به گزارش سایک نیوز به نقل از ایرنا، مشارکت از مولفه‌های مهم در انتخابات و از شاخصههای اصلی توسعه سیاسی محسوب می شود. در واقع مشارکت، نوعی تعهد و قبول مسئولیت فردی و اجتماعی است که به حضور مردم در عرصه های مختلف تداوم می بخشد.
در این میان حضور و گزینشگری مردم از میان نامزدهای انتخاباتی جدا از این که مرتبط به کدام دسته و گروه سیاسی باشند، نشان دهنده مشارکت مردم است. یکی از مقوله هایی که در تحلیل های انتخاباتی مورد توجه قرار می گیرد رفتارشناسی انتخاباتی است. در این زمینه به ذکر چند نکته می پردازیم:
۱- مشارکت انتخاباتی به عنوان یکی از گونه های مهم مشارکت سیاسی، جایگاه ویژه‌ای در مباحث جامعه شناسی سیاسی به طور عام و جامعه‌شناسی انتخابات به طور خاص دارد. تحلیل رفتار انتخاباتی یکی از کارهای اساسی جامعه‌شناسی انتخابات است که پژوهشگران تاکنون با مطالعه انتخابات گوناگون توانسته‌اند الگوهای متعددی در تحلیل رفتار انتخاباتی ارائه دهند.
رفتارهای انتخاباتی را می توان از دریچه های مختلف مورد بررسی قرار داد، بر این اساس رویکردهای مختلفی در این زمینه مطرح شده است.
هر چند برخی معتقدند که در هرجامعه ای دلایل مردم برای شرکت کردن یا نکردن در انتخابات با هم تفاوت می کند. صاحبنظران معتقدند که پس از پنج دهه پژوهش درباره رفتار رای دهی هنوز چارچوب نظری استواری برای مطالعه رفتار انتخاباتی وجود ندارد. اما می توان به مجموعه ای از دیدگاه های نظری اشاره کرد که هرکدام جوانبی از رفتار رأی دهی مردم را تبیین می کنند.
۲- از دریچه جامعه شناسی سیاسی، گرایش های مختلف مدنظر قرار می گیرند. بر این اساس محیط خانوادگی، زندگی شغلی، محیط فرهنگی و نگرش مذهبی به عنوان ریشه های گرایش های ثابت مطرح می شود. البته برخی از صاحبنظران بر این باورند که شرایط اجتماعی در گرایش های سیاسی تاثیرگذار است. در واقع رای دهی شهروندان را تحت شرایط محیطی و جغرافیایی ارزیابی می کنند.
نکته ای که باید در نظر گرفته شود این است که گرایش های افراد در کشورهای مختلف متاثر از رویکردهای متفاوتی است.
۳- نظریه انتخاب عقلانی یکی از رهیافت هایی است که در رفتارشناسی انتخاباتی مطرح می شود، براساس این رهیافت رای دهندگان در بازار سیاست مانند بازار اقتصاد نگاهی فایده انگارانه دارند.
از دریچه نگاه روانشناسی سیاسی نیز می توان به عوامل روانی و عاطفی اشاره کرد. این رویکرد وجود رابطه مکانیکی بین شرایط اجتماعی و تصمیم های فردی را مورد انتقاد قرار می دهد. از این رو رای دادن را پیش از این که پدیده ای اجتماعی بداند، نوعی عمل سیاسی می داند که تابع تلقی افراد از موضوع های سیاسی در جامعه است. بنابر این، انگیزه های فردی به جای شرایط اجتماعی و جغرافیایی در رای دادن تاثیر دارد.
۴- یکی دیگر از نظریه هایی که در تحلیل رفتار انتخاباتی مطرح می شود، بحث هویت حزبی است که بر دلبستگی روانشناختی مردم به احزاب دارد. در این نظریه رای دهندگان افرادی هستند که بر اساس دیدگاه جناحی و حزبی رای می دهند.
علاوه بر رویکردهای اثرگذار در رفتارهای انتخاباتی، مولفه هایی همچون جنسیت، طبقه اجتماعی، سن، تحصیلات، جایگاه اجتماعی و سبک زندگی در گزینش افراد بی تاثیر نیست.
بیشتر بخوانید:
