هیچ چیزحتی معضل اعتیاد و مواد افیونی از باورهای اشتباه مصون نیست و متاسفانه برخی از کسانی که در زمان حاضر به اعتیاد دچار شده اند قبل از ابتلایشان به مواد اعتیاد آور تحت تاثیر باور یا باورهای فرهنگی اشتباه قرار گرفته اند.
مثل این باور که برخی معتقدند، تریاک مضر نیست بلکه درمان هر دردی است و باعث قوت قلب، کاهش فشار خون ، قند ، چربی و کاهش درد استخوان می شود و اصلا طول عمر را زیاد می کند، بعد هم روی نقطه ضعف برخی مذهبیون دست می گذارند مبنی بر اینکه اگر مواد مخدر و اعتیاد آور، مضر بود اسلام آن را حرام می کرد!
در زمان حاضر ، هستند کسانی که مصرف ماده مخدر را سرگرمی اقشار مرفه می دانند و حتی ارائه تریاک به میهمانان خاص خود را نشانه تشخص قلمداد می کنند به گونه ای که نتیجه بررسی ها نشان می دهد ، این امر در برخی طوایف استان های مرزی کشورهنوز مرسوم است.
عده دیگری ازمردم براساس باورهای غلط خود اینطور می پندارند که اگرمواد مخدرسنتی همچون تریاک درست و کنترل شده مصرف شود و یا اگر در برخی مناسبت ها مصرف شود، فرد ، معتاد نمی شود این در حالی است که باید دانست که بطور قطع چیزی بنام مصرف صحیح مواد وجود ندارد.
برخی نیز به اراده قوی اشاره می کنند و فکر می کنند که اراده قوی موجب جلوگیری از اعتیاد افراد می شود؛ درحالی که مصرف مواد مخدر همه را مستعد اعتیاد می سازد چه بسا افرادی که قبل از اعتیادشان، از اراده قوی برخوردار بودند ولی الان ، ناخواسته به مصرف مواد مخدر معتاد شده اند؛ یعنی در تعریف اراده قوی باید گفت که اراده قوی در مصرف نکردن است نه در کنترل مصرف کردن.
دسته دیگر به باور دیگری معتقدند مبنی بر اینکه مصرف مواد مخدر ناب مانع اعتیاد می شود درحالی که متخصصان می گویند هر چه ترکیب مواد اعتیاد آور همچون تریاک خالص تر و به اصطلاح اصیل تر باشد، استعداد اعتیاد آوری بیشتری دارد؛ پس اعتیاد به علت نا مرغوب بودن ماده مخدر نیست .
عده ای دیگر، روش های مصرف را موثر در اعتیاد می دانند و بر این باورند که کشیدن تریاک کم خطر است و تنها خوردن تریاک و تزریق مواد مخدر اعتیاد آور است
کارشناسان با رد این باور می گویند: این عقیده صحت ندارد . چرا که ورود مواد مخدر به بدن ازهرطریقی و هر راهی زمینه اعتیاد را ایجاد می کند و روش کم خطر و سالم مصرف وجود ندارد.
شماری نیز یک فکر دیگری دارند و تصور می کنند که « دیگران معتاد می شوند اما من مصون هستم چراکه استعداد بیشتری دارم، توانایی ذهنی بالاتری دارم . طرز مصرف صحیح را می دانم، اراده قوی دارم ویا زرنگ تر هستم! »
اما باید گفت که همه آنهایی که معتاد شده اند در ابتدای امر چنین می اندیشیدند ولی چنین نشد و این نکته مهم را باید متذکر شد که «هیچ کس از اعتیاد مصون نیست وامکان معتاد شدن در همه افراد وجود دارد .»
اینها بخش هایی از باورهای غلط برخی از عوام درباره مصرف مواد مخدر تریاک است. افرادی که بر اساس تصورات نادرست خود تریاک را دوای دهها درد خود می دانند و بر این باور ذهنی همچنان پایبندند.
در همین راستا سید محمد جوادی عضو انجمن هیات مدیریه مددکاران اجتماعی ایران معتقد است : یکی از دلایلی که عده ای به سمت اعتیاد و مصرف مواد مخدر می روند باورهای نادرست فرهنگی است یعنی عده ای از افراد، تریاک را به عنوان ماده ای درمانی می شناسند و برای درمان از آن استفاده می کنند این امر در استان هایی از کشور همچون شمال خراسان و کرمان همچنان متداول است.
وی در ادامه می افزاید: این افراد از دوره کودکی تا سالمندی برای تسکین انواع امراض و دردهای خود مصرف تریاک را همچون کمردرد، پا درد و گوش درد بطور خودسرانه تجویز و از دود تریاک برای درمان استفاده می کنند. همچنین این افراد براساس باورهای غلط فرهنگی دود تریاک را برای زنانی که تازه فرزندی بدنیا آورده اند، الزامی می دانند.
جوادی اظهار می کند: یکی دیگر از باورهای غلط فرهنگی که بین برخی مردم و طوایف استان های مرزی شرق کشور رایج است این است که مصرف تریاک به لحاظ گیاهی بودن باعث توانمند شدن جنسی افراد می شود و این باور باعث شده است تا جوانان بیشتر به سمت مصرف تریاک ترغیب شوند درحالی که ممکن است این حس در یکبار مصرف در فرد ایجاد شود اما در مراحل بعدی این احساس تداوم ندارد و زود از بین می رود.
عضو انجمن هیات مدیره مددکاران اجتماعی ایران می گوید: از باورهای فرهنگی غلط دیگر این است که فرد فکر می کند مصرف تریاک که ماده ای گیاهی است موجب اعتیاد وی نمی شود و فرد مصرف کننده تصور می کند با مصرف تفننی تریاک معتاد نمی شود درحالی که این طور نیست.
جوادی می افزاید: در برخی استان ها مرسوم است که در پایان مراسم های شادی یا غم خود برای میهمانان تریاک تعارف می کنند و اگر میزبان این کار را نکند فردی خسیس بشمار می آید این امر به فرهنگی دیرینه بدل شده است که هنوز ادامه دارد. حتی در برخی استان های کشور منقل و آلات بافور، جزو الزامات جهیزیه بشمار می آید.
عضو انجمن هیات مدیره مددکاران اجتماعی ایران می افزاید: تاریخچه باورهای غلط تا جایی پیش رفته است که حتی قشر تحصیلکرده ما این به این باورها اعتقاد پیدا کرده اند بطوریکه تریاک را به عنوان دارومی دانند و آنرا برای درمان تجویز می کند.
جوادی می گوید: موضوع اعتیاد موضوعی نیست که به امروز و دیروز ، یا ۱۰ سال گذشته مربوط شود از تاریخچه ای دیرینه برخوردار است بنابراین نباید انتظار داشت در کوتاه مدت این باورها از اذهان عموم پاک شود.برای مدیریت و حل معضل اعتیاد باید کار فرهنگی در درازمدت صورت بگیرد.
افشین طباطبایی، جامعه شناس و پژوهشگر مسایل اجتماعی هم درباره باورهای غلط فرهنگی راجع به مصرف تریاک می گوید: این باروهای غلط میان مردم سبب شده است تا نتوانیم اعتیاد را در کشور ریشه کن کنیم یعنی در جامعه ما به لحاظ همین باورهای غلط، از گذشته تا به امروز مصرف تریاک بین عوام مشروعیت پیدا کرده است و هنوز نیز ادامه دارد.
وی می افزاید: باورهای اشتباه فرهنگی راجع به تریاک تا بدانجا پیش رفته است که یکی از مسئولان حوزه اجتماعی پلیس در مصاحبه خبری خود می گوید مصرف مواد مخدر سنتی بهتر از مواد صنعتی است این در حالی است که باید اذعان کرد که دود تریاک ،خود زمینه ساز اعتیاد است.
طباطبایی اعتیاد را معضلی جهانی قلمداد می کند و می افزاید: این معضل فقط مختص کشورما نیست؛ تجارتی هنگفت است که سود زیادی برای تاجران و مافیای عرصه مواد مخدر به همراه دارد. بنابراین باید با آگاهی بخشی به مردم و بویژه جوانان باید تلاش شود تا امر حل و فصل شود.
در زمان حاضر مواد صنعتی نیز پا به پای مواد سنتی اعتیاد آوربین شمار قابل توجهی از هموطنان جولان می دهد کسانی که باورهای مورد اشاره در این گزارش را با خود یدک می کشند و فکر نمی کنند معتاد شوند اما می شوند .
وقتی باورهای مثبتی از اعتیاد که مثلا دوای درد است و خالص آن اعتیاد نمی آورد در جامعه وجود دارد آیا می توان به اعتیاد و سرانجام خلاصی از آن رهایی یافت.
منبع: خبرگزاری ایرنا
بیشتر بخوانید
نگرش مثبت ۱۷ درصد مردم ایران نسبت به مصرف مواد مخدر
