صحبت از حدود ۱۳ میلیون دانش آموزی است که از اول مهر ماه دوباره پشت نیمکت های مدرسه نشستند؛ اما هر یک خانواده ای متفاوت دارند. عده ای بی هیچ دغدغه‌ای و با حمایت کامل خانواده راهی مدرسه می شوند، اما بعضی دیگر درد اعتیاد پدر یا مادرشان را به دوش می کشند و برخی هم از این که مهر بچه طلاق به پیشانی شان خورده، ناراحتند. یکی از دعوا و مرافعه شب و روز والدینش جان به لب شده و دیگری هم روحیه اش را به هزار و یک دلیل باخته و نه دل و دماغ زندگی کردن دارد و نه حال و حوصله درس خواندن. در چینن شرایطی، حفظ سلامت روان دانش آموزان، تکلیف همیشگی اولیا و مربیان است تا کودک به اختلالات روانی گرفتار نشود.
به گزارش سایک نیوز به نقل از سلامت آنلاین، مقطع ابتدایی باشند یا راهنمایی و متوسطه، فرقی نمی کند. اصل ماجرا این است که اگر دانش آموزی در خانه مشکلی داشته باشد، چه بخواهد چه نخواهد روی روابطش با کادر مدرسه، دوستان و درس خواندنش هم تاثیر می گذارد. این طور دانش آموزان یک خط در میان حواس شان هم پی معلم است و هم اتفاقاتی که در خانه می افتد. خود خوری می کنند، استرس دارند، اگر همشاگردی شان زندگی خوبی داشته باشد و خانواده اش به او محبت کنند، ناخودآگاه به او حسادت می کنند، داستان های خیالی و دروغ از زندگی و خانواده ای که آرزوی آن را دارند به هم می بافند و تحویل همکلاسی ها و معلمانشان می دهند، مدام زندگی خود را با بقیه دوستانشان مقایسه می کنند، قلدری کرده و برای دوستان شان شاخ و شانه می کشند، پای شان که به خانه می رسد به خاطر داشته های دوستان شان و نداشته های خودشان با پدر و مادر و اگر داشته باشد با خواهر و برادرشان گلاویز می شوند.
بخش دیگر این موضوع مربوط می شود به مدیران، معاونان و معلمان مدرسه که حداقل شش ساعت در روز با دانش آموزان سر و کار دارند و گاهی متوجه مشکلات آن ها می شوند و گاهی هم نه . برخی از روی دلسوزی و این که دانش آموزشان جز درس به چیز دیگری فکر نکند، تمام تلاش شان را می کنند تا مشکل او را حل کنند، اما بعضی دیگر از روی ناآگاهی بنای ناسازگاری با دانش آموز خود را می گذارند و بدون این که سعی کنند رابطه دوستانه ای برقرار کنند تا بدانند از چه مشکلی رنج می برد، از او می خواهند پدر یا مادرش را به مدرسه بیاورد یا نمره درسی اش را کم می کنند، او را از کلاس بیرون می اندازند، توهین می کنند و در بدترین حالت گاهی دانش آموز را مورد ضرب و شتم هم قرار می دهند.
کار معلم که فقط درس دادن نیست
این روزها کمتر کسی وجود دارد که فشارهای ناشی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را تجربه نکرده باشد، اما این فشارها روی بچه هایی که قرار است دانش آموز باشند و درس بخوانند، گاهی چند برابر می شود. به همین دلیل باید بگونه ای مدیریت شود که به قول ابوالقاسم جامهبزرگ، مدیر کل اسبق آموزش و پرورش مقطع ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، این هم «بلدی» می خواهد.
از نظر بسیاری از مردم و حتی برخی کارشناسان، معلم خوب معلمی است که خوب درس بدهد، اما جامهبزرگ درگفتگو با سلامت آنلاین، نگاه وسیع تری به این موضوع دارد و می گوید: آموزش خواندن و نوشتن و درس دادن به دانش آموز کار سختی نیست، مهم این است که معلم دانش آموزانش را درک کند. با تمام وجود در کنار او باشد و یک سفر معنوی تحصیلی را با یکدیگر طی کنند.
او تاکید می کند: معلم باید کاری کند که دانش آموز بتواند با وجود تمام مشکلاتی که دارد، خود و استعدادهایش را باور کند تا با ایجاد تعادل، زندگی خوبی برای خود رقم بزند. اگر معلم توانست به دانش آموز آموزش دهد که چطور با خود و دیگران ارتباط برقرار کرده و درست زندگی کند، در این صورت بار روانی بسیاری از دغدغه های خانواده، محیط و حتی جامعه از روی دوش دانش آموز برداشته خواهد شد.
این موضوع به اعتقاد جامه بزرگ بیش از همه در مورد دانش آموزان پیش دبستانی و ابتدایی که روحیه لطیف تری نسبت به دانش آموزان دوران راهنمایی و دبیرستان دارند، بیشتر صدق می کند و لازم است از مدیر و معاون گرفته تا معلمان مدرسه همگی مطالعاتی در زمینه روانشناسی تربیتی داشته باشند.
او می گوید: اگر مسئولان مدرسه مسلط به « روانشناسی تربیتی» باشند، در صورتی که با دانش آموز دارای مشکلات خاص در خانواده مواجه شدند، بخوبی فضا را برای تعامل فراهم می کنند تا دست کم در زمان حضور در مدرسه به چیزی جز درس خواندن فکر نکند و حتی از روش هایی برای کاهش تنش و آسیب های اجتماعی در خانه پیدا می کند.
او البته حضور روانشناس یا مشاور در مدارس را شانس بزرگی برای دانش آموزان می داند که می توانند به کادر مدرسه در مرتفع کردن مشکلات دانش آموزان کمک کند.
معضل کمبود مشاور در مدارس
وزارت آموزش و پرورش هم قطعا در جریان مشکلات خاص برخی دانش آموزان قرار دارد که تصمیم گرفت کلاس هایی در قالب شناخت رفتار دانش آموزان متناسب با رده سنی آنان برای مسئولان مدرسه برگزار کند تا بدانند در مواقعی که دانش آموز ناسازگاری می کند، چطور با آنان رفتار کنند. این آموزش ها به گفته کامیاب صدری، رئیس اداره انجمن اولیا و مربیان شهر تهران به شکل مرحله ای در حال انجام است و هر چند این آموزش ها در سرفصل های ضمن خدمت در دانشگاه تربیت معلم به معلمان داده می شود، اما باید به طور مداوم کارگاه های آن برگزار شده و برنامه ریزی اساسی برای اجرای بهتر آن ها صورت گیرد. برای کادر اجرایی یعنی معاونان و مدیران نیز باید یک دوره آموزشی برگزار شود که حوزه ستادی می تواند این برنامه را به جهت ارتقا کیفی انجام دهد.
او از کمبود مشاور در مدارس خبر می دهد و می گوید: دانش آموزانی که در خانواده های مشکل دار زندگی می کنند، باید کسی را داشته باشند تا بتوانند حرف های دل شان را به آن ها بزنند، اما متاسفانه هم اکنون به تعداد مدارسی که داریم، مشاور در اختیار نداریم و لازم است اقداماتی نیز در این زمینه صورت گیرد تا مهارت دانش آموزان در زمان رویارویی با مشکلات درون خانواده افزایش پیدا کند.
در صورتی که تمام کادر مدارس تحت آموزش های روانشناسی تربیتی قرار گیرند و نحوه برخورد با دانش آموزانی که دارای خانواده مشکل دار هستند آموزش ببینند، به طور قطع علاوه بر این که فضای دوستانه ای میان مسئولان مدارس و دانش آموزان شکل می گیرد و در مورد مسائل خاص خود با معلمان صحبت می کنند، از شکل گیری برخی رفتارهای ناشایست مثل پرخاشگری، بی قراری، کج خویی، بدبینی و شاید گرایش به بزهکاری جلوگیری می شود.
نقش والدین
خانواده و یا اقوام نزدیک دانش آموز نیز در این باره وظایفی دارند که در بسیاری از موارد به آنها عمل نمی کنند. مثلا پدر و مادری که به هر دلیلی از یگدیگر جدا شده و فرزندانشان با آنها زندگی می کند باید موضوع جدایی خود را با مسوولان مدرسه در میان بگذارند تا آنخا حواسشان بیشتر به دانش آموز باشد. آنچه روشن است این نکته مهم است که دانش آموزی که شاهد مشکلات خانوادگی والدین خود است، از روحی ناآرام و پرتنش رنج می برد و نیاز به کمک روحی و روانی دیگران دارد. رها کردن دانش آموزانی که با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند، آنها را در مسیرهایی می اندازد که گاهی بازگشت از آن سخت و دشوار و جبران ناپذیر است.
