تحقیقات جدید در دانشگاه بیرمینگام نشان داده که مکانیسم‌های مغزی یکسانی مسئول تحریک حافظه هم در خواب و هم در بیداری هستند. این مطالعه، در مورد فرآیندهای مورد استفاده‌ی مغز برای دوباره فعال کردن خاطرات در طول خواب، که آن‌ها را تقویت می‌کند تا بعداً بتواند بازیابی کند، اطلاعات جدیدی ارائه می‌دهد. اگر چه اهمیت خواب در تثبیت خاطرات، مفهومِ تثبیت‌شده‌ی خوبی است، اما مکانیسم‌های عصبی مربوط به این موضوع هنوز به درستی درک نشده‌اند.
در این مطالعه که در Cell Reports منتشر شده است، دانشمندان توانسته‌اند برای اولین بار نشان دهند که الگوهای عصبی متمایز در مغز انسان‌ها که وقتی خاطرات خاصی را در زمان بیداری یادآوری می‌کند، در طول خواب هم دوباره ظاهر می‌شوند. این یافته‌ها شواهد بیشتری درمورد اثرات مفید خواب بر شکل‌گیری حافظه ارائه می‌دهد. درک بهتر و بیشتر این مکانیسم‌ها، درک ما نسبت به نحوه‌ی شکل‌گیری خاطرات را نیز افزایش می‌دهد. این به نوبه‌ی خود، می‌تواند در نهایت به دانشمندان کمک کند تا مبانی اختلالات حافظه، مانند آلزایمر را بیابند و منجر به توسعه‌ی مداخلات تقویت حافظه شوند.
این گروه، با همکاری پژوهشگران موسسه‌ی دوندرز در هلند، از روشی به نام «دوباره فعال کردن خاطرات هدفمند» که حافظه را تقویت می‌کند، استفاده کردند. در این آزمایش، اطلاعاتی که قبلاً آموخته شده بود، در این مورد لغات خارجی برای فردی که خواب بود، دوباره پخش می‌شد. سیگنال‌های مغز شرکت‌کنندگان مطالعه در هنگام یادگیری و یادآوری لغات خارجی قبل از خواب، با استفاده از الکتروانسفالوگرافی ثبت شد. سپس پژوهشگران مسیرهای عصبی متمایزی را ثبت کردند که هنگامی فعال می‌شد که مغز داوطلبان در حال خواب، به شنیدن لغاتی که یاد گرفته بودند، واکنش نشان می‌داد. پژوهشگران با مقایسه‌ی سیگنال‌های عصبی خارج شده از مغز در هر حالت، توانستند تشابهات مشخص و روشنی در فعالیت مغز را نشان دهند.
دکتر «توماس شریندر» از دانشکده‌ی روان‌شناسی دانشگاه بیرمینگام که این تحقیق را رهبری کرد، می‌گوید: «اگر چه به نظر می‌رسد که خواب و بیداری اشتراکات کمی داشته باشند، اما این مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت مغز در هر یک از این حالات بیش از آنچه که تصور می‌کردیم شباهت دارد. فعالیت عصبی‌ای که ما ثبت کردیم، شواهد بیشتری درمورد اینکه خواب چقدر و چگونه برای حافظه و در نهایت برای سلامتی ما مهم است، ارائه می‌دهد. اگر بتوانیم بهتر پی ببریم که حافظه واقعاً چگونه کار می‌کند، به رویکردهای جدیدی برای درمان اختلالات حافظه، مانند بیماری آلزایمر، منجر خواهد شد.»
دکتر «توبیاس استاودیگل» از موسسه‌ی داندرز، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش است. وی گفت: «درک اینکه خاطرات چگونه در حالات مختلف دوباره فعال می‌شوند، اطلاعاتی درمورد نحوه‌ی تغییر دادن آن‌ها ارائه خواهد داد که این امر می‌تواند برای موقعیت‌های درمانی جالب باشد.» این گروه در حال برنامه‌ریزی مطالعه‌ی دور دومی هستند که راه‌های بررسی فعال‌شدن خود به خود حافظه در طول خواب را بررسی می‌کند. محققان می‌توانند با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ی یادگیری ماشین، الگوهای عصبی در مغز را ثبت و تفسیر کنند و تعیین کنند که در کجا، خاطرات بدون نیاز به تحریک خارجی، فعال می‌شوند.
منبع: مجله علمی ایلیاد
