در پی انتخابات شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور که در ۲۵ تیرماه امسال برگزار می شود، خبرنگار سایک نیوز در طی مصاحبه ای اختصاصی با دکتر فریبرز درتاج، کاندیدای چهارمین انتخابات شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور دلایل و اهداف ایشان از شرکت در انتخابات را جویا شده که شرح آن را در ادامه می خوانید:
سایک نیوز: دلایل شما برای حضور و کاندید شدن در انتخابات چهارمین دوره فعالیت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره چیست؟
دکتر درتاج: هر کدام از کاندیداهای محترمی که اعلام حضور کرده اند قطعاً خلأهایی را در حوزه عملیاتی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و به طور کلی جامعه روانشناسی و مشا وره کشور احساس کرده اند. مثلاً یکی از دلایلی که موجب اعلام کاندیداتوری بنده در چهارمین دوره انتخابات سازمان نظام شد این بود که پیشرفت علمی و سیر تولیدات علمی کشور در سالهای اخیر روند کندی داشته و این موضوع زنگ خطری برای استقلال علمی کشور محسوب میشد. مقام معظم رهبری نیز بارها این دغدغه را مطرح و حتی به وزاری مربوطه نیز تذکراتی دادهاند. خوب مسلماً خانوادۀ بزرگ روانشناسی و مشاوره کشور نیز سهم زیادی در تولیدات علمی می تواند داشته باشد و بنده نیز مستند به بررسی های علمی صورت گرفته در خصوص سهم رشته های علوم انسانی در تولید علم و البته جایگاه حوزه روانشناسی و مشاوره در علوم انسانی، احساس کردم باید بیش از گذشته به تولید علمی و تولید فکر و اندیشه، در این حوزه پر افتخار توجه داشته باشیم و به نظرم سازمان نظام روانشناسی و مشاوره به لحاظ جایگاه حقوقی که دارد میتواند برنامه های استراتژیکی را در این خصوص برای مراکز آموزش عالی که به تربیت روانشناس و مشاور میپردازند طراحی و تا حصول نتیجه، رصد کند.
سایک نیوز: جایگاه کنونی علم روانشناسی و مشاوره را در کشور و در مقایسه با دنیا چگونه میبینید؟
دکتر درتاج: در سند راهبردی علم و فناوری ایران در ذیل بخش علوم انسانی یک سری راهبردهای میانی مطرح شده که وقتی ما وضع موجود را با آن وضع مطلوب ترسیم شده مقایسه می کنیم مشخص می شود که بین آنچه محقق شده با آنچه محول شده فاصله وجود دارد و این در مورد حوزه روانشناسی و مشاوره هم صدق میکند.
ما از نعمت وجود استعدادهای برتر علمی هم در بین دانشجویان و هم در بین اساتید این حوزه برخورداریم. به ویژه چهره های شناخته شده بین المللی زیادی در بخش اساتید در این حوزه هستند که مایه عزت و سرافرازی روانشناسی و مشاوره کشور هستند. بنده واقعاً اعتقاد دارم در صورتی که تکالیف مطرح شده در سند راهبردی علم و فناوری را محقق کنیم، آنگاه کشورهای دیگر باید بیایند و وضعیت خودشان را با ما مقایسه کنند و نه بالعکس٫
برخی از راهبردهای مطرح شده در این سند عبارتند از کاربردی نمودن علوم انسانی بر اساس مدیریت آینده (نیازها و ضرورتها)؛ ایجاد هماهنگی برای توسعه آموزش عالی در حوزه علوم انسانی با جهتگیریها و ارزشهای بومی- اسلامی؛ حمایت از تولید دانش و نظریهپردازی و نقد و مناظره با تأکید بر تضارب آراء و افکار در حوزه علوم انسانی،
اصلاح روند هدایت تحصیلی و استعدادیابی و تغییر گرایش عمومی نخبگان به تحصیل در علوم انسانی؛ تئوریزه و کاربردی کردن دستورات قرآن، سنت، پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) و دکترین مهدویت و تقویت مرجعیت اهل بیت (ع) در علوم انسانی.
سایک نیوز: چه برنامه های عملیاتی را برای چهارمین دوره سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور مدنظر دارید؟
دکتر درتاج: برنامه های عملیاتی بنده برای چهارمین دورۀ فعالیت سازمان نظام روانشناسی و مشاور کشور به شرح زیر است:
- تلاش در جهت افزایش تعاملات فرا سازمانی به منظور ایجاد اشتغال پایدار فارغ التحصیلان حوزۀ روانشناسی.
- حذف دوره های کارورزی و تأکید بر شرکت همۀ متقاضیان(مرتبط و غیر مرتبط)ِ اخذ پروانۀ فعالیت در آزمون برد تخصصی به منظور رعایت اصل عدالت محوری و عدالت گستری.
- تلاش جدی در جهت بازسازی برنامه درسی حوزه روانشناسی به منظور انتقال سر راست و روشن فارغ التحصیلان از آموزش عالی به اشتغال متناسب با رشتۀ تخصصی.
- ارتقای کیفی خدمات قابل ارائه در مراکز خدمات مشاوره از طریق تدوین منشور حقوق متقابل درمانجویان و درمانگران و ایجاد الزام و ضمانت اجرایی در این خصوص.
- تعامل سازنده با مراکز دانشگاهی فعال در حوزۀ تربیت روانشناس به منظور رشد تولیدات علمیِ اقتدار آفرین.
- تلاش در جهت تسهیل و ایجاد بستر لازم برای تعاملات بین المللی اساتید و دانشجویان روانشناسی.
- تلاش در جهت ایجاد تجانس بین شیوه های آموزشی با الزامات محیط حرفه ای در حوزه روانشناسی.
- مواجهه و مقابله جدی با مجلات جعلی و برگزاری همایش های غیر معتبر در حوزۀ روانشناسی.
- نهادینه سازی و تأکید بر رعایت اصول اخلاقی فارغ از هرگونه وابستگی های سیاسی و مذهبی در کلیۀ شئونات عملکردی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره.
سایک نیوز: چشم انداز مشاوره و روانشناسی ایران را چگونه میبینید؟
دکتر درتاج: اگر از منظر روانشناسی مثبت نگر هم بخواهیم به این سوال نگاه کنیم قطعاً آینده درخشانی در انتظار رشته روانشناسی و مشاوره کشور است. همان طور که قبلا هم عرض کردم پتانسیل و ظرفیت بسیاری هم در سطح دانشجویان و هم در سطح اساتید این دو رشته علمی وجود دارد که می تواند نوید بخش آینده بسیار درخشانی برای جامعه روانشناسی و مشاوره کشور باشد.
لذا یکی از نیازهای جدی ما در این حوزه این است که از نیروهای متخصص به بهترین شکل برای پیشرفت و توسعه علمی و بالا بردن توان علمی کشور در عرصه علم و فناوری استفاده کنیم.
سایک نیوز: بزرگترین مشکل و معضلات مرتبط با این دو رشته علمی در کشور کدامند و چه راهکارهایی برای حل آنها پیشنهاد میکنید؟
دکتر درتاج: یکی از اشکالات اساسی که در تولیدات معرفت علمی موجود در حوزه روانشناسی و مشاوره ما قابل مشاهده است، رعایت نشدن سلسله مراتب معرفتی در این حوزه و به طور کلی در حوزه علوم انسانی است. ضمن اینکه معتقدم تعاملات بین المللی در حوزه علوم روانشناسی و مشاوره بسیار ضرورت دارد اما یک آسیب جدی که در این دو رشته علمی وجود دارد را اصرار بیش از حد کاربست برخی نظریات غربی در بستر اجتماعی فرهنگی جامعه ایرانی بدون در نظر گرفتن شرایط خاص اجتماعی و فرهنگی جامعه می دانم.
من معتقدم ما می توانیم بر اساس دیدگاه اسلامی، ادعای طراحی یک پارادایم علمی در حوزه روانشناسی و مشاوره داشته باشیم که بر اساس آن پارادایم، نظریه علمی نیز مبتنی بر واقعیت اجتماعی جوامع اسلامی. باور دارم که این ظرفیت الان در بین اساتید بزرگ این رشته ها وجود دارد.
ما باید سعی کنیم کم کم ابزارهای روششناسانه و مفهومی خویش را از وابستگی فکری مستقیم و غیر مستقیم به اندیشه های غربی رها کرده و علاقه خود را مایل به طرح شرایط خاصِ بستر اجتماعی، فرهنگی و روانی کشور کنیم چرا که برخی از الگوهای جوامع غربی بر اساس مفروضات ایدئولوژیکی، جهان نگرایانه و امپریالیستی قرار دارند و قرار نیست تعاملات با مجامع علمی بین المللی و بهره مندی از دستاوردهای تحقیقات علمی بعضاً راهبردی آن ها باعث شود ما حتماً دنباله رو محض آنها باشیم.
