به گزارش سایک نیوز به نقل از مهرخانه، در سازمان ملل متحد، ارگان‌های مختلف و برخی سازمان‌های فنی و تخصصی آن، اقدامات و برنامه‌هایی در رابطه با خانواده اجرا نموده‌اند. این نهادها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: نهادهایی که به‌طور مستقیم به موضوع خانواده می‌پردازند و نهادهایی که به طورغیرمستقیم بر موضوع خانواده تمرکز نموده‌اند.
در این مطلب به گوشه‌ای از اقدامات انجام گرفته توسط نهادهای مذکور اشاره خواهد شد.
الف) نهادهایی که به طور مستقیم به موضوع خانواده می‌پردازند
ارتباط برخی از نهادهای ملل متحد با موضوع خانواده مستقیم و آشکار است. به طور نمونه می‌توان به صندوق جمعیت ملل متحد (UNFPA)، صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) و نیز شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد اشاره کرد.
۱٫ صندوق جمعیت ملل متحد(UNFPA)
این نهاد ارتقای مسائلی چون مادری ایمن، سلامت باروری، تمرکز بر نیازهای نوجوانان و برابری جنسیتی و نیز بررسی آثار ایدز/ اچ. آی. وی بر خانواده، را در دستور کار خود قرار داده است.
صندوق جمعیت ملل متحد خواستار جهانی است که در آن همه بارداری‌ها خواسته، هر ولادتی ایمن و پتانسیل هر فرد جوانی بالقوه باشد.
صندوق جمعیت ملل متحد با دولت‌ها و دیگر آژانس‌های تخصصی ملل متحد و نیز جامعه مدنی، همکاری بسیار نزدیکی دارد. دو سند به عنوان چارچوب کاری این صندوق مطرح است که عبارتند از: برنامه عمل مصوب در کنفرانس جهانی جمعیت و توسعه (۱۹۹۴) و نیز اهداف توسعه هزاره که کاهش فقر مفرط تا سال ۲۰۱۵ را مدنظر قرار داده است. از آنجایی که موعد تحقق این اهداف نزدیک است، لذا تأکید شده که تلاش و کار در راستای تحقق آنها تسریع گردد.
● اهداف صندوق جمعیت ملل متحد
از جمله مهم‌ترین اهداف صندوق جمعیت ملل متحد عبارتند از:
۱٫ تحقق دسترسی برابر به سلامت جنسی و باروری (که از جمله شامل تنظیم خانواده می‌گردد)،
۲٫ ارتقای حقوق باروری،
۳٫ کاهش مرگ و میر ناشی از زایمان،
۴٫ تسریع پیشبرد اهداف توسعه هزاره،
۵٫ بهبود زندگی زنان و جوانان با پیشبرد حقوق بشر و برابری جنسیتی و از طریق ارتقای دریافت عوامل پویایی جمعیت که مشتمل بر نرخ رشد، ساختار سنی، باروری و مرگ و میر و مهاجرت می‌شوند و بر جنبه‌های مختلف بشری، اجتماعی، اقتصادی پیشرفت تأثیر می‌گذارد،
۶٫ سلامت جنسی و باروری و توانمندسازی زنان، که متأثر و تأثیرگذار بر رویکردهای جمعیتی تلقی شده است.
●تنظیم خانواده
بنا به تصریح صندوق جمعیت ملل متحد برخی از ۲۲۲ میلیون زن در سراسر جهان که خواستار اجتناب یا تأخیر در بارداری هستند، فاقد دسترسی به پیشگیری مؤثرند. اجرای این ضرورت در مورد تنظیم خانواده مدرن در جهان در حال توسعه، موجب کاهش بارداری‌های ناخواسته از ۷۵ میلیون به ۲۲ میلیون مورد شده است.
صندوق جمعیت ملل متحد، حق همه افراد در تصمیم‌گیری ارادی در رابطه با تعداد و فاصله سنی کودکانشان را مورد حمایت قرار می‌دهد. این نهاد از برنامه‌هایی که دسترسی به خدمات تنظیم خانواده را فراهم می‌کند، پشتیبانی می‌نماید و بدین منظور توجه به شرایط فرهنگی و دسترسی به اطلاعات مورد نیاز در رابطه با سلامت باروری زنان را لازم دانسته است.
●تلاش برای حفظ حیات مادران
بنابر آمار موجود، روزانه حدود ۸۰۰ زن به دلیل عوارض بارداری یا زایمان می‌میرند. هر دو دقیقه، فقدان مادری، یک خانواده را دچار تزلزل و رفاه و بقای کودکان را تهدید می‌کند. امروزه اثبات شده در مورد نوزادانی که مادرانشان فوت کرده‌اند، احتمال اینکه قبل از دو سالگی بمیرند بسیار بیشتر است.
۹۰ درصد از زنانی که در طول بارداری یا هنگام زایمان می‌میرند، در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند و همین امر لزوم تمرکز و انجام اقدامات لازم را در این منطقه بیشتر می‌کند.
۲٫ صندوق بین‌المللی کودکان: یونیسف (UNICEF)
صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) نیز با انجام اقداماتی چون ارتقای حیات، رشد و حمایت از کودک و نیز برابری جنسیتی و بررسی تأثیر ایدز، حمایت از خانواده را مورد توجه قرار داده است.
مطابق کنوانسیون حقوق کودک، در راستای رشد کامل و هماهنگ شخصیت کودک، او باید در محیط خانوادگی و نیز در فضایی توأم با امید، عشق و درک متقابل پرورش یابد.
یونیسف بر اهمیت و جایگاه خانواده در سنین ابتدایی رشد کودک، خصوصاً ۵ سال ابتدایی، تأکید ویژه‌ای دارد. البته این نهاد قائل است که کودکان باید از سنین کم، اداره امور زندگی خود را به دست گیرند. آنها باید آماده شوند که در تصمیمات مرتبط با خود در خانواده و اجتماع مشارکت نمایند.
از جمله عوامل مؤثر در رشد کودکان؛ وضعیت مطلوب در خانواده، تغذیه کافی و مناسب، تعامل با والدین و رویه‌های انضباطی غیرخشونت‌آمیز دانسته شده‌اند. همچنین ایفای مسئولانه نقش از سوی والدین مورد توجه است که از جمله مشتمل بر ایجاد فضایی امن، نظارت بر فعالیت‌های کودکان، ارزیابی رفتار آنها، تسریع رشد ظرفیت‌های اجتماعی و عاطفی کودکان و راهنمایی آنها در زندگی روزمره است. در واقع ایجاد محیطی امن و محرک انگیزه در خانه که به کودکان اجازه ظهور و بروز در آن داده می‌شود، عنصری حیاتی در افزایش شکوفایی کودکان و مسئولیت‌پذیری آنها دانسته شده است که در بزرگسالی نیز دارای تأثیرات مهمی خواهد بود.
توجه خانواده‌ها به وضعیت کودکان در ۵ سال ابتدایی زندگی، از جمله مراقبت روزانه والدین، رویه‌های تغذیه‌ای مناسب، تعامل مقتضی میان کودکان و سرپرستان، اجتناب از تنبیه‌های بدنی یا لفظی شدید، مهم تلقی گردیده و از رویه‌های مذکور به منزله اشکالی از سرمایه‌گذاری خانوادگی در رفاه بلندمدت کودکان نام برده شده است.
از جمله اهداف یونیسف این است که در راستای توانمندسازی خانواده‌ها با دیگر نهادها و سازمان‌های فعال همکاری کند تا هر کودک از شرایط مطلوب در زندگی برخوردار شود. این تلاش‌ها برای رشد و پیشرفت کودکان در دوران خردسالی ضروری بوده و مشتمل بر عناصر اقتصادی و اجتماعی است.
از جمله موارد همکاری یونیسف با دیگر نهادها، می‌توان به برنامه یونیسف با سازمان جهانی بهداشت اشاره داشت که در راستای حمایت از والدین و خانواده‌ها جهت مراقبت و نگهداری از کودکان تدوین گردیده است.
ب) نهادهایی که غیرمستقیم به موضوع خانواده توجه می‌کنند
برخی نهادهای ملل متحد به طور غیرمستقیم به‌وسیله ارتقای سلامت، رفاه و رشد، از خانواده حمایت می‌کنند. از جمله نهادهای مزبور می‌توان به سازمان غذا و کشاورزی (FAO)، برنامه توسعه ملل متحد (UNDP)، سازمان جهانی بهداشت (WHO)، کمیسرعالی ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR)، سازمان بین‌المللی مهاجرت، نهاد مرتبط با امور مردم بومی، نهاد زنان ملل متحد و غیره اشاره کرد.
۱٫ برنامه عمران ملل متحد
تاکنون پروژه‌هایی در برنامه عمران ملل متحد اجرا شده است که در مواردی مرتبط با خانواده بوده‌اند. به طور نمونه می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
● پروژه «آنچه شما و خانواده‌تان باید بدانید»
هدف پروژه «آنچه شما و خانواده‌تان باید بدانید» بررسی آثار و تبعات ایدز/ اچ آی وی و ناظر بر اقدامات مقتضی و تقویت ظرفیت افراد و نهادها جهت مواجهه با افراد مبتلا به ایدز/ اچ آی وی بوده است.
● بحران اقتصادی جهانی و خانواده
همچنین در سال ۲۰۰۹ بحران اقتصادی جهانی به منزله بحران توسعه انسانی مورد توجه قرار گرفت که متضمن چالش‌های پیچیده‌ای بود. در این راستا برنامه عمران ملل متحد با مشارکت نهاد خانواده ملل متحد و سایر نهادهای چندجانبه، در جهت مساعدت به دولت‌ها همکاری کردند تا با توجه به ضرورت‌های فوری و بلندمدت، اقداماتی انجام داده و راهکارهایی جهت داشتن آینده‌ای پایدار و باثبات ارائه نمایند.
● اشتغال و خانواده: گزارش مشترک برنامه عمران ملل متحد و سازمان بین‌المللی کار
حضور چشمگیر زنان حوزه آمریکای لاتین و کارائیب در نیروی کار منجر به بروز چالش‌هایی در زمینه توازن اشتغال و زندگی خانوادگی در این کشورها شده است. در پاسخ به تنش‌های موجود، توجه به برابری جنسیتی و نیز بهبود اقتصادی در گزارش مشترک برنامه عمران ملل متحد و سازمان بین المللی کار مورد توجه قرار گرفت.
امروزه چالش میان اشتغال و خانواده تعداد زیادی از زنان را در این منطقه درگیر نموده و بر همین اساس در این گزارش ارتقای برابری جنسیتی در اشتغال مهم تلقی شده است.
همچنین طبق این گزارش، ۵۳ درصد زنان در آمریکای لاتین و کارائیب شاغل هستند که این رقم به ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت و در این صورت این امر به عنوان عاملی جهت ازدیاد ثروت کشور و تقویت رفاه زنان خانه‌دار و کاهش فقر عنوان شده است.
نیز مطرح شده که در دنیای امروز علی‌رغم اینکه هم زنان و هم مردان شاغل هستند، اما در زمینه کارهای خانه سهم هریک از ایشان متناسب نبوده و عمده امورات خانه و خانواده بر عهده زنان قرار دارد و همین امر بخشی از زنان شاغل را با مشکلاتی مواجه می‌کند.
در این گزارش سازمان بین‌المللی کار و برنامه عمران ملل متحد درصدد ارئه راهکارهایی به دولت‌ها، افراد، سازمان‌های غیردولتی و دیگر نهادها برآمده‌اند تا زنان بتوانند میان زندگی خانوادگی و کار تعادل و توازن برقرار نمایند.
۲٫ سازمان غذا و کشاورزی
با توجه به حوزه فعالیت این سازمان، تاکنون اقدامات و برنامه‌هایی مرتبط با خانواده اتجام گرفته است، که برخی از آنها عبارتند از:
● کشاورزی خانوادگی
کشاورزی خانوادگی مشتمل بر مجموعه‌ای از فعالیت‌ها نظیر تولید محصولات کشاورزی، ماهیگیری، باغبانی و دامداری توسط اعضای خانواده است. علی‌رغم وجود تفاوت‌های قابل ملاحظه میان کشورها، کشاورزی خانوادگی دارای ویژگی‌های مشترکی عنوان شده است:
۱٫ دسترسی محدود به زمین و منابع مالی،
۲٫ کاربرد گسترده از کار خانوادگی با مشارکت مستقیم رئیس خانواده در روند تولید؛ اگرچه در برخی مشاغل رئیس خانوار به عنوان مدیر فعالیت نمی‌کند، اما حداقل فردی است که بیشترین کار را در خانواده انجام می‌دهد،
۳٫ کشاورزی، باغبانی و ماهیگیری؛ منابع اصلی درآمد اصلی اعضای خانواده را تشکیل می‌دهد. البته ممکن است فعالیت‌های غیرکشاورزی دیگر در خانواده یا خارج از آن نیز مانند خدمات مرتبط با توریسم روستایی، تولید صنایع دستی و … انجام گیرد.
سازمان غذا و کشاورزی با هدف افزایش تولید کالا و خدمات از طریق کشاورزی خانوادگی به شیوه‌ای پایدار و بهبود رفاه اعضای خانواده با همکاری کشورهای حوزه آمریکای لاتین و کارائیب اقدام به ارائه برنامه‌ها و راهبردهایی کرده است.
● گزارش راهنمای تغذیه خانواده
این برنامه به عنوان راهنمای هر شخص یا نهادی که درصدد بهبود تغذیه و غذای خانواده در کشورهای در حال توسعه باشد، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین کارکنان بخش سلامت و درمان و کشاورزی نیز می‌توانند آن را مورد توجه قرار دهند. علاوه بر آن، این اصول راهنما برای اعضای خانواده خصوصاً مادران، حاوی اطلاعات مهم و مفیدی در رابطه با تغذیه خانواده است. اهداف این برنامه عبارتند از:
۱٫ ارائه اطلاعات لازم در زمینه تهیه کالا، غذا و وعده‌های سالم و تغذیه اعضای خانواده از آنها،
۲٫ ترغیب افراد به داشتن عادت‌های غذایی سالم.
مهم‌ترین عناوین مورد بحث در این گزارش عبارتند از: مبانی تغذیه، امنیت غذایی خانواده، برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی، نیازهای غذایی خاص کودکان، زنان، مردان، سالخوردگان، بیماران و افراد مبتلا به سوءتغذیه.
این گزارش جهت آموزش حضوری به خانواده‌ها و افراد شاغل در حوزه‌های مرتبط با تغذیه، سلامت و درمان و خانواده و نیز تولید برنامه و ارائه در رسانه‌های مختلف، مفید دانسته شده است.
نتیجه‌گیری
ارگان‌ها و سازمان‌های تخصصی سازمان ملل متحد تاکنون به موضوعاتی مرتبط با خانواده پرداخته‌ان و گزارشاتی نیز منتشر گردیده که در مواردی حاوی اطلاعات و محتوایی مفید و کاربردی است. با این وجود نکته قابل تأمل عدم تناسب در میزان تمرکز بر موضوعات مرتبط با خانواده در ارگان‌های ملل متحد است؛ به نحوی که به طور مثال میزان فعالیت‌ها و اقدامات انجام‌گرفته در رابطه با مسائلی چون تنظیم خانواده و بهداشت باروری، تأثیر ایدز بر خانواده و فقر، چه به لحاظ کمیت و چه به لحاظ کیفیت (از حیث منابع مالی و انسانی اختصاص‌یافته)، قابل مقایسه با دیگر موضوعات نیست. این در شرایطی است که امروزه خانواده در جوامع مختلف با چالش‌های جدیدی روبروست و البته از سوی دیگر برخوردار از ظرفیت‌های زیادی است که نیازمند توجه و تأمل دقیق‌تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
