس بالینی و درمانگر کودک می گوید: داشتن مقداری ترس طبیعی است اما کودکان دارای روحیه لطیفی هستند و بخصوص در شرایط اکنون و ویروس کرونا، لازم نیست آنها را در جریان تمام خبار مرتبط با این ویروس قرار داد و با توجه به تعطیلی مدارس و مهدکودک ها، برای کودکان متناسب با سن آنها آموزش ها، بازی و نقاشی با آنها کار شود.
وی افزود: بهتر است والدین زمان بیشتری را با کودکان خود بگذرانند با توجه به سن آنها، در منزل آنها را با بازی هایی سرگرم کنند و تمرین هایی همچون تنفس عمیق و آرام سازی را با آنها داشته باشند.
این روانشناس گفت: از کودک خود بخواهید نگرانی های خود را یا بصورت قصه تعریف کند و یا اینکه آن را نقاشی کند، خط خطی کند، روی آن آب بپاشد و در نهایت اگر دوست داشت آن نقاشی که با آن در واقع نگرانی خود را ترسیم کرده است، پاره کند.
ترک بیان کرد: والدین در صورت مشاهده هر گونه رفتاری که نشان دهنده استرس در کودکان است در شرایط این روزها که تا حد امکان باید سعی شود در منزل بمانیم می تواند از طریف خط تلفن ۱۴۸۰ از صدای مشاور بصورت تلفنی بهره مند شوند.
وی با تاکید بر اینکه نیاز نیست کودکان را در جریان تمام اخبار کرونا قرار داد اضافه کرد: نیازی نیست تمام اخبار مرتبط با مبتلایان و مرگ و میرهای ناشی از کرونا را به کودکان بگوییم و والدین سعی کنند وقایع مرتبط با کرونا را نیز تا حد امکان در حضور کودکان دنبال نکنند.
این روانشناس گفت: علایمی همچون افزایش ضربان قلب، دل درد و حالت تهوع، خستگی، احساس ضعف، بیخوابی، پرخاشگری، ترس از جدایِی، ترس از دست دادن والدین و شب ادراری از ویژگی های اضطراب در کودکان است که اگر به موقع درمان نشود تا بزرگسالی می تواند منجر به اختلالات رفتاری و عاطفی در آنها شود.
ترک یادآور شد: در زمان هایی که جامعه با میزان بالایی از نگرانی و استرس ناشی از برخی واقع مواجه است و از جمله اینکه در شرایط کنونی و شیوع ویروس کرونا، نیاز است که والدین با کودکان بیشتر صحبت کنند و به سوالات آنها بصورت کوتاه اما درست پاسخ بگویند.
وی افزود: در پاسخ به سوالات و نگرانی های کودکان لازم نیست وارد جزییات شد بلکه پاسخ ها متناسب با سن کودک باشد با توجه به اینکه برخی کودکان ممکن است به منابع دیگری برای کسب اخبار دسترسی داشته باشند باید بدرستی به آنها توسط والدین اخبار و اطلاعات لازم داده شود تا در معرض اطلاعات غلط و نگران کننده قرار نگیرند.
در چنین شرایطی خواسته یا ناخواسته کودکان همچون عموم جامعه در معرض نگرانی، استرس و اضطراب ناشی از کرونا قرار دارند با این تفاوت که آنها روحیه لطیف تری دارند و در تحلیل و درک جامع مشکل ناتوان بنابراین باید از آنها مراقبت بیشتری شود و چنانچه در کودک و نوجوانمان تغییرات رفتاری همچون؛ مثل پرخاشگری و لجبازی، بی‌قراری، مشکلات خواب، کم حرفی، کم اشتهایی یا پرخوری، دردهای جسمی که علت فیزیکی ندارن، یا حتی وابستگی‌های غیرمعمول مشاهده کردیم؛ بهتر است از متخصص و روانشناس کودک کمک بگیریم.
بنا بر اعلام دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور؛ با توجه به شیوع کرونا و افزایش اضطراب و تنش های روانی ناشی از آن در میان مردم، خط مشاوره تلفنی ۱۴۸۰؛ صدای مشاور، هر روز از ۸ صبح تا ۸ شب بصورت رایگان خدمات مشاوره ای و روانشناختی می دهد.
ویروس کرونا که رسما کووید – ۱۹ نام دارد، نخستین بار در شهر ووهان چین شناسایی شد تا کنون به بیش از ۵۰ کشور سرایت کرده و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق العاده اعلام کند.
آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونا در ایران تا ظهر یکشنبه ( یازدهم اسفند) به ۹۸۷ نفر و فوت ناشی از آن در مجموع به ۵۴ نفر رسیده است همچنین۱۷۵ نفر از مبتلایان بهبود یافته و از بیمارستان ترخیص شده‌اند.
منبع: ایرنا
