جرأت‌ورزی، توانایی ابراز خود و درخواست حقوق خود بدون تجاوز به حقوق دیگران است. جرأت‌ورزی رابطه مستقیم و صادقانه‌ای است که باعث گسترش وجود و ابراز خویشتن می‌گردد. به طور یقین شما نمی دانید که میزان جرأت ورزی شما به چه میزان است. برای آگاهی از اینکه چقدر توانایی ابراز وجود دارید در این مطلب ما را همراهی کنید.
برای شما ممکن است بسیار اتفاق افتاده باشد، که در محیط های درسی یا کاری و یا حتی خانوادگی تصمیم یا نظری داشته باشید اما نمی توانید آن را به زبان بیاورید. ترس و اضطراب این جرأت را به شما نمی دهد تا گفته ها و احساساتتان در حوزه های مختلف بیان کنید. بعد از این موقعیت شما همیشه احساس شکست نسبت به خود دارید و به طور مداوم خود را به علت نداشتن اعتماد به نفس در بازگو کردن نظراتتان سرزنش می کنید. برای اینکه خود را باور داشته باشید، حرف یا اعتقاداتی را که دارید مهم بدانید باید مهارت جرأت مندی را در خود تقویت کنید.
وقتی خودخواهانه یا به شیوه‌ای که مستلزم تجاوز به حقوق دیگران است، رفتار می کنید در واقع به جای عمل به شیوه سازنده و جرأت‌مندانه، مخرب و پرخاش گرانه عمل می کنید بنابر این معلوم می شود که مرز بسیار مشخصی این دو شیوه کنش را از هم جدا می سازد.
جرأت‌مندی در اصل به معنای توانایی ابراز افکار و احساسات به شیوه ای است که در آن نیازهای شما به روشنی مشخص می شود و راه ارتباط با دیگران برای همیشه گشوده باقی می ماند. با وجود این شما قبل از ابراز آزادانه نیازهای خود، باید باور کنید که از حقّ داشتن این نیازها برخوردارید.
شما از این حق برخوردارید که ارزش‌ها، باورها، عقاید و عواطف خاص خودتان را داشته باشید و حق دارید در مورد این ارزش‌ها، باورها، عقاید، عواطف، به خودتان احترام بگذارید. مهم نیست دیگران چه عقیده ای دارند و یا درباره شما چه فکر می کنند.
وقتی به نیازها، عقاید و داوری‌های دیگران بیش از نیازها، عقاید و داوری های خود اهمیت دهید، احتمالاً احساس آسیب، تشویق و حتی خشم می کنید. این نوع رفتار انفعالی و غیر جرأت‌مندانه اغلب غیرمستقیم و از لحاظ هیجانی غیرصادقانه و خودانکارانه است.
نزد بسیاری از افراد، توجه به نیازهای مشروع خود و ابراز آن حقوق، خودخواهانه تعبیر می شود. در صورتی که خودخواهی به معنی «تنها به حقوق خویش توجه کردن و عدم توجه به حقوق دیگران است.» بنابراین سعی کنید با رعایت حقوق خود و دیگران مهارت جرأت‌ورزی را در وجودتان تقویت کنید.
شناخت میزان جرأت ورزی خود (خودارزیابی)
برای آزمایش جرأت‌ورزی از خودتان سوال‌های زیر را بپرسید؛ و صادقانه پاسخ‌های خود را بنویسید.
* آیا شما احساسات و ترجیحات خود را به روشنی برای دیگران بیان می کنید؟
* آیا شما در صورت نیاز، به راحتی از دیگران کمک درخواست می کنید؟
* آیا وقتی متفاوت از دیگران فکر و احساس می کنید، عقاید خود را با جرأت بیان می کنید؟
* آیا شما وقتی که نمی خواهید کاری انجام دهید می توانید «نه» بگویید؟
* آیا توانایی‌های خود را قبول داشته و به راحتی می توانید مسئولیتی را بپذیرد؟
* آیا شما به شیوه اعتمادآمیز، با قدرت و صلابت صحبت می کنید؟
* آیا وقتی با مردم حرف می زنید به آنها نگاه می کنید؟
انواع جرأت ورزی
۱- جرأت‌ورزی پایه ای:
این نوع جرأت‌ورزی، ابراز ساده و مستقیم باورها، احساسات، یا عقاید شما است. این نوع جرأت‌ورزی معمولاً از طریق عبارات ساده‌ای چون «من می خواهم» یا «من احساس می کنم» ابراز می شود. البته این «من» من شیطانی و خودخواهانه نیست، بلکه «من» برخاسته از اعتماد به نفس و خودباوری است.
۲- جرأت ورزی قوی:
این نوع جرأت‌ورزی، انتقال حساسیت‌ها به شخص دیگر است. جرأت ورزی قوی معمولاً شامل دو بخش می شود.
– باز شناسی موقعیت یا احساسات شخص دیگر و اظهار نظر، یعنی وقتی موقعیت را شناختید با جرأت نظر خود را بیان می کنید که بدین وسیله از حقوق خاص خود حمایت می کنید.
اظهار وجود می کنید و می گویید: «من می دانم که شما واقعاً سرتان شلوغ بوده است ولی می خواهم احساس کنم که رابطه‌ها برای شما مهم است. می خواهم شما به من و ما زمانی را اختصاص دهید.» جرأت‌مندی بالا اگر با عقل و منطق همراه باشد بسیار ارزشمند و مثبت است.
۳- جرأت‌ورزی منفی:
این نوع جرأت‌ورزی زمانی به وقوع می پیوندد که شخص دیگری در واکنش به جرأت‌ورزی‌های منطقی شما شکست می خورد و به تجاوز علیه حقوق شما ادامه می دهد. در نتیجه شما به تدریج جرأت‌ورزی را گسترش می دهید و به نحو فزاینده‌ای بر رأی خود محکم‌تر تأکید می ورزید. برای مثال، اگر شما تا پنج بعداز ظهر فردا کارتان را روی ماشین من تمام نکنید، من مجبور می شوم … اگر آن کاری را که خواستم انجام ندهی …
معمولاً این نوع جرأت‌ورزی همراه با پرخاش گری است و نتیجه منفی به بار می آورد.
این نوع جرأت‌ورزی از طریق گفتار «من» آغاز و یک اظهارنظر سه بخشی را شامل می شود. مثال:
__ وقتی شما چنین و چنان کردید … (رفتار را توصف کنید.)
__ اثرات عبارت هستند از … (این موضوع را که چگونه رفتار به نحو عینی و ملموس بر شما اثر می‌گذارد توصیف کنید.)
__من احساس می کنم که … (عبارت اول شخص مفرد را به کار می برید.)
«من احساس می کنم که» «شما فلان و بهمان هستید.»
تمرکز اصلی در اظهار نظرهای با «من» آغاز شونده، روی بخش «من احساس می کنم» می باشد.
جرأت‌ورزی از طریق گفتار با «من» آغاز شونده، می تواند به شما کمک کند، به نحو سازنده با احساسات خودتان موضع روشنی بگیرید.
تفاوت بین جرأت‌ورزی با پرخاشگری
بین جرأت‌مندی و پرخاشگری تفاوت وجود دارد؛ پرخاش‌گر بودن، به معنی حمایت از خود به شیوه ای است که در آن به حقوق دیگران تجاوز می شود. رفتار پرخاش‌گرانه به صورت معمول، تنبیه‌گرانه، خصمانه، سرزنش آمیز و تحکم جویانه است. پرخاشگری می تواند تهدید، توهین و حتی تنبیه بدنی و آسیب به دیگران را شامل شود. پرخاشگری می تواند شامل لبخند تمسخر‌آمیز، عبارات طعنه آمیز، غیبت و… «لغزش زبانی» شود.
وقتی خودخواهانه یا به شیوه‌ای که مستلزم تجاوز به حقوق دیگران است، رفتار می کنید در واقع به جای عمل به شیوه سازنده و جرأت‌مندانه، مخرب و پرخاش گرانه عمل می کنید بنابر این معلوم می شود که مرز بسیار مشخصی این دو شیوه کنش را از هم جدا می سازد.
پرخاشگری موجب می شود دیگر مردم به شما احترام نگذارند. شما ممکن است در لحظه خاصی احساس تفوق و تسلط کنید. ولی بعدها اگر در باره مسائلی که رخ داده فکر و تأمل کنید، احساس گناه می کنید. امّا در جرأت ورزی شما از حقوق حقه خود دفاع می کنید، به هیچ کس بی احترامی روا نمی دارید، به هیچ شخصی آسیب نمی رسانید و کسی را تمسخر و یا توهین نمی کنید بلکه در عین رعایت حقوق دیگران و با احترام و شجاعت؛ خودباوری و اعتماد به نفس خود را به نمایش می گذارید.
منبع : بهداشت نیوز
بیشتر بخوانید
مهارت جرات مندی را بیاموزیم
