چطور یک بچه‌ی باهوش پرورش دهیم؟

خواندن به پیشرفت مهارت‌های مهم ارتباطی، واژگان و دستور زبان کودک کمک می‌کند. علاوه بر این، خواندن به کودکان کمک می‌کند تا چیزهای بیشتری در مورد جهان بیاموزند. این کار، افق‌های آنها را گسترش می‌دهد و می‌تواند آنها را با افراد و اطلاعات زیادی در تماس قرار دهد. در نتیجه، خواندن یکی از مهمترین راه‌های پرورش و رشد یک کودک باهوش است.
•    حداقل هر روز و روزی یکبار با فرزند خود مطالعه کنید. بهتر است این کار را از کودکی فرزندتان انجام دهید.
•    خواندن را برای کودک خود لذت بخش کنید. می‌توانید از صداهای مختلف استفاده کنید.
•    کودک را تشویق کنید که به تنهایی بخواند.
•    کودک خود را تشویق کنید تا درباره آنچه که با شما خوانده است بحث کند.
•    برای رفتن منظم به کتابخانه برنامه‌ریزی کنید.

در حالی که تماشای تلویزیون لزوماً بد نیست، ولی از نظر بسیاری از والدین، تلویزیون ممکن است زمان‌های یادگیری کودک را محدود کند. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تماشای تلویزیون می‌تواند مانع از رشد عقل و یا محدود کردن رشد فکری کودک شود. وزارت بهداشت آمریکا توصیه می‌کند کودکان زیر دو سال تلویزیون تماشا نکنند یا وقت خود را در مقابل صفحه نمایش‌های دیگر مانند رایانه یا تبلت سپری نکنند. کودکان بین دو تا پنج سال نباید روزانه بیش از یک ساعت به صفحه نمایش تماشا کنند و بچه‌های بین ۵ تا ۱۸ سال نباید روزانه بیش از دو ساعت از صفحه نمایش استفاده کنند.
•    مطمئن شوید که کودک چیزی را تماشا می‌کند که برای او مناسب است.
•    تجربه‌ی تماشای تلویزیون را برای کودک فعال‌ کنید. مثلاً از فرزندتان بخواهید به همراه شخصیت‌ها آواز بخواند یا با فرزندتان در مورد آنچه می‌بیند یا می‌شنود صحبت کنید.

همانطور که مربیان و نظریه‌پردازان رشد مدت‌ها است که بر این اعتقادند، اسباب بازی‌ها بخش مهمی از رشد و پیشرفت فکری کودک هستند. در نتیجه، باید به اسباب‌بازی‌هایی که برای فرزندتان خریداری می‌کنید فکر کنید و اطمینان حاصل کنید که از هر نظر برای کودک سودمند است. البته، همه‌ی کودکان متفاوت هستند و کودکان مختلف از اسباب بازی‌های متفاوت استفاده می‌کنند.
•    اسباب بازی‌ها و بازی‌هایی که باعث حل مسئله می‌شوند (مانند پازل‌ها) انتخاب خوبی هستند.
•    اسباب‌بازی‌ها و بازی‌هایی که به فرزند شما امکان ابراز خلاقیت می‌دهد (مانند لگو‌ها) مفید هستند.
•    اسباب‌بازی‌هایی که به کودک اجازه می‌دهد از نظر جسمی چیزهایی را جابجا و لمس کند، اغلب گزینه‌های بهتری نسبت به بازی‌های ویدیویی هستند.
•    زمان بازی‌های ویدیویی باید محدود باشد، و شما باید هر بازی ویدیویی را از قبل تست کنید تا مطمئن شوید که از لحاظ آموزشی و معنوی مفید هستند.

یک عنصر مهم برای پرورش یک کودک باهوش، پرورش علایق او است. کودکان مختلف، علایق مختلفی نشان می‌دهند. شما باید این علایق را پرورش دهید و منحصر به فرد بودن او را ارتقا دهید. شما می‌توانید این کار را به شکل‌های زیر انجام دهید:
•    با تقویت مثبت علاقه‌ی فرزندتان؛ اگر فرزند شما به تاریخ علاقه نشان می‌دهد، آنها را به یک مکان تاریخی ببرید. اگر فرزند شما علاقه به علم دارد، آنها را به یک موزه‌ی علمی ببرید.
•    برای آنها کتاب‌های مورد علاقه‌شان را خریداری کنید.
•    آنها را در برنامه‌هایی که علاقه دارند، ثبت‌نام کنید؛ اگر فرزند شما عاشق علوم زیست محیطی است، یک برنامه‌ی زیست محیطی تابستانی برای بچه‌ها، در یک دانشگاه پیدا کنید و آنها را ثبت نام کند.

اگر فقط به علایق فرزندتان توجه کنید، ممکن است او چیزهایی را که در معرض دیدشان قرار نگرفته را از دست بدهند. بدین منظور، باید کودک را با ایده‌ها، فرهنگ‌ها و روش‌های مختلف جدید زندگی آشنا کنید. می‌توانید موارد زیر را در نظر بگیرید:
•    دختران را با موضوعات سنتی مردانه مانند علم، فناوری، مهندسی و ریاضی آشنا کنید. به دخترتان اطلاع دهید که او می‌تواند این موضوعات را به عنوان مسیرهای شغلی، سرگرمی‌ها و علاقه‌انتخاب کند.
•    پسران را در زمینه‌های زنانه به صورت سنتی مانند آشپزی، مراقبت از کودکان و پرورش کودک معرفی کنید. به پسرها یاد دهید که می‌توانند آشپز یا پرستار باشد.

همانطور که او بازی می‌کند با فرزندتان ارتباط داشته باشید. شما می‌توانید بنشینید و با او بازی کنید، یا درحالی که بازی می‌کند با او صحبت کنید. به این ترتیب، شما در مورد فرزندتان و در مورد نوع هوش خاص او اطلاعات بیشتری کسب خواهید کرد. همچنین ممکن است بتوانید آنها را به سمت سبک‌های بازی و فعالیت‌های مفیدتر، هدایت کنید. اما به یاد داشته باشید:
•    همیشه به فرزندتان اجازه دهید خلاقیت خود را بیان کند. از خلاقیت فرزندتان جلوگیری نکنید.
•    زمان بازی آن‌ها را کم یا زیاد نکنید.

مرتباً در مورد علایق فرزندتان صحبت کنید. به این ترتیب، بیشتر در مورد فرزندتان یاد خواهید گرفت و می‌توانید تعیین کنید که فرزند شما با گذشت زمان چگونه از نظر فکری پیشرفت می‌کند. می‌توانید در مورد هر چیزی با فرزندتان صحبت کنید، اما بهتر است به فرزندتان اجازه دهید که او موضوع مکالمه را انتخاب کند.
•    وقتی فرزند شما از شما چیزی می‌پرسد، به جای اینکه سریعاً به او پاسخ دهید، آن را به گفتگو تبدیل کنید.
•    از کودک خود سؤال کنید و ببینید که چگونه او پاسخ می‌دهد. البته به یاد داشته باشید، جواب درستی وجود ندارد. هدف شما باید فقط درگیر کردن فرزندتان باشد.
•    یکی از مهمترین بخش‌های صحبت کردن گوش دادن است. اطمینان حاصل کنید که به جای سخنرانی، به دقت به حرف‌های فرزندتان گوش می‌دهید.

از هر فرصتی برای توضیح نحوه عمل کردن محیط پیرامون‌تان به فرزندتان، استفاده کنید. این یک بخش مهم در یادگیری کودکان برای درک جهان است.
•    وقتی فرزندتان بین ۲ تا ۴ سال دارد، موارد اساسی و ساده را توضیح دهید.
•    به تدریج با بزرگتر شدن فرزند، مباحث پیچیده‌تری را معرفی کنید.
•    مباحثی مانند رابطه‌ی جنسی، بودجه، و پیچیدگی‌های قانون را برای کودکان نزدیک یا بالای ۱۰ سال نگه دارید.

حضور فرزند در بهترین مدرسه ممکن است در پرورش هوش کودک، بسیار مهم باشد. زیرا می‌خواهید کودک شما در کنار همسالان و مربیانی باشد که به اندازه‌ی شما به پرورش فکری فرزندتان اهمیت می‌دهند. علاوه بر این، شما می‌خواهید فرزند شما در مدرسه‌ای باشد که برنامه‌های مفیدی برای دانش آموختگی فرزندتان داشته باشد و در تحریک عطش دانش به کودک شما کمک کند.

در حالی که یک کودک باهوش در هر کلاسی می‌تواند موفقیت داشته باشد، ولی باید سعی کنید فرزندتان را در کلاس‌های خاصی ثبت‌نام کنید که کودک را بیشتر به چالش بکشد، و به او کمک کند تا افق‌های خود را گسترش دهد. کلاس‌های خاصی که ممکن است موفقیت فرزند شما را پرورش دهد شامل موارد زیر است:
•    برنامه‌های غیر معمولی مهد کودک‌ها که باعث رشد خلاق می‌شود.
•    برنامه‌های تیزهوشانه در دبستان یا دبیرستان.
•    کلاس‌های پیشرفته در دبیرستان.
•    کلاس‌های بین المللی کارشناسی در دبیرستان.

برقراری ارتباط با معلمان و سرپرستان فرزندتان به شما اطمینان می‌دهد که کودک شما توجه مورد نظر خود را جلب می‌کند و در سطحی که باعث تقویت هوش آنها می‌شود، به چالش کشیده می‌شود.
•    با معلمان فرزندتان گفتگوی صاف برقرار کنید و همیشه مودب و محترمانه باشید.
•    با معلمان فرزندتان در مورد کارهای سطح بالاتر که ممکن است فرزند شما بتواند به جای سایر کارها انجام دهد صحبت کنید.
•    درباره‌ی معلومات و فعالیت‌هایی که فرزند شما می‌تواند در خارج از مدرسه انجام دهد، با معلمان فرزند خود صحبت کنید.

در خارج از مدرسه، فعالیت‌های فوق برنامه‌‌ای وجود دارد که می‌تواند راهی عالی برای گسترش افق فرزند شما در مدرسه باشد. فعالیت‌های خارج از برنامه به کودک شما کمک می‌کند تا یک فرد بهتر و با تجربیات زیاد پرورش یابد. تعدادی فعالیت وجود دارد که می‌توانید در نظر بگیرید:
•    ورزش
•    باشگاه مناظره
•    روزنامه‌ی مدرسه
•    الگوی سازمان ملل و باشگاه‌های مشابه.
•    گروه کر یا گروه موسیقی.

بخش مهمی از پرورش هوش کودک، کمک به ایجاد زندگی متعادل برای او است. به این دلیل که هم زمان یادگیری و هم زمان بازی برای همه کودکان بسیار مهم است. موارد زیر را در نظر بگیرید:
•    اگر بیش از حد فرزندتان انتظار داشته باشید، ممکن است تحت فشار قرار گرفته و دچار اضطراب شود.
•    چنین کودکی، ممکن است نتواند پتانسیل‌های خود را در هر چیز تحقق بخشد.
•    او ممکن است علاقه و رضایت خود را نسبت به والدین از دست بدهد.
•    انتظار بیش از حد ممکن است استرس بی رویه‌ای را برای والدین ایجاد کند.

منبع: مجله آموزش ایلیاد