مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور گفت: برای افزایش شاخص سلامت روانی – اجتماعی باید از دوران کودکی و سنین پایین‌تر روی موضوع بهداشت روان کار کرد.
گزارش سایک نیوز از مصاحبه خبرگزاری مهرخانه با سید حسن موسوی چلک,مدیر کل دفتر مدیریت بر عملکرد سازمان بهزیستی:
با هدف آشکارتر شدن نقش مددکاری در سلامت روان و اقدامات سازمان بهزیستی در این زمینه به سراغ سید حسن موسوی‌چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران و مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور رفتیم. او در این گفت‌و‌گو با اشاره به وضعیت سلامت روان در کشور تصریح کرد: موضوع سلامت روانی- اجتماعی در کشور ما شدیداً مغفول مانده است. آمارهایی که وزارت بهداشت اعلام می‌کند گویای همین موضوع است. براساس آمارهای وزارت بهداشت ۲۳ تا ۲۵ درصد افراد دچار اختلالات روان هستند. معاون اجتماعی وزارت بهداشت ۲۵ درصد و معاون بهداشت ۲۳ درصد اعلام کردند. اگر همان ۲۳ درصد را نیز در نظر بگیریم، آمار بالایی است. علاوه بر آن، براساس آمار وزارت بهداشت ۶ میلیون نفر از این افراد افسردگی دارند.
او درباره علل بروز این اختلالات بیان کرد: عوامل متعددی باعث بروز این سطح از اختلالات شده است. زندگی شهرنشینی، احساس تنهایی، فشارهای روانی، عوامل ژنتیکی، فضای عمومی، فضای غم در جامعه، فاصله گرفتن عاطفی مردم از هم، فقدان مهارت‌های ارتباطی و… زمینه‌ای شده که اختلالات در جامعه افزایش بیشتری پیدا کند.
باید از دوران کودکی روی موضوع بهداشت روان کار کرد
مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور با تأکید بر این‌که این موارد نشان می‌دهد که موضوع سلامت روانی- اجتماعی در ایران چندان جدی گرفته نشده است، افزود: در حوزه سلامت روان، هر اختلالی را به دیوانگی نسبت می‌دهیم. علاوه بر آن مردم نه تها علاقه‌مند به استفاده از خدمات این حوزه در سطح وسیع نیستند بلکه شناخت دقیقی نیز از انواع اختلالات ندارند. لذا برای افزایش این شاخص، باید از دوران کودکی و سنین پایین‌تر روی موضوع بهداشت روان مردم، کودکانان و نوجوانان کار کرد. بخشی از این اقدام با آموزش انجام می‌شود. بخشی دیگر به شناسایی به‌موقع افراد مربوط است. خانواده‌ها برای شناسایی به‌موقع باید علائم را بدانند و به متخصصان مرتبط مراجعه کنند. زیرا با انجام اقدامات مشاوره‌ای در همان لحظه اول، بسیاری از این موارد قابل بهبود و درمان است.
در ایران استفاده از ظرفیت متخصصان چندان جدی گرفته نشده است
موسوی‌چلک به عدم استفاده از متخصصان در ایران اشاره کرد و افزود: در ایران استفاده از ظرفیت متخصصان، مشاوران، روانشناسان و مددکاران اجتماعی چندان جدی گرفته نشده است. از طرفی در موضوع اختلال روان به دلیل فرهنگ نادرست حاکم که هرکس پیش روانشناس می‌رود حتماً اختلال و بیماری روانی دارد، مردم رغبت به مراجعه پیدا نمی‌کنند. در همه جای دنیا استفاده از منابع اجتماعی و متخصصان رشته‌های یاورانه مثل مددکاری، رواشناسی و مشاروه یکی از راه‌های ارتقای شاخص‌های سلامت روانی – اجتماعی و بهبود این اختلال و در نهایت درمان با مداخله تیم تخصصی است. گرچه در حال حاضر مراکز مشاوره در ایران توسعه یافته و مردم نیز نسبت به گذشته بیشتر مراجعه کرده و از این خدمات استفاده می‌کنند ولی واقعیت این است که رغبت جدی به استفاده از متخصصان این رشته‌های یاورانه ندارند.
آموزش‌های رشته‌های یاورانه باید از نظر کیفی ارتقا پیدا کند
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره خلأهای موجود در مددکاری تصریح کرد: بخشی از این خلأها به کیفیت آموزش برمی‌گردد. همه رشته‌های یاورانه در این زمینه این مشکل جدی را دارند. آموزش‌های ما از نظر کیفی باید ارتقا پیدا کند؛ به گونه‌ای که متخصصان بتوانند برنامه‌ریزی‌ها و مداخلات لازم را انجام دهند. نکته بعدی که در این بخش مهم است، دسترسی مردم به خدمات حوزه مشاوره است. این دسترسی خیلی فراگیر نیست و در جاهایی ارزان نیست. نه این‌که بگویم گران است بلکه مردم علاقه‌مند نیستند در سبد خانوارشان پولی را برای این نوع خدمات بگذارند؛ زیرا فکر می‌کنند ما خودمان بلدیم؛ درحالی‌که گاهی هزینه‌هایی که برای غذا و پوشاک و… می‌کنیم به مراتب چندین برابر هزینه‌ای است که می‌توانیم برای کیفیت زندگی صرف کنیم.
باید فرهنگ استفاده از خدمات مشاوره ایجاد شود
مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد سازمان بهزیستی کشور با بیان این‌که برای مردم سخت است تا در این حوزه هزینه کنند، افزود: بحث بعدی فرهنگ استفاده از خدمات مشاوره روانشناسی و مددکاری اجتماعی است. ممکن است پول و مشاور خوب هم وجود داشته باشد اما فرهنگ و علاقه‌مندی به استفاده از این ظرفیت نباشد. لذا همه چیز به خود مشاوران برنمی‌گردد. گرچه دسترسی به خدمات رشته‌های یاورانه یکی از مشکلات جدی است. هرچقدر این دسترسی آسان‌تر، سریع‌تر و بیشتر باشد، طبیعتاً مردم رغبت بیشتری برای استفاده از این ظرفیت خواهند داشت.
آموزش و پرورش برای حوزه مددکاری اجتماعی برنامه‌ای ندارد
او با اشاره به فعالیت‌های مددکاری در مدارس اظهار کرد: مدارس در حد بضاعت‌شان کار می‌کنند اما کافی نیست. آموزش و پرورش برای حوزه مددکاری اجتماعی برنامه‌ای ندارد و اگر در جاهایی برنامه‌های مقطعی و موردی دارد، این برنامه‌ها توسط مشاور مدرسه انجام می‌شود. مددکاری اجتماعی در آموزش و پرورش اصلاً پست سازمانی ندارد و تشکیلات و ساختاری برای آن وجود ندارد. همان‌هایی که کار مشاوره را انجام می‌دهند، ممکن است گاهی کار مددکاری هم انجام دهند. لذا اعتقاد من این است که اگر آموزش و پرورش استفاده از ظرفیت متخصصان رشته‌های یاورانه مثل روانشناسی، مددکاری اجتماعی و مشاوره را فراگیر کند و جدی بگیرد، هم در شناسایی به‌موقع این اختلالات، به‌ویژه در نوجوانان و جوانان هم در مداخلاتی با رویکرد پیشگیرانه برای ارتقای شاخص سلامت روانی – اجتماعی می‌تواند به کشور، جوانان و جامعه کمک بیشتری کند. البته اقداماتی را شروع کرده که قابل تقدیر است اما تا فراگیر شدن آن هنوز زمان زیادی داریم.
ظرفیت بیمه‌ها رغبت مردم به استفاده از مشاوره را بیشتر می‌کند
موسوی‌چلک درباره بیمه مشاوره گفت: هرچقدر خدمات مربوط به حوزه سلامت همه‌جانبه یعنی سلامت جسم، روان و اجتماع را به سمت استفاده از ظرفیت بیمه‌ها ببریم، رغبت مردم به این حوزه بیشتر خواهد شد. در حوزه بیماری‌های جسمی این اتفاق افتاد اما در حوزه سلامت روانی – اجتماعی هنوز بیمه‌ها مجاب به حضور نشده‌اند. البته در قوانین جدید در احکام دائمی برنامه توسعه و در قانون برنامه ششم، ورود به این موضوع پیش‌بینی شد. این‌که تا چه حد اجرایی شود و شورای عالی بیمه قرار گرفتن خدمات روانشناسی، مشاوره و مددکاری اجتماعی در حوزه بیمه را تصویب کند را نمی‌دانم. تا به نتیجه رسیدن این مسیر همچنان زمان داریم ولی چاره‌ای نداریم جز این‌که آن را طی کنیم. حتی دولت می‌تواند یارانه‌ای را برای ارتقای شاخص‌های سلامت روانی – اجتماعی مانند حوزه سلامت جسم پرداخت کند.
بیشتربخوانید
شروع ۲۵ درصد اختلالات روان از سن کمتر از ۱۵/ اختلالات روانی در ۲۳ درصد ۱۵تا ۶۴ ساله ها
